Ο εορτασμός του πρώτου Πάσχα μετά την απελευθέρωση των Σερρών

Στις 6 Απριλίου 1914 οι Σερραίοι γιόρτασαν το πρώτο Πάσχα μετά την απελευθέρωση και ενσωμάτωση της πόλης των Σερρών στο ελληνικό κράτος. Μια ανταπόκριση στην εφημερίδα Μακεδονία με ημερομηνία δημοσίευσης 09.04.1914 περιέγραψε τον εορτασμό του Πάσχα στα στρατόπεδα της πόλης, που παρουσίαζε μεγαλύτερο ειδησεογραφικό ενδιαφέρον.

Όπως διαβάζουμε, οι αίθουσες των στρατοπέδων είχαν στολιστεί «χάρις εις την καλαισθησίαν και φιλοκαλίαν» των αξιωματικών με κλαδιά δέντρων πλαισιωμένα από λουλούδια δίνοντας την αίσθηση πυκνόφυλλων κήπων, ενώ στους τοίχους αναρτήθηκαν επιγραφές με ζωηρά χρώματα («Ζήτω η Μεγάλη Ελλάς», «Το μέλλον ανήκει εις ημάς», «Ζήτω ο δαφνοστεφής ο Βασιλεύς μας», «Ζήτω το Έθνος», «Ή ταν ή επί τας» κλπ.), εικόνες πεσόντων αξιωματικών στους δύο βαλκανικούς πολέμους, δημιουργήθηκαν πρόχειροι ανθώνες, στήθηκαν σκηνώματα με καντήλια που έκαιγαν προς δόξα και τιμή των νεκρών αξιωματικών και στρατιωτών, στήθηκαν επίσης αναθηματικές στήλες στις οποίες είχαν γραφτεί με κόκκινα γράμματα τα ονόματα των νεκρών πολεμιστών, ενώ έγινε και αναπαράσταση του καταυλισμού των στρατιωτών με τα αντίσκηνα που είχαν χρησιμοποιηθεί στις πολεμικές εκστρατείες. Αυτές και άλλες πρωτοβουλίες δημιούργησαν μια διακόσμηση «την οποίαν ίσως θα εζήλευεν ο καλλίτερος καλλιτέχνης αρχιτέκτων», σύμφωνα με τον ανταποκριτή της εφημερίδας.

Και βέβαια, την Κυριακή του Πάσχα ο μέραρχος Α. Μπαΐρας συνοδευόμενος από τον επιτελάρχη Βλαχάβα επισκέφθηκαν τα στρατόπεδα εκφωνώντας πατριωτικούς λόγους με ιδιαίτερες αναφορές στον ηρωισμό των στρατιωτών που είχαν σκοτωθεί στους πολέμους. Οι ζωντανοί στρατιώτες πάντως φαίνεται ότι το γλέντησαν δεόντως με φαΐ, ποτό, εθνικά άσματα και παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς. Παρόμοια δε ατμόσφαιρα γλεντιού και χαράς επικράτησε σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ και στο στρατώνα της Χωροφυλακής, τον οποίο επισκέφτηκε ο διευθυντής της αστυνομίας των Σερρών Π. Διοσκουρίδης.

Όμως εντυπωσιακά είναι και δύο δημοσιεύματα σε αθηναϊκές εφημερίδες, που αποτύπωσαν το διάχυτο κλίμα ενθουσιασμού και ευφορίας των Σερραίων, τη διάθεση των οποίων δεν πτοούσαν οι εικόνες των ερειπίων των χιλιάδων κτιρίων που είχαν καταστραφεί στη φωτιά της 28ης Ιουνίου 1913, καθημερινές υπομνήσεις μιας ανείπωτης βαρβαρότητας με χιλιάδες θύματα λίγο πριν φανεί το φως της ελευθερίας. Οι κάτοικοι δεν αποθαρρύνθηκαν ούτε από τα ερείπια του μητροπολιτικού ναού των Μεγάλων Ταξιαρχών, στα ερείπια του οποίου είχε χτιστεί εν όψει του Πάσχα ένας πρόχειρος ναός και εκεί έσπευσαν χιλιάδες Σερραίοι, σχεδόν όλη η ελληνική κοινότητα της πόλης, για να γιορτάσουν την Ανάσταση το βράδυ του Μ. Σαββάτου, μεσάνυχτα της 5ης προς 6 Απριλίου.

