Μικρές και μεγάλες ειδήσεις από την περιοχή των Σερρών το 1888

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΣΕΡΡΩΝ

-- Τον Ιανουάριο του 1888 η ελληνική κοινότητα των Σερρών πένθησε το θάνατο του Δ. Θεοδωρίδη, ο οποίος για πολλά χρόνια είχε διατελέσει ταμίας του Φιλεκπαιδευτικού Μακεδονικού Συλλόγου, έφορος του νοσοκομείου, μέλος της δημογεροντίας και –τελευταία– έφορος των εκπαιδευτικών καταστημάτων.

Η κηδεία του εκλιπόντος ήταν μεγαλοπρεπής προεξάρχοντος του μητροπολίτη Σερρών και με τη συμμετοχή των προξένων της Ελλάδας και της Αυστροουγγαρίας (Δ. Βιτάλη και Αθ. Χατζηδήμου), των εφορειών των σχολείων και του νοσοκομείου, του συλλόγου καθηγητών του γυμνασίου μαζί με τους μαθητές, της διευθύντριας του παρθεναγωγείου με το προσωπικό και τις μαθήτριες, των δασκάλων της αστικής και της δημοτικής σχολής κλπ. Τον επικήδειο εκφώνησε ο Χ. Ρ. Σαμαρτσίδης.

-- Ο Χ. Ρ. Σαμαρτσίδης ήταν ο κύριος αγορητής και στον εορτασμό των Τριών Ιεραρχών. Αυτήν τη χρονιά η γιορτή πραγματοποιήθηκε στη μεγάλη αίθουσα της αστικής σχολής των Σερρών. Αισθητή ήταν, ως συνήθως, η γυναικεία παρουσία στη συγκεκριμένη γιορτή, την οποία παρακολούθησαν οι πρόκριτοι της ελληνικής κοινότητας, ο εισαγγελέας, ο διευθυντής του οθωμανικού γυμνασίου, πολλοί γιατροί κ.ά. Για ακόμη μια χρονιά, οι μαθήτριες των τριών ανώτερων τάξεων του παρθεναγωγείου της πόλης έψαλαν γιορταστικά τραγούδια.

Μια μικρή παρένθεση στην εξιστόρηση των γεγονότων του 1888 για να σταθούμε λίγο στο πρόσωπο του εισαγγελέα των Σερρών, ο οποίος ήταν παρών τόσο στην κηδεία του Δ. Θεοδωρίδη όσο και στον εορτασμό των Τριών Ιεραρχών. Ονομαζόταν Οχανές, ήταν Αρμένιος στην καταγωγή και από τον ανταποκριτή του Νεολόγου στο Μελένικο –με αφορμή επίσημη επίσκεψη του εισαγγελέα Σερρών στην ειρημένη πόλη τον Ιούνιο– περιγραφόταν ως άνδρας «ευγενής λίαν και ειδήμων της γαλλικής, τουρκικής και ελληνικής».

-- Τη νύχτα της 8/20 Μαρτίου Βούλγαροι κομιτατζήδες εισέβαλαν στην οικία ενός προύχοντα του χωριού Ντουτλή (Ελαιώνας), όπου σκότωσαν οκτώ άτομα και τραυμάτισαν σοβαρά άλλα τρία. Η ίδια συμμορία χτύπησε και στο χωριό Σκρίτζοβο (Σκοπιά) μετά από τρεις εβδομάδες, σφάζοντας πέντε προκρίτους.

-- Στις 5/17 Απριλίου ανακοινώθηκε ότι νέος αρχηγός της χωροφυλακής στη διοίκηση Σερρών διορίστηκε ο ταγματάρχης Ζεϊνέλ αγάς.

-- Στις 8/20 Μαΐου, ημέρα Κυριακή, στρατιωτικό απόσπασμα συνεπλάκη με εξαμελή ληστανταρτική συμμορία κοντά στο χωριό Βήσανι, μία ώρα από την πόλη των Σερρών. Τέσσερις ληστές έχασαν την ζωή τους και τα κεφάλια τους τοποθετήθηκαν σε πασσάλους παρέχοντας «θέαμα αποτρόπαιον τοις βουλομένοις να μελετήσωσιν εν ταις αγρίαις αυτών φυσιογνωμίαις την ωμότητα, ην επεδείξαντο κατά τας έναγχος [= πρόσφατες] σφαγάς των κατοίκων Δουτλή, Σκριτσόβου και Κρουσόβου», όπως τουλάχιστον ο Σερραίος ανταποκριτής του Νεολόγου είκαζε.

