Η συνεχής προέλαση του ρωσικού στρατού και η εμφάνιση των πρώτων κοζάκων
προσκόπων στο Μελένικο στις αρχές του 1878 δίχασαν τους Σερραίους, καθώς κάποιοι
υποστήριζαν ότι έπρεπε να βγουν προς υποδοχή των Ρώσων στρατιωτών, ενώ άλλοι
διαφωνούσαν.
Στο μεταξύ πολλοί Μουσουλμάνοι, αλλά και ορισμένοι Χριστιανοί από το
Νευροκόπι, το Μελένικο και το Δεμίρ Ισσάρ, φοβούμενοι ενδεχόμενοι ρωσική
προέλαση, εγκατέλειψαν τις εστίες τους με προορισμό είτε τις Σέρρες είτε άλλα
μέρη της Μακεδονίας.
Ο ρωσοτουρκικός πόλεμος σύντομα έφτασε στο τέλος του με την οθωμανική
αυτοκρατορία να υποκύπτει ουσιαστικά άνευ όρων στις απαιτήσεις της Ρωσίας με το
κείμενο της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου (19 Φεβρουαρίου/3 Μαρτίου 1878) και τη
δημιουργία της Μεγάλης Βουλγαρίας. Η εξέλιξη αυτή πυροδότησε δύο μέτωπα: ένα
πολεμικό με την εξέγερση Ελλήνων της Μακεδονίας (Φεβρουάριος – Ιούλιος 1878),
οι οποίοι διαφωνούσαν με την προοπτική αυτή, και ένα διπλωματικό με τις μεγάλες
ευρωπαϊκές δυνάμεις να αισθάνονται απειλούμενες από την τεράστια επέκταση της
επιρροής της Ρωσίας μέχρι το Αιγαίο και να συγκαλούν το Συνέδριο του Βερολίνου
(13 Ιουνίου – 13 Ιουλίου 1878), που ανέτρεψε τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Η
τελευταία εξέλιξη οδήγησε στην επονομαζόμενη βουλγαρική εξέγερση Κρέσνα-Ραζλόγκ
στα τέλη του 1878.
Τον Μάρτιο (μετά την υπογραφή της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου) έγινε
γνωστό ότι ο φιλέλληνας Γερμανός καθηγητής Fabri, που είχε αποτελέσει έναν από τους λόγους της σφοδρής
σύγκρουσης στο εσωτερικό του Μακεδονικού Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου οδηγώντας
στη στοχοποίηση του Δημήτριου Μαρούλη, είχε αποστείλει προσωπική επιστολή στον
Γερμανό καγκελάριο Μπίσμαρκ εφιστώντας την προσοχή του στον ελληνικό πληθυσμό
των Σερρών. Σύμφωνα με το Εθνικόν Πνεύμα
της 19.03.1878, ο Μπίσμαρκ του απάντησε ότι είχε γράψει σχετικά στον (πρεσβευτή
της Γερμανίας;) Ρέους στην Κωνσταντινούπολη και ότι θα συμμορφωνόταν στις
πληροφορίες που θα έπαιρνε από εκείνον.
Εν τω μεταξύ, ο Βρετανός συνταγματάρχης Synge έσπευσε στη
Μακεδονία το Μάρτιο του 1878 ακολουθώντας την οροθετική γραμμή της Μεγάλης
Βουλγαρίας, όπως οριζόταν από την συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Ο συνταγματάρχης
βρέθηκε και στις Σέρρες, όπου συναντήθηκε με τον μητροπολίτη, επισκέφθηκε τα
σχολεία της πόλης και δέχτηκε αντιπροσώπους της ελληνικής κοινότητας και
επιτροπή της αδελφότητας «Ουρανία», η οποία του επέδωσε ψήφισμα της νεολαίας
των Σερρών ότι προτιμούσαν κάθε άλλη απώλεια αντί για την προσάρτηση στη
Βουλγαρία. Κατά την επίσκεψη του συνταγματάρχη Synge στο
Παρθεναγωγείο, οι μαθήτριες έψαλαν τραγούδι για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη
τους προς τον αγγλικό λαό και ζήτησαν την απόδοση της περιοχής στην Ελλάδα.