Το τηλεγράφημα, που δημοσίευσε η εφημερίδα Νέα Ελλάς στις 08.04.1914, επιχείρησε να μεταφέρει τον παλμό των Σερραίων το βράδυ της Ανάστασης:

ΣΕΡΡΑΙ, 6 Απριλίου. (Εκτάκτου συνεργάτου μας).

Χριστός ανέστη· αδυνατώ μεταδώσω αναγνώστας σας πανηγυρισμόν Πάσχα πόλεώς μας· επί τα ερείπια εκτίσθη χάριν των εορτών ναός μεγάλων Ταξιαρχών ένθα πρώτην φοράν υπόδουλοι αδελφοί εώρτασαν ανάστασιν Σωτήρος· καιρός εξαίσιος· 15000 άνθρωποι αναρριχηθέντες επί των ερειπίων και κρατούντες λαμπάδας ήκουσαν το ευφρόσυνον άγγελμα της αναστάσεως του Σωτήρος· διασκορπισθέντες πανηγυρίζουν εν συνδυασμώ ανάστασιν Σωτήρος και γένους· στρατώνες μεταβληθέντες εις ανθώνας συνεκέντρωσαν όλον το πλήθος εκεί· πανζουρλισμός· καθ’ ην ώραν σας τηλεγραφώ ακούω ένα διάτορον· «Και σ’ την Πόλι».

Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ντοκουμέντο φιλοξένησε στις 13.04.1914 η εφημερίδα Πατρίς, που διαφήμιζε ότι είχε τη μεγαλύτερη κυκλοφορία εντός και εκτός Ελλάδας απ’ όλες τις αθηναϊκές εφημερίδες. Τη μέρα εκείνη, η εφημερίδα δημοσίευσε ένα μεγάλο απόσπασμα από την επιστολή μιας Σερραίας, της Αθηνάς Θεαγένους, σε κάποιον από τους συμβούλους του Αρσακείου, απ’ όπου η ίδια είχε αποφοιτήσει λίγα χρόνια νωρίτερα. Το δημοσιευθέν απόσπασμα αποτύπωνε ζωηρά το κλίμα γενικού ενθουσιασμού που επικρατούσε στην πόλη των Σερρών τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας εν όψει της γιορτής του Πάσχα:

«Πόσον θα επεθύμουν να ευρισκόμην και εγώ μαζή σας! Κυριολεκτικώς νοσταλγώ τας Αθήνας αυτήν την εβδομάδα. Φέρω διαδοχικώς εις τον νουν μου τας σκηνάς εις το εκκλησιδάκι μας και συμμετέχω νοερώς των ιερών ακολουθιών... Αλλά μη νομίζετε ότι μόνον σεις εορτάζετε καλά το Πάσχα εις Αθήνας. Ημείς εφέτος είμεθα ευτυχέστεροι από σας. Σας λέω με όλην μου την καρδιάν και σας γράφω ό,τι αισθάνομαι. Ναι, δεν λέγω. Είμεθα καμμένοι, είμεθα κατεστραμμένοι, αλλά τι προς τούτο; Θα εργασθώμεν, θα κοπιάσωμεν και θ’ ανταπεξέλθωμεν κατά των υποχρεώσεων και των αναγκών μας με το θάρρος που μας δίδει η ελευθερία, με την ζωήν που μας χαρίζει η όψις των γενναίων στρατιωτών μας, με την χαράν που σκορπίζει το ανέμισμα της πολυδοξασμένης γαλανολεύκου μας. Α! είνε αδύνατον, σεις οι ελεύθεροι να φαντασθήτε την ευτυχίαν που απεκτήσαμεν ημείς οι απελευθερωθέντες από δύο ζυγούς δούλοι.

» Στρατιώται εις την εκκλησίαν Έλληνες, στρατιώται εις τον δρόμον, σάλπιγγες και εμβατήρια, σημαίαι, συμπλέγματα με τα εθνικά μας χρώματα, όλα Ελληνικά απ’ άκρου εις άκρον, σχηματίζουν μίαν τόσον ζωηράν εικόνα, ώστε προ της λάμψεώς της λησμονούμεν εκείνην την άλλην, την τραγικήν, των καταστροφών, των μαρτυρίων και της πυρκαϊάς την εικόνα.

» Ξεύρετε τι θα ειπή γαλανή σημαία εις το Διοικητήριον να κυματίζη και Ελληνικά πυροβόλα να χαιρετίζουν τας επισήμους ημέρας;

» Κάτι τι αφάνταστον, κάτι τι το οποίον μόνον καθ’ ύπνον εβλέπομεν ημείς οι τέως δούλοι». 

____________________________________

* Από την έρευνα «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων», τόμος Γ΄, σελ. 129-130.