Πιθανόν σ’ αυτό το περιστατικό αναφερόταν και η τουρκική εφημερίδα Ταρήκ, που έκανε λόγο για μάχη μιάμισης ώρας σε απόσταση δύο ωρών από την πόλη των Σερρών (χωρίς ν’ αναφέρει συγκεκριμένη τοποθεσία) στις 10 του μηνός Ραμαζάν με τελικό απολογισμό έναν στρατιώτη και τέσσερις ληστές νεκρούς. Ως αρχηγοί των ληστών κατονομάζονταν κάποιος Δημήτριος από το χωριό Ντουτλή και ο Γεώργιος Πόποτσα από την Καρλίκοβα.

Σε κάθε περίπτωση φαίνεται ότι οι τοπικές αρχές αντιμετώπισαν με σοβαρότητα το φαινόμενο των ληστρικών συμμοριών, ώστε κανένα σοβαρό κρούσμα δεν υπήρξε στην επαρχία Σερρών τον Ιούνιο.

-- Τον Μάιο, νέος διερμηνέας του ελληνικού προξενείου στις Σέρρες διορίστηκε ο Α. Νάτσιος ύστερα από διαγωνισμό.

-- Σαφώς μειωμένη σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, η κατακυρωθείσα δεκάτη της διοίκησης Σερρών, όπως ανακοινώθηκε τον Ιούνιο, ανήρθε σε 852 οθωμανικές λίρες.

-- Στο μεταξύ, για λόγους οικονομίας το εμποροδικείο των Σερρών ήταν ένα από τα σαράντα εφτά εμποροδικεία που καταργήθηκαν στην επικράτεια της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

-- Τον Οκτώβριο ο ανταποκριτής του Νεολόγου ανέφερε το θάνατο περίπου 20 ληστών στην επαρχία Σερρών χάρη στις προσπάθειες του υποστράτηγου Μουσταφά Ρεμζή πασά.

-- Τον ίδιο μήνα οι Σερραίοι ήθελαν να μάθουν πληροφορίες για κάποιον μυστηριώδη Λάμπρο Γεωργίου Μαγιάροβιτς από τη Βοσνία, ο οποίος τελούσε επί αρκετές ημέρες υπό κράτηση στις φυλακές της πόλης.

Ο μυστηριώδης άνδρας ήταν πολύγλωσσος (μιλούσε ρωσικά, γαλλικά, ελληνικά, σερβικά και βουλγαρικά), ήταν δε κάτοχος τριών διαβατηρίων (αυστριακό, σερβικό και βουλγαρικό). Έχοντας αναχωρήσει από την Κωνσταντινούπολη, πρώτος του σταθμός ήταν οι καζάδες Ζίχνης και Νευροκόπου, όπου παρίστανε πότε τον βοτανολόγο και πότε τον Ρώσο αξιωματικό (είχε άλλωστε στολή με τέσσερα παράσημα: δύο ρωσικά, ένα σερβικό και ένα ρουμανικό), ενώ προέτρεπε τους κατοίκους των χωριών να χρησιμοποιούν αντί της ελληνικής την «εθνική» τους γλώσσα στα σχολεία και την εκκλησία.

Αφού έκανε μια μικρή στάση στην πόλη των Σερρών, όπου έλαβε υπογραφή στο διαβατήριό του από το αυστριακό υποπροξενείο, μετέβη στη Βροντού. Εκεί έμεινε τρεις μέρες έχοντας βρει κατάλυμα στο πανδοχείο ενός εκ των πλέον βουλγαροφώνων κατοίκων της κωμόπολης, του Χ΄΄ Μαρίνου. Επόμενος προορισμός του ήταν το Κίρτσοβο (Καρυδοχώρι), στην εκκλησία του οποίου άρχισε να ψάλλει στα βουλγαρικά. Θορυβημένος ο ιερέας του χωριού, Ιωάννης, ενημέρωσε τους συγχωριανούς του, οι οποίοι κατήγγειλαν τον άνδρα στη χωροφυλακή του Δεμίρ Ισσάρ. Τελικά ο Μαγιάροβιτς συνελήφθη και οδηγήθηκε στις φυλακές των Σερρών. Στην κατοχή του βρέθηκε σημειωματάριο με κατάλογο ονομάτων διαφόρων κατοίκων βουλγαροφώνων χωριών, μεταξύ άλλων το όνομα του πανδοχέα Χ΄΄ Μαρίνου, καθώς και δύο εν ενεργεία αζάδων της Βροντούς, του Χρήστου Νικολάου και του Δημήτριου Στογιάννου.