Ποια ήταν όμως η αντίδραση των Σερραίων στη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου;
Διαβάζουμε στην τεργεσταία εφημερίδα Νέα
Ημέρα (25.03/06.04.1878):
«Εκ Σερρών
γράφουσιν ότι, άμα ως εγνώσθη ότι και η πόλις αύτη περιλαμβάνεται διά της
συνθήκης εις την Βουλγαρίαν, οι οθωμανοί κατελήφθησαν υπ’ αθυμίας, ήτις ήκιστα
ηλαττούτο της των Ελλήνων. Οι πρόκριτοι των δύο φυλών συνήλθον πάραυτα εις
συνδιάσκεψιν και πρώτοι οι οθωμανοί προέτειναν να συνταχθή αναφορά προς τον
βασιλέα της Ελλάδος ομολογούσα υπακοήν αυτώ και πίστιν και εκφράζουσα την ευχήν
της μετά της Ελλάδος ενώσεως. Ατυχώς, ως εκ του φόβου, οι πλείστοι των διαπρεπόντων
Ελλήνων είναι απόντες και διά τούτο είναι αμφίβολον αν η ομόφωνος αποδοκιμασία
κατά της συνθήκης καταλήξη εις πρακτικόν τι αποτέλεσμα».
Ως προς τις αντιδράσεις μετά το Συνέδριο του Βερολίνου, όταν πλέον
κατέστη σαφές ότι οι Σέρρες θα παρέμεναν υπό οθωμανική κυριαρχία, μια μικρή
ομάδα Σερραίων ελληνικής καταγωγής επιβεβαίωσε το ρητό «άβυσσος η ψυχή του
ανθρώπου» με την επιθυμία της να συντάξει αναφορά ζητώντας την προστασία της
Αυστροουγγαρίας, πρακτικά δηλαδή να σταλεί ο αυστριακός στρατός από τη Βοσνία
και να καταλάβει τις Σέρρες! Φυσικά δεν
συγκεντρώθηκε ικανός αριθμός πρόθυμων να υπογράψουν ένα τέτοιο κείμενο, ώστε το
σχέδιο ναυάγησε.
---------------------------------------------------
ΕΡΓΑ ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΩΝ
Από το 1878 άρχισαν να καταγράφονται συστηματικές και οργανωμένες
επιθέσεις βουλγαρικών συμμοριών (κομιτατζήδων) με απαγωγές και δολοφονίες
Ελλήνων και Τούρκων προκρίτων, αλλά ακόμη και απλών πολιτών. Αυτός είναι ο
κατάλογος των κυριότερων επιθέσεων των κομιτατζήδων στην περιφέρεια Σερρών μέσα
στο 1878:
α.) Τον Απρίλιο, κάποιος οθωμανός Σάχης από το Νευροκόπι κατευθυνόταν
στην πόλη των Σερρών, όμως κοντά στη Βροντού δέχθηκε δολοφονική επίθεση από
βουλγαρική συμμορία.
β.) Τον Ιούλιο, μια καλά οργανωμένη επίθεση κομιτατζήδων στη Βροντού
είχε ως αποτέλεσμα να αιχμαλωτισθούν: ο γιός του Χ΄΄ Ιωάννου Χ΄΄ Δημητρίου
(Σαϊτάνη) στη μάνδρα του, ο πατέρας του μέσα από το ίδιο του το σπίτι και ο
γιός του παπά Ι. Δημήτριου. Οι τρεις αιχμάλωτοι κρατήθηκαν στα βουνά για 17
ημέρες και αφέθηκαν ελεύθεροι μετά την καταβολή λύτρων ύψους 460 λιρών για τους
δύο πρώτους και 30 λιρών για τον τρίτο.
γ.) Στις 1/13 Σεπτεμβρίου, νέα επίθεση Βούλγαρων ληστανταρτών στη
Βροντού οδήγησε στην αιχμαλωσία των προκρίτων Χ΄΄ Ιωάννου Στόγιου, Χ΄΄ Δημ.
