Μικρές ειδήσεις από την περιοχή των Σερρών τα έτη 1854, 1855 και 1856

-- Στις 7/19 Μαΐου 1854, επί πατριαρχίας Άνθιμου του Κουταλιανού, μητροπολίτη Σερρών Ιακώβου και ηγουμενίας Ανθίμου ιερομονάχου Σερραίου και Θεοδοσίου Δικαίου, στην Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου πραγματοποιήθηκε η ανακομιδή των λειψάνων του πρώτου μετά την άλωση Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Γεννάδιου Σχολάριου, ο οποίος είχε πεθάνει και ταφεί στο μοναστήρι το έτος 1473. Ο τάφος του βρισκόταν στο μέσο του β΄ χορού της εκκλησίας της μονής και –μετά την ανακομιδή– στο σημείο εκείνο τοποθετήθηκε μαρμάρινη πλάκα, επί της οποίας είχε χαραχθεί το παρακάτω επίγραμμα, που είχε συνθέσει ο δάσκαλος Κωνσταντίνος Τυπάλδος:

                            Ήδη μεν η Προδρόμου Μονή την κόσμος αείδει

                            η πολιή μήτηρ Μακεδόνων ζαθέων

                            Ήδη δε Γενναδίου Πατριάρχεω του κλέος ευρύ

                            νεκροδόχος λάρναξ αθανάτου φθιμένου.

                            Ω δειλαί γενεαί θνητών χρονίη τε κάκωσις

                            και μοίρη στυγερή χριστιανών προτέρων

                            βαιόν και μόγις εύρατο χουν, ος πάσαν επήλθε

                            γης, αρετή, σοφίη, ευσεβέη, καμάτος,     

                            αλλά και ως ενθένδε μάκαρ νεκρός τετρακαίων

                            αντιβίους άγχει, ρώννυσι δ’ εμφυλίους.

-- Το εγκώμιο του Μητροπολίτη Σερρών Ιακώβου έπλεξε η εφημερίδα Αίολος της Ερμούπολης τον Νοέμβριο του 1855 με αφορμή την αυταπάρνηση του Ιεράρχη κατά την επιδημία χολέρας, που είχε ενσκήψει στην περιοχή:

«Ο καλός ποιμήν δεν εγκαταλίπει το εαυτού ποίμνιον εν ώρα ανάγκης.

Την Επαρχίαν Σερρών εμάστιζε κατά το απελθόν θέρος η βροτοφθόρος [= που κατέστρεφε ανθρώπους] χολέρα.

Εν μέσω δε του πανικού φόβου όστις κατέλαβε τας ψυχάς των ανθρώπων και ο σώζων σώσε εαυτόν κράζοντες διεσκορπίζοντο πάντες οι κάτοικοι της ειρημένης Πόλεως, ο Ιεράρχης των Σερραίων ως στήλη ακράδαντος ιστάμενος, την ευαγγελικήν παρηγορίαν διέχυεν εις τα πάσχοντα πνευματικά τέκνα του και πάσαν φιλάνθρωπον πρόνοιαν ελάμβανε προς μετρίασιν των δεινών των.

Απαρνησάμενος εαυτόν κατά τας εντολάς του Κυρίου ο Πανιερώτατος Άγιος Σερρών εν ώρα κρισίμω απέδειξε την ιεράν αποστολήν του και διερμήνευσε διά του παραδείγματός του το μεγαλείον της ημετέρας Ορθοδόξου Θρησκείας.

Αξιοσέβαστος και αγαπητός ήτον πάντοτε ο αγαθός Ιάκωβος παρά πάσιν, διότι έτυχεν ανήρ πεπαιδευμένος, ελεήμων, φιλάνθρωπος, φίλος των φώτων και αυστηρός μύστης Ιερατικός, αλλ’ η προκειμένη συμφορά κατέστησε την Πανιερότητά του αντικείμενον λατρείας εκ μέρους του ποιμένου του, διότι ανέπτυξε τα σπάνια και μεγάλα ευεργετικά προτερήματά του.