-- Τον Οκτώβριο ο νέος μητροπολίτης Σερρών, Κωνσταντίνος Βαφείδης, ορίστηκε πατριαρχικός έξαρχος και στάλθηκε στη Θεσσαλονίκη για τη διευθέτηση του εκκλησιαστικού ζητήματος που ταλάνιζε τη χριστιανική κοινότητα της πόλης. Εκεί μετέβη στις 22 Οκτωβρίου/3 Νοεμβρίου. Επειδή όμως δεν κατάφερε να συμφιλιώσει τις αντιπαρατιθέμενες μερίδες και να προχωρήσει στη διενέργεια των ενοριακών εκλογών, τον Δεκέμβριο ανακλήθηκε στην Κωνσταντινούπολη.

-- Την κακή κατάσταση του εμπορίου των Σερρών περιέγραφε επιστολή, που δημοσιεύτηκε αρχικά στη νομαρχιακή εφημερίδα της Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια αναδημοσιεύτηκε από τον Νεολόγο στις 24.11.1888: «Ου μόνον τα της γεωργίας εν νηπιώδει έτι διατελούσι καταστάσει, αλλά και αυτά τα προϊόντα άπερ μετά πολλών κόπων και μόχθων παράγουσιν οι γεωργοί δεν δύνανται να πωλήσωσιν. Ούτως, ο γράφων συνιστά την κατασκευήν σιδηροδρομικής γραμμής εκ Δεδέ Αγάτς και Καβάλλας διά Σερρών και Δράμας συνενουμένης μετά μεγάλης σιδηροδρομικής γραμμής της Θεσσαλονίκης, ή τουλάχιστον την διάνοιξιν λεωφόρου, δι’ ης να συνενωθή η πόλις προς την θάλασσαν και προ πάντων μετά του λιμένος Τσάι Αγζή».

-- Στα μέσα του Δεκεμβρίου ο διοικητής των Σερρών, Νετζήπ πασάς, υποβλήθηκε σε ανάκριση για υποθέσεις αναγόμενες στα διοικητικά του καθήκοντα. Ως προσωρινός διοικητής τοποθετήθηκε ο Χατζή Αλή βέης, που είχε υπηρετήσει στην ίδια θέση και παλιότερα.

Σύμφωνα με τουρκική εφημερίδα, αιτία για τη θέση του Νετζήπ πασά σε διαθεσιμότητα ήταν η συμπεριφορά που είχε επιδείξει αναφορικά με την εξόντωση μιας συμμορίας. Πιο συγκεκριμένα, όταν ο στρατός εξόντωσε τα μέλη της εν λόγω συμμορίας και έφερε τα κεφάλια των ληστών στην πόλη των Σερρών –μια αναφορά που μας παραπέμπει πιθανόν στα γεγονότα της 8^ης Μαΐου– ο τότε διοικητής ισχυρίστηκε ότι τα κεφάλια δεν ανήκαν στους ληστές, αλλά σε φιλήσυχους χωρικούς! Στην έρευνα όμως που διεξήγαγε ο γενικός διοικητής της Θεσσαλονίκης ύστερα από διαταγή της κεντρικής κυβέρνησης στην Κωνσταντινούπολη, διαπιστώθηκε ότι ο ισχυρισμός του Νετζήπ πασά ήταν ψευδής.

«Επί τέλους αναπνέομεν εν τη ελπίδι ότι θ’ απαλλαχθώμεν του μουτεσαρίφη Νετζήπ πασά, όστις κατετυράννησε τον λαόν και κατεπίεσε τους κατοίκους διά πάσης αισχροκερδείας και αχρειότητος» ήταν το σχόλιο του Σερραίου συνεργάτης της αθηναϊκής Νέας Εφημερίδος, ο οποίος εξέφραζε τη βεβαιότητα ότι ο Νετζήπ δεν θα επέστρεφε στις Σέρρες.

