Μικρές ειδήσεις από την περιοχή των Σερρών τα έτη 1860, 1861 και 1862

-- Επιστολή από τη Θεσσαλονίκη, που δημοσιεύτηκε στην εβδομαδιαία ελληνική εφημερίδα της Τεργέστης Ημέρα στις 29.07/10.08.1860 μετέφερε την πληροφορία για διάπραξη στυγερών κακουργημάτων στο χωριό Αραγλόκι στα «πέριξ της πόλεως των Σερρών». Σύμφωνα με το δημοσίευμα, φανατικοί Τούρκοι επιτέθηκαν κατά άοπλων χωρικών του Αραγλοκίου, έσφαξαν πολλούς, εκ των οποίων τέσσερις προκρίτους, ενώ φέρονται να κακοποίησαν και γυναίκες, χωρίς όμως να δίνονται λεπτομέρειες ως προς την αφορμή μιας τέτοιας βίας.

-- Τον Οκτώβριο του 1860 έκλεισε ένας γόνιμος κύκλος δεκαέξι ετών, όταν ο μητροπολίτης Σερρών Ιάκωβος έγινε μητροπολίτης Κυζίκου, ενώ στη θέση του διορίστηκε ο βοηθός επίσκοπος της μητροπόλεως Κυζίκου, Νικόδημος.

-- Την οικτρή οικονομική κατάσταση των Σερραίων ανέδειξε τηλεγράφημα από την πόλη των Σερρών με ημερομηνία 5/17 Ιανουαρίου, που δημοσιεύτηκε στην ελληνική εφημερίδα της Τεργέστης Ημέρα, στις 27.01/08.02.1861:

«Η ενταύθα κατάστασις των πλείστων είναι ελεεινή και αξιοδάκρυτος· ανέχεια μεγίστη· απραξία και έλλειψις μεταλλικού· το μόνο κυκλοφορούν νόμισμα εισί τα τουρκικά χάλκινα νομίσματα, ώστε πολλάκις πληρωμαί γίνονται διά της μεταφοράς των χαλκίνων επί αχθοφόρων, ή μάλλον επί αμαξών. Πλείσται οικογένειαι στερούνται του επιουσίου άρτου, και ο Θεός ίλεως γένοιτο!».

-- Μπορεί να εξελέγη μητροπολίτης Σερρών μόλις τον Οκτώβριο του 1860, όμως ο Νικόδημος δεν μακροημέρευσε στην πρώτη του εκκλησιαστική επαρχία με την ιδιότητα του ποιμενάρχη. Στις 24 Μαΐου 1861 μετατέθηκε –ουσιαστικά επέστρεψε αναβαθμισμένος– στη μητρόπολη Κυζίκου, όταν ο μητροπολίτης Κυζίκου (και πρώην Σερρών) Ιάκωβος εξελέγη Πατριάρχης Αλεξανδρείας! Διάδοχος του Νικόδημου στη μητρόπολη Σερρών εξελέγη ο Μελέτιος.

-- Τον Ιούνιο η Νιγρίτα βρέθηκε από σπόντα στην επικαιρότητα, όταν εκεί συνελήφθησαν έξι Αθίγγανοι από την Καλαμαριά, μέλη της ίδιας οικογένειας, κατηγορούμενοι για τη δολοφονία τουλάχιστον έντεκα Αθίγγανων στην ιδιαίτερη πατρίδα τους.

Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν σιδηροδέσμιοι στη Θεσσαλονίκη, όπου δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Μεταξύ των δραστών περιλαμβανόταν και μια έγκυος γυναίκα, η εκτέλεση της ποινής για την οποία θα πραγματοποιούταν –αν εκτελούταν τελικά– μετά τον τοκετό.

-- Νέος πρόξενος στις Σέρρες από τον Απρίλιο του 1861 ανέλαβε ο Παναγιώτης Φοίβος, πρώην πρόξενος της Ελλάδας στη Φιλιππούπολη. Ο συντάκτης της εφημερίδας Ελπίς θεωρούσε το υποπροξενείο Σερρών μάλλον υποδεέστερο και αναρωτιόταν για τη μετάθεση αυτή από τη στιγμή που ο Φοίβος «απέλαυε, και δικαίως την υπόληψιν των τοπικών Αρχών, και την γενικήν των κατοίκων αγάπην», ενώ «ουδέν ποτε ηκούσθη κατ’ αυτού παράπονον από μέρους υπηκόου της Ελλάδος».