Παπά Αντωνίου, Πέτρου Δράτσιου, Μαρίνου Διώρτα, Νιδέλτσιου Χ΄ Δημητρίου, Νικόλαου
Παρδακλή, Πέτρου Παπά Βασιλείου και Αντώνιου Πάντελ. Και πάλι ζητήθηκαν λύτρα
για την απελευθέρωση των οκτώ αιχμαλώτων, ήτοι: 50 οθωμανικές λίρες για τους
έξι πρώτους (έκαστος), 30 οθ. λίρες για τον έβδομο και 25 οθ. λίρες για τον
τελευταίο.
Η διοίκηση των Σερρών έστειλε 800 άνδρες στην περιοχή για να κυνηγήσουν
τους παρανόμους, μόνο που αυτοί αρκέστηκαν να πάνε στο χωριό, να φάνε, να
πιούνε και να γυρίσουν άπρακτοι λίγες μέρες αργότερα με τη δικαιολογία ότι η
εντολή που τους είχε δοθεί, ήταν να κυνηγήσουν αντάρτες και όχι ληστές!
δ.) Τον Νοέμβριο, ο αρχιληστής Σιτογιάννης με καταγωγή από τη Σταρτσίστα
του Νευροκοπίου (σήμερα Περιθώρι Δράμας) συνέλαβε στη θέση Χαϊτούς Τσεσμέ τους
Εμ. Βούδιμο, Ιωάννη Παναγιώτου, Παναγ. Μουτσάλη, Ζλάτκο Λουκούμη και Παναγ.
Σκόδρα, όλοι τους Μελενικιώτες, οι οποίοι επέστρεφαν από το πανηγύρι του Ντερέ
(πιθανόν εννοείται ο οικισμός Ντερέ-Μαχαλά κοντά στη Νιγρίτα) στο Μελένικο. Οι
αιχμάλωτοι αφέθηκαν ελεύθεροι μετά την καταβολή 305 λιρών.
ε.) Τον ίδιο μήνα, άγνωστη συμμορία συνέλαβε και τους Τόσιο, Θ.
Χ΄Δημητρίου και Ηλ. Γούναρη, επίσης Μελενικιώτες, τους οδήγησε στα βουνά της
Βουλγαρίας και τους απελευθέρωσε μόνο μετά την καταβολή 120 λιρών.
Εν τω μεταξύ, επιστολή από τις Σέρρες προς την εφημερίδα Τηλέγραφος με ημερομηνία 4 Σεπτεμβρίου
1878 περιέγραφε μεν μια εικόνα «αναρχίας και παραλυσίας» από την ευρύτερη περιοχή, όχι όμως κι από την πόλη των
Σερρών, όπου επικρατούσε «ησυχία και ασφάλεια, οποία ήτο και προ του πολέμου».
Αυτό είχε καταστεί δυνατό χάρη στη συνεργασία της ελληνικής και της
τουρκικής κοινότητας, οι οποίες συναποφάσισαν το διορισμό έξι νυχτοφυλάκων
προερχόμενων και από τις δύο κοινότητες, με τους Έλληνες να εποπτεύουν την
τήρηση της τάξης στις ελληνικές συνοικίες και τους Τούρκους στις δικές τους. Κατά
το συντάκτη, ωστόσο, οι Οθωμανοί σταδιακά άρχισαν να χαλαρώνουν την υπηρεσία
τους και στις συνοικίες τους άρχισαν να εμφανίζονται κάποια κρούσματα νυχτερινών
κλοπών, που βέβαια οφείλονταν σε κοινούς εγκληματίες.
Τον Οκτώβριο, μετά την εκδήλωση της βουλγαρικής εξέγερσης, ο
ανταποκριτής της τουρκικής εφημερίδας Σταμπούλ
στις Σέρρες έγραφε ότι οι επαναστάτες είχαν φτάσει στα πρόθυρα της πόλης και
μάλιστα είχαν στείλει επιστολή στο μητροπολίτη Γρηγόριο ζητώντας να τους
καταβάλει 200 τουρκικές λίρες (χρήματα που θα τα συγκέντρωνε από συγκεκριμένα κατονομαζόμενα
άτομα), επιστολή την οποία τελικά ο μητροπολίτης επέδωσε στο Διοικητή των
Σερρών.