Αντίθετα επεφύλασσε μόνο καλά λόγια για τον στρατιωτικό διοικητή, ο οποίος επίσης είχε κληθεί στην Κωνσταντινούπολη για απολογία: «[...] εργασθείς και μετά δραστηριότητος και αφιλοκερδείας περιέστειλε την ληστείαν, ανακουφίσας τον τόπον και εκτήσατο αμέριστον την εμπιστοσύνην των κατοίκων, διά τούτο δε και διεβλήθη υπό του μουτεσαρίφη εις την κυβέρνησιν. Αλλά μεγάλως θα ελύπει την πόλιν ημών η ανάκλησις του καλού αυτής κουμαντάρη».

Δεν παρέλειπε όμως και μα σύντομη αναφορά στην πραξικοπηματική αλλαγή του μητροπολίτη: «Από της ανακλήσεως του πρώην Σερρών κ. Λουκά, νυν διορισθέντος Αίνου, στερούνται αι Σέρραι του πνευματικού αυτών αρχηγού, τούτο δε μεγάλως παραβλάπτει τα εθνικά συμφέροντα, διότι ο ενταύθα αρχιερατικός επίτροπος, πλην του ότι δεν εξασκεί εις το κονάκι την δέουσαν προσωπικήν βαρύτητα, είνε και ασθενής».

-- Από την ίδια επιστολή (με ημερομηνία 24 Δεκεμβρίου 1886) αντλούμε λίγες πληροφορίες και για μια κοινωνική εκδήλωση. Γύρω στα μέσα Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε χορός στην οικία Κοντού, που διήρκεσε σχεδόν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες και οι εκλεκτοί καλεσμένοι έμειναν γοητευμένοι από τους «φιλόφρονες τρόπους των ευγενών οικοδεσποτών και δη της κυρίας Κοντού, εκ της εγκρίτου εν Κερκύρα οικογενείας Παραμυθιώτου».

-- Στις 23 Δεκεμβρίου/4 Ιανουαρίου έκλεισαν τα σχολεία ενόψει των γιορτών. Ειδικότερα, τη μέρα εκείνη οι μαθητές έψαλαν τον ύμνο της Θεοτόκου «Η Παρθένος σήμερον….», ο δε γυμνασιάρχης Ι. Δέλλιος απηύθυνε στους μαθητές ομιλία σχετικά με τις επικείμενες θρησκευτικές γιορτές.

 

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΜΙΡ ΙΣΣΑΡ

-- Στις 10/22 Απριλίου, ημέρα Κυριακή, συνήλθε η γενική συνέλευση της Φιλοπροοδευτικής Αδελφότητος του Δεμίρ Ισσάρ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της λογοδοσίας του προέδρου, το σωματείο, που αριθμούσε 14 χρόνια λειτουργίας, διέθετε περιουσία αξίας 31.190,50 γροσιών.  Τα εγγεγραμμένα τακτικά μέλη ανέρχονταν σε 93, τα επίτιμα ήταν 6, οι μεγάλοι ευεργέτες 5, οι ευεργέτες 9 και οι δωρητές 27. Επίσης η αδελφότητα διατηρούσε δύο υποτρόφους στο παρθεναγωγείο Σερρών, άλλες δύο στο παρθεναγωγείο του Δεμίρ Ισσάρ, δύο μαθητές στην αστική σχολή, ενώ φρόντιζε και πολλούς ακόμη άπορους μαθητές και μαθήτριες.

Στην ομιλία του ο επίσκοπος Δαφνουσίας Κωνσταντίνος έπλεξε το εγκώμιό του προέδρου του σωματείου, Κωνσταντίνου Ε. Συμέτζου. Αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην αγάπη και τη σύμπνοια του Συμέτζου ως δύο αρετές που οφείλει να έχει κάθε χριστιανός και καλός πατριώτης, ενώ παράλληλα εξήρε την ικανότητα, τη φιλοπατρία και τον ζήλο του προέδρου της αδελφότητας. Ύστερα από παρότρυνση του επισκόπου Δαφνουσίας, η γενική συνέλευση επανεξέλεξε διά βοής τον Συμέτζο στην προεδρία της αδελφότητας, παρά την αρχική επιθυμία αυτού να παραιτηθεί, απόφαση που τελικά ανακάλεσε κατόπιν παρακλήσεων από τα υπόλοιπα μέλη. Στις αρχαιρεσίες που ακολούθησαν, νέος ταμίας εξελέγη ο Θωμάς Κ. Παπαχαριζάνος, γραμματέας ο Γ. Στιβαρός και σύμβουλοι οι Νικόλαος Ε. Συμέτζος, Δανιήλ Δ. Τάκος και Αριστοτέλης Δ. Κώτζιος.