Δικαίως οι Σερραίοι απεύθυναν προς τον Εκκλησιαστικόν Άρχοντά των αξιόλογον ευχαριστήριον έγγραφον φέρον τας υπογραφάς των Δημογερόντων, των Εφόρων των Σχολείων, των προκρίτων και όλων των συντεχνιαρχών, όπερ μετ’ ευχαριστήσεως ανέγνωμεν δημοσιευθέν διά του αριθ. 616 της εν Κωνσταντινουπόλει εκδιδομένης Ελλ. Εφημερίδος ο Τηλέγραφος του Βοσπόρου, και δεν ηδυνήθημεν να σιωπήσωμεν και ημείς.

Και άλλοτε η ειρημένη εφημερίς εδημοσίευσεν ομοίον Ευχαριστήριον προς τον Άγιον Σερρών όστις διά της κοινής και σταθεράς επιδοκιμασίας των υπό την δικαιοδοσίαν του ομοεθνών, διά τας αγαθοεργίας του, διά το φιλόμουσόν του και εν γένει διά την προς τα καλά κλίσιν του κατέστη άξιος της ευγνωμοσύνης ολοκλήρου του έθνους, και τιμά και αυξάνει το σέβας το οφειλόμενον εν γένει εις τον Ιερόν κλήρον.

Ήθε το ορθόδοξον πλήρωμα τοιούτους ποιμενάρχας να αποκτά δυναμένους διά των αγαθών τρόπων των, και το εκκλησιαστικόν μέρος να συντηρώσι κατά τας Ιεράς παραδόσεις και τα Ορθόδοξα Δόγματα, και των κοινωνικών αρετών να γίνωνται ποδηγέται.

Συγχαίρομεν δε εγκαρδίως τους αγαθούς Σερραίους, διότι απολαμβάνουν Αρχιερέα του Θεού του Υψίστου, όπως αι εντολαί του ώρισαν και ούτοι επιθυμώσιν».

-- Με επιστολή τους προς την εφημερίδα Αμάλθεια της Σμύρνης με ημερομηνία 20 Απριλίου 1856, κάτοικοι του Μελενίκου θέλησαν να ευχαριστήσουν δημόσια τον μητροπολίτη Σερρών Ιάκωβο, ο οποίος είχε συνδράμει στην τακτοποίηση ενός ενδοκοινοτικού ζητήματος, οι λεπτομέρειες του οποίου δεν αναφέρονται. Η επιστολή μάλιστα φέρεται να συντάχθηκε υπό τις ευλογίες του μητροπολίτη Μελενίκου Διονύσιου, ο οποίος απουσίαζε επί μακρό διάστημα από την επαρχία του λόγω των υποχρεώσεών του στην Κωνσταντινούπολη –εξ ου και απαιτήθηκε η παρέμβαση του Ιακώβου.

Ειδικότερα στην επιστολή τους οι Μελενικιώτες εξέφραζαν την επιθυμία να επιδιδόταν η αναφορά τους αυτή στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, προκειμένου να «γνωστοποιηθή ούτως ακριβέστερον τη Εκκλησία πόσον χρήσιμος και αναγκαίος υπάρχει ο φιλογενέστατος ούτος Αρχιερεύς εις τε το ίδιον ποίμνιον, και εις τους λοιπούς χριστιανούς των υποκειμένων τη διοικητική των Σερρών αρχή καζάδων –διά ταύτα άμα μαθόντες την συνγκατάθεσιν της φιλοστοργοτάτης Εκκλησίας, σπεύδομεν ίνα ευχαριστήσωμεν τα μέγιστα Αυτή επί τη ευεργεσία ταύτη, ευχόμενοι ίνα διά της αγρύπνου προνοίας και ενδελεχούς μερίμνης Αυτής αναδειχθώσιν όσον ούπω πολλοί και έτεροι τοιούτοι ποιμένες των λογικών προβάτων».

-- Την ίδια χρονιά είχαμε τον πρώτο Σερραίο που αποφοίτησε από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας –ή τέλος πάντων τον πρώτο απόφοιτο, ως τόπος καταγωγής του οποίου αναφέρονται ρητά οι Σέρρες στην πανεπιστημιακή επετηρίδα. Πρόκειται για τον Μιχαήλ Παπαδόπουλο, ο οποίος στις 15/27 Ιανουαρίου 1856 ανακηρύχθηκε διδάκτορας της Ιατρικής (δηλαδή είχε περάσει τις θεωρητικές εξετάσεις της σχολής και πήρε πτυχίο) με βαθμό «καλώς».

_______________________________

* Απόσπασμα από την έρευνα «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων», τόμος Α΄, σελίδες 45-47.