-- Το Δεκέμβριο του 1861, ένας αγρότης από τα Λακκοβίκια (Μεσολακκιά) βρήκε τυχαία στον αγρό του κοντά στην Αμφίπολη μια λίθινη επιγραφή, που μοιάζει με αρχαίο πωλητήριο οικίας. Οι διαστάσεις της λίθινης πλάκας ήταν 40 εκατοστά μήκος και 26 εκατοστά πλάτος, ενώ το σχήμα των γραμμάτων παραπέμπει σε χρόνους όχι μεταγενέστερους των Μακεδονικών. Το κείμενο είχε ως εξής:

Αγαθηί τύχηι επρίατο Θειοχάρης Νικέα π-

αρά Θεοδώρου του Πολέμωνος την οικ(ί)αν ήι γ-

είτων Μεννέας Ασάνδρου και Θεόδωρος αυτ-

ός και Νικάνωρ Επικράτους χρυσών τριακ-

οσίων, βεβαιωτής Δημόνικος Ρίχνου, μά-

ρτυρες Στησίλεως Οργέως, Αριστογένη-

ς Αστίνου· επί ιερέως του Ασκληπιού Ερ-

(μαγ)όρα, επί επιστάτου Αισχύλου.

-- Το 1861 ήταν μια καλή χρονιά για τους βαμβακοκαλλιεργητές του Δεμίρ Ισσάρ, τουλάχιστον για όσους είχαν φέρει σπόρο από την Αμερική, καθώς είδαν τα κέρδη τους να διπλασιάζονται συγκριτικά με όσους καλλιεργούσαν τον σπόρο του ντόπιου βαμβακιού. Μάλιστα χρησιμοποίησαν και ευρωπαϊκή μηχανή –ήταν άραγε η πρώτη γεωργική μηχανή στην περιοχή;–  για τον διαχωρισμό των πυρήνων, χάρη στην οποία κατάφεραν να πουλήσουν βαμβάκι αξίας 70.000 γροσιών.

-- Μπορεί ο απολογισμός του 1861 να ήταν πολύ θετικός για τους καινοτόμους βαμβακοπαραγωγούς του Δεμίρ Ισσάρ, ωστόσο το 1862 δεν ξεκίνησε πολύ καλά για τους αγρότες των Σερρών. Η έλλειψη ικανών βροχών τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν το βαμβάκι και να σπείρουν τα χωράφια τους με σησάμι.

Παρόλα αυτά, δύο μπάλες «ανώτερου βαμβακιού» αμερικάνικου σπόρου προερχόμενες από την πεδιάδα των Σερρών έλαβε ο βρετανικός Συνεταιρισμός Προμήθειας Βαμβακιού («Cotton Supply Association») το καλοκαίρι του 1862. Σύμφωνα με αγγλικά δημοσιεύματα, η αξία της μιας μπάλας εκτιμήθηκε σε 12 ¼ d. και της δεύτερης σε 13 d. ανά λίβρα.

-- Σε άλλα νέα του 1862, χάρη στη μεσολάβηση του μητροπολίτη Δράμας Αγαθάγγελου αποσοβήθηκε η κρίση μεταξύ των Χριστιανών και του μουδίρη Ζίχνης.

-- Επίσης, ύστερα από μια επιτυχημένη θητεία στις Σέρρες, ο Ιωάννης Πανταζίδης διορίστηκε καθηγητής στο Βαρβάκειο γυμνάσιο της Αθήνας. Προτού όμως ακόμα αναχωρήσει από την πόλη των Σερρών, ο Πανταζίδης δημοσίευσε στο φιλολογικό περιοδικό Φιλήστωρ μια αρκετά ενδιαφέρουσα διατριβή αναφορικά με τη σημασία και τη χρήση λέξεων από διάφορα μέρη της Μακεδονίας.

Σχολιάζοντας τις λέξεις της δαρνάκικης διαλέκτου, ο Πανταζίδης τις περιέγραφε ως «δύσληπτες» μεν, αλλά «εξ άπαντος ελληνικαί, επειδή ούτε βουλγαρικαί είναι ούτε τουρκικαί»· επίσης διέκρινε τη διαφορά ανάμεσα στο σερραϊκό σίγμα, που προφερόταν «τοσούτον παχέως, ώστε ακούεται ως sch», και το «σ» των Μελενίκιων, προφερόμενο «τοσούτον σκληρώς και οξέως, ώστε ακούεται ως ss ή sz».

Παραδείγματα σερραϊκών λέξεων:

 ανήγατος = αφόρετος· ο βούτυρος αντί για το βούτυρο· βυτίνα = μικρό πλατύστομο δοχείο, χρήσιμο στο μαγειρείο (π.χ. για βούτυρο, μέλι κλπ.)· γαστέρα = βαθύ γυάλινο αγγείο για το πόσιμο νερό· δοξάτο = ανοιχτή αίθουσα, κοινός πρόδρομος των δωματίων (αλλιώς τσαρδάκι)· θάσος = ο χυλός των αμυγδάλων ή πεπονόσπορων· μιτσί ή μυτσί = τυρί· νήσσος = η αρσενική πάπια· περικοπάδα ή περκoπάδα = αγιόκλημα· σταλαχίδα = στενοχώρια· συμβάζω = αρραβωνιάζω

_____________________________________________

* Απόσπασμα από την έρευνα «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων», τόμος Α΄, σελίδες 72-75.