-- Θέμα συζήτησης στο Δεμίρ Ισσάρ τη χρονιά αυτή ήταν οι δικαστικές περιπέτειες του συμπολίτη τους, Παναγ. Οικονόμου, ο οποίος βρέθηκε φυλακισμένος στη Θεσσαλονίκη. Ο Οικονόμου ήταν ιδιοκτήτης τσιφλικιού, όπου εκμίσθωναν χωράφια και τα καλλιεργούσαν κάτοικοι του χωριού Λάτροβο (Χορτερό), οι οποίοι δεν έτρεφαν και τα καλύτερα συναισθήματα απέναντί του, αλλά επιθυμούσαν ν’ αγοράσουν τα χωράφια αυτά – είναι γνωστές άλλωστε οι απάνθρωπες συνθήκες που επιφύλασσαν στους εργάτες τους οι τσιφλικάδες του 19^ου αιώνα.

Κάποια στιγμή μέσα στο 1888 ο Παναγιώτου φιλονίκησε με τον Κιρκάσιο φύλακα του –θεσσαλονικιού– Χατζησταύρου, ο οποίος επίσης διέθετε κτήματα στην ίδια περιοχή. Αφορμή του καβγά ήταν η άρδευση των χωραφιών. Στη συνέχεια ο φύλακας κατήγγειλε τον Οικονόμου ότι είχε εξυβρίσει τόσο τον ίδιο προσωπικά όσο και την οθωμανική κυβέρνηση. Και μόνο η υποψία ότι κάποιος είχε αναφερθεί με προσβλητικά λόγια στο επίσημο καθεστώς ήταν ικανός λόγος για να έχει σοβαρά μπλεξίματα με το νόμο, ώστε ο μεγαλοτσιφλικάς οδηγήθηκε στο στρατοδικείο Σερρών και από κει στις φυλακές της Θεσσαλονίκης.

Μια εκδοχή, όπως παρουσιάστηκε από τον Νεολόγο της Κωνσταντινούπολης, υποστήριζε ότι στην πραγματικότητα υπήρχε συμπαιγνία των «σκληρών και ατίθασων» χωρικών, οι οποίοι και «εξύφαναν την μεγίστην των συκοφαντιών».

Η υπερασπιστική δε γραμμή του ανταποκριτή του Νεολόγου στο Μελένικο περιέγραφε γενικόλογα τον Οικονόμου ως άτομο που «εκ νεαράς ηλικίας διέπρεψεν και ως δεκατιστής, και ως μέλος του Ιδαρέ και ως μέλος της δημογεροντίας, και τυγχάνει επιμεμελημένης ανατροφής και λίαν χρηστοήθης, επομένως δε παρέσχε κατά διαφόρους καιρούς τρανά δείγματα της προς το κράτος ημών πίστεως και αφοσιώσεώς του διά των προς αυτό υπηρεσιών αυτού», παραθέτοντας ως πρόσθετα επιχειρήματα «τας εκ διαφόρων μερών και τηλεγραφικώς και γραπτώς καλομαρτυρικάς συστάσεις, ας τινας εκ Σερρών και εκ Μελενίκου και εκ Δεμίρ-Ισσαρίου οι κάτοικοι αυθορμήτως έπεμψαν ώστε να αθωώση αυτόν». Η τελική έκβαση της ιστορίας αγνοείται.

-- Στις 17 ή 18 Αυγούστου (σύμφωνα με το παλαιό ημερολόγιο) ομάδα ανταρτών έκανε έφοδο στο Κρούσοβο (σήμερα Αχλαδοχώρι), όπου απήγαγε τον Αλή Γαζατζή, Σερραίο στην καταγωγή και δεκατιστή (πιθανόν για την είσπραξη της δεκάτης να είχε βρεθεί και στην περιοχή), ο οποίος τύγχανε θετικής υποδοχής. Δεν πέρασε πάνω από μισή ώρα και τα μέλη της συμμορίας, καταδιωκόμενα από το στρατό, αποφάσισαν να σκοτώσουν τον αιχμάλωτό τους με μαχαίρι, όπως κατέδειξε η νεκροψία του γιατρού του δημαρχείου Δεμίρ Ισσάρ, Παναγιώτη Σ. Βάκη. Η κηδεία του Αλή Γαζατζή πραγματοποιήθηκε στο Δεμίρ Ισσάρ δυο μέρες αργότερα με την πόλη να βρίσκεται σε ανησυχία μετά από το τελευταίο αυτό αιματηρό περιστατικό.