Η ύπαρξη της επιστολής προς τον μητροπολίτη επιβεβαιωνόταν σε επιστολή
Σερραίων, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ώρα
(16.10.1878):
«Προ τινων ημερών εστάλη εις τους ενταύθα Έλληνας επιστολή
παρά των βουλγάρων επαναστατών, δι ης ζητούσιν ούτοι 1200 λίρας προς ευόδωσιν
της επαναστάσεως αυτών.
Ενταύθα διατελούμεν εν δεινή καταστάσει· αφ΄ενός οι
βούλγαροι επαναστάται πιέζουσιν ημάς, αφ’ ετέρου δε η οθωμανική κυβέρνησις
αιτεί δυσβαστάκτους φόρους, προσθέσετε εις ταύτα και όσα παρά των ληστρικών
συμμοριών πάσχομεν, όπως ούτω λάβητε μικράν εικόνα της καταστάσεώς μας».
Δεν αποκλείεται η επιστολή να ήταν πλαστή, δηλαδή να προερχόταν από
κοινούς κακοποιούς, που ήθελαν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση, και όχι από
τους αντάρτες. Άλλωστε, την υπέγραφαν δύο Έλληνες, ο ένας εκ των οποίων
γνωρίζουμε ότι ονομαζόταν Παναγιώτης Παλινδρομίτης.
Οι Βούλγαροι αντάρτες δεν έφτασαν στην πόλη των Σερρών (πέρα από τους
αιχμαλώτους του τουρκικού στρατού), αλλά οργάνωναν τις επιθέσεις τους μέχρι το
Μελένικο με κέντρο την Άνω Τζουμαγιά. Μία περίπτωση επιδρομής των ανταρτών στο
Μελένικο έλαβε χώρα την 1/13 Οκτωβρίου, όταν τέσσερις οπλισμένοι άνδρες
απήγαγαν τον έμπορο κρασιών Γιουβανέζη, την ώρα που εκείνος παραλάμβανε και
ζύγιζε σταφύλια. Ζητήθηκαν λύτρα, αρχικά 500 και στη συνέχεια 300 λίρες, όμως
οι περίπου 400 Τούρκοι στρατιώτες του Μελένικου έμειναν επιδεικτικά αδρανείς.
Μόνο μια εβδομάδα μετά διαδόθηκε μια φήμη περί συμπλοκής του τουρκικού στρατού
με τους ληστές, ο απολογισμός της οποίας ήταν να σκοτωθούν ή να τραυματιστούν
70 στρατιώτες!
Ένα άλλο χαρακτηριστικό συμβάν έλαβε χώρα λίγες εβδομάδες αργότερα στο
χωριό Γιάννοβο, που αποτελούσε τσιφλίκι των αδερφών Χατζηλαζάρου και βρισκόταν
μεταξύ του Δεμίρ Ισσάρ και του Μελενίκου. Χωρίς να πειράξουν κανέναν αυτήν τη
φορά, 34 έφιπποι καλά οπλισμένοι άρπαξαν από τον επιστάτη του τσιφλικιού
χρήματα και τρόφιμα.
Επιθέσεις, για τις οποίες δεν αναφέρθηκαν λεπτομέρειες, με ορμητήριο το
όρος Όρβηλος εξαπολύθηκαν μέχρι τη Βροντού και το Βεζνίκο (το σημερινό Άγιο Πνεύμα),
ενώ οι οθωμανικές αρχές άρχισαν να δείχνουν μεγαλύτερο ζήλο περί τα μέσα του
Οκτωβρίου, οπότε και ο διοικητής Σερρών μετέβη στο Μελένικο.