Στην περιοχή στάλθηκαν ο υποταγματάρχης Ρασήτ εφέντης και ο λοχαγός Ισμαήλ εφέντης, οι οποίοι λίγες μέρες μετά κατόρθωσαν να συλλάβουν ζωντανό τον αρχηγό της συμμορίας Πέτσο Γιουβάν και έναν οπαδό του, ονόματι Μαρίνη.

-- Στις 10/22 Νοεμβρίου οι κάτοικοι του Δεμίρ Ισσάρ πένθησαν το θάνατο της Ελένης Κ. Οικονόμου το γένος Πούγγουρα σε ηλικία 76 ετών. Ήταν μητέρα του Αναστάσιου και του Παναγιώτη Οικονόμου, στον δεύτερο εκ των οποίων έγινε αναφορά λίγο πιο πάνω, ενώ η κόρη της ήταν παντρεμένη με τον Κ. Ε. Συμέτζο, πρόεδρο της Φιλοπροοδευτικής Αδελφότητος.

Η κηδεία ήταν μεγαλοπρεπής, παρουσία όλων των προκρίτων της κωμόπολης παρά την αδιάκοπη βροχόπτωση. Δύο κοπέλες, η Ευγενία Θωμά Κ. Παπαχαριζάνου και η Χαρίκλεια Δ. Σνοκ (η πρώτη δισέγγονη και η δεύτερη εγγονή της θανούσας) μετέφεραν το στεφάνι που είχαν ετοιμάσει οι δασκάλες (Μαρία Δημητριάδου και Αικατερίνη Σταυρίδου) και οι συμμαθήτριές τους στο παρθεναγωγείο του Δεμίρ Ισσάρ. Επικήδειους λόγους εκφώνησαν εκ μέρους της οικογένειας ο Σ. Στιβαρός και εκ μέρους της Φιλοπροοδευτικής Αδελφότητος ο γραμματέας της Αντώνιος Αβραμίδης, ενώ η μαθήτρια της ανώτερης τάξης του παρθεναγωγείου, Γερακίνα Ιωάννου, απήγγειλε ποίημα σχετικό με την περίσταση.

 

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ

-- Ο Δημοσθένη Δόδος από το Ροδολίβος, απόφοιτος του διδασκαλείου του Μαρούλη στις Σέρρες, μαζί με τον Κίμωνα Αϊνατζόγλου από τη Νεάπολη της Ανατολής, διηύθυναν με μεγάλη αυταπάρνηση τα ελληνικά σχολεία του Μελενίκου επί τριετία απολαμβάνοντας της εμπιστοσύνης των εφόρων της περιοχής ένεκα «της σεμνής αυτών συμπεριφοράς και των φιλογενών αυτών αισθημάτων, μεταφυτευόντων ταύτα και τη σπουδαζούση νεολαία μετά ζήλου πολλού και μετ’ ενδιαφερούσης αυταπαρνησίας, αψηφούντων κόπους και την πολλήν εργασίαν επί της διδασκαλίας των μαθημάτων κατά τα προγράμματα των εν Σέρραις σχολείων, και απολυόντων τους μαθητάς μόλις εις τας 11 ώρας της εσπέρας», όπως σημείωνε ο ανταποκριτής του Νεολόγου στην Άνω Τζουμαγιά σε επιστολή του με ημερομηνία 3 Ιανουαρίου 1888.

Στην ίδια επιστολή γινόταν μια ειδικότερη αναφορά στον Δημοσθένη Δόδο, ο οποίος «ανέλαβε πάνυ προφρόνως [= πολύ πρόθυμα] και ευγενώς κατ’ αυτάς ίνα διδάξη και τα ελληνικά του δευτέρου ανωτέρου τμήματος». Το 1888 πάντως ξεκίνησε με μια δυσάρεστη τροπή για το νεαρό δάσκαλο από το Ροδολίβος, καθώς τον Ιανουάριο έφυγε από την ζωή ο πατέρας του, Θεόδωρος.

-- Για πρώτη φορά μια σύντομη αναφορά στον εορτασμό της γιορτής των Τριών Ιεραρχών από τα σχολεία του Μελενίκου: Την κεντρική ομιλία απήγγειλε ο διευθυντής της ελληνικής σχολής, κ. Κίμων, ο οποίος εξήρε τη δύναμη των γραμμάτων και παρότρυνε τους παρευρισκόμενους να τα καλλιεργήσουν αποτελεσματικά, ενώ το μουσικό κομμάτι της εκδήλωσης κράτησαν οι μαθήτριες του παρθεναγωγείου υπό τη διεύθυνση της Μαρίας Δημητριάδου και της Χρυσάνθης Πετκούση.

-- Τον Απρίλιο εκδόθηκε στην Αθήνα η μελέτη του Δημητρίου Μαρούλη «περί μορφώσεως Ελλήνων δημοδιδασκάλων». Μια γενική περίληψη του συγγράμματος δημοσιεύτηκε στη Νέα Εφημερίδα της 16.04.1888:

«Ο κ. Μαρούλης, εις εκ των ικανωτέρων διδασκαλικών, μελετήσας και πείραν κεκτησάμενος του έργου, αποφαίνεται μετά γνώσεως περί πολλών κακώς εχόντων ή κατά κακήν απομίμησιν εισαχθέντων εν τη δημοτική εκπαιδεύσει παρ’ ημίν, ιδία δε περί του προορισμού των διδασκαλείων εν τη δούλη Ελλάδι και του χαρακτήρος αυτών, υποστηρίζει δ’ ελλόγως, ότι ταύτα δέον να ώσιν όλως ανεξάρτητα των γυμνασίων, μάλλον δε ιεροδιδασκαλεία, φρονών, ότι βαθέως ριζούται εν τη καρδία του λαού η αποστολή αυτού, όταν μετά της θρησκείας αυτού ως άρθρον πίστεως από του άμβωνος κηρύσσηται εις αυτόν και διά τούτο πολύ θεωρών επιζημίαν την παραγνώρισιν επί πλέον του άμβωνος εν τη διδασκαλία προς ασφαλή φρονημάτισιν του λαού».

-- Τον Σεπτέμβριο ο Ανατολικός Αστήρ δημοσίευσε κάποια πολύ γενικά στοιχεία σχετικά με τα σχολεία της πόλης των Σερρών, που προφανώς αναφέρονταν στο λήξαν σχολικό έτος 1887-88. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, οι Σέρρες διέθεταν τέσσερα Δημοτικά σχολεία με 640 μαθητές, δύο Νηπιαγωγεία με 277 νήπια, ένα Κεντρικό Παρθεναγωγείο (που έφτανε μέχρι τα μαθήματα της β΄ γυμνασίου) με 374 κορίτσια, ένα πλήρες Γυμνάσιο με περίπου 200 μαθητές, συμπεριλαμβανομένων και όσων φοιτούσαν στην ελληνική σχολή της πόλης.

Σχεδόν ένα μήνα μετά, η εφημερίδα επανήλθε με στοιχεία για τα εκπαιδευτικά ιδρύματα του Δεμίρ Ισσάρ, χωρίς να προσδιορίζεται το σχολικό έτος στο οποίο αυτά ανταποκρίνονταν. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το Δεμίρ Ισσάρ διέθετε Αστική σχολή με 105 μαθητές και τρεις δασκάλους, Δημοτική σχολή εξαρτώμενη της Αστικής με περίπου 35 μαθητές και ένα δάσκαλο, καθώς επίσης Παρθεναγωγείο και Νηπιαγωγείο με περίπου 80 κορίτσια και δύο δασκάλες.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ

Μια ιδέα για τη διαδικασία έκδοσης διαζυγίου αντλούμε από την αγγελία, που δημοσιεύτηκε στο Νεολόγο της 14.01.1888, με αφορμή την περίπτωση μιας Σερραίας, η οποία ζητούσε διαζύγιο από τον αγνώστου διαμονής σύζυγό της· μάλιστα λίγες εβδομάδες μετά στην ίδια εφημερίδα δημοσιεύτηκε η εξαιρετικά λιτή απόφαση του δικαστηρίου της δημογεροντίας, που κήρυσσε το γάμο λυμένο, ενώ παράλληλα έθετε προθεσμία άσκησης ένδικων μέσων.

  ____________________________________

* Από την έρευνα «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων», τόμος Α΄, σελίδες 320-330