Όμως και το Νοέμβριο η Σταμπούλ
έκανε λόγο όχι απλά για επιθέσεις στο σαντζάκι των Σερρών, αλλά και για
πολιορκία της πόλης σε απόσταση δύο λευγών. Αυτό ήταν αναληθές. Ενδεχομένως η
εφημερίδα αναφερόταν στη διακοπή της συγκοινωνίας μεταξύ Σερρών και Μελενίκου, η
οποία αρχικά προξένησε μεγάλο φόβο στους Σερραίους. Ο ανταποκριτής της
εφημερίδας Τηλέγραφος έδινε τον τόνο
της απελπισίας που κυριαρχούσε στους Έλληνες των Σερρών:
«Ω! είναι
αδύνατον να φαντασθήτε μέχρι τίνος σημείου φθάνει η απελπισία, η απόγνωσις ημών,
οπόσον αιμάσσει η καρδία μας βλέποντες καθαρόν βουλγαρικόν κίνημα, έστω και
ληστρικόν επί του παρόντος υφιστάμενον! Αφού δε ημείς ουδέν κατ’ αυτού εσμέν
εις θέσιν ν’ αντιτάξωμεν, ας ευχώμεθα να καταπνίξη τούτο η Τουρκία, σώζουσα
ούτως αύτη τον εθνισμόν ημών, υπηρετούσα τον Ελληνισμόν. Δύο κακών προκειμένων
το μη χείρον βέλτιστον, και όπως σήμερον ευρισκόμεθα το μη χείρον κακόν είναι
δυστυχώς ο Τούρκος, και υπέρ αυτού κατ’ ανάγκην ευχόμεθα· εις τον τύραννόν του,
φευ! εις προαιώνιον εχθρόν του έχει ανατεθειμένας τας ελπίδας του ο εν
Μακεδονία Ελληνισμός».
Για την καλύτερη αμυντική θωράκιση της περιοχής μεταξύ Σερρών και Δράμας
παρατάχθηκε στρατός. Η συγκοινωνία Σερρών και Μελενίκου αποκαταστάθηκε μετά από
συμπλοκή του οθωμανικού στρατού και των Βούλγαρων επαναστατών στην Κρέσνα. Στις
αρχές Δεκεμβρίου η κατάσταση είχε εξομαλυνθεί σε μεγάλο βαθμό, όμως συνέχισαν
να δρουν συμμορίες αποτελούμενες από Βούλγαρους, Έλληνες και Τούρκους κοινούς ληστές.
---------------------------------------------
ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΡΡΑΪΚΑ
-- Σύμφωνα μ’ έναν
απολογισμό της Οικονομικής Επιθεωρήσεως,
που αναδημοσιεύτηκε από τον Ανατολικό
Αστέρα στις 07.04.1878, στην ευρύτερη περιοχή των Σερρών λειτουργούσαν 2
ανώτερα σχολεία (ένα στις Σέρρες κι ένα στη Ζηλιάχοβα), 22 δημοτικά (πέντε στις
Σέρρες και τα περίχωρα, ένα στην Τσαταλδζιά και 15 στα χωριά), 15 στοιχειώδη
στα χωριά και 4 σχολεία θηλέων, ενώ το σύνολο του αριθμού των μαθητών σε αυτά
ανερχόταν σε 1996.
Σύμφωνα μ’ έναν δεύτερο απολογισμό, που δημοσιεύτηκε στην ίδια εφημερίδα
στις 23.06.1878, ειδικά για τα σχολεία της πόλης των Σερρών διαβάζουμε ότι η
πόλη διέθετε ελληνικό σχολείο με δύο γυμνασιακές τάξεις και περίπου 120 μαθητές
να φοιτούν σ’ αυτό, ένα παρθεναγωγείο με περίπου 200 μαθήτριες, ένα νηπιαγωγείο
θηλέων με περίπου 200 μαθήτριες, έξι δημοτικά με περίπου 600 μαθητές και τρία
ιδιωτικά σχολεία με περίπου 250 μαθητές – σύνολο μαθητών 1370 περίπου.
Βεβαίως υπήρχαν και Σερραίοι που παρακολουθούσαν μαθήματα στη
Θεσσαλονίκη. Κατά το σχολικό έτος 1877-78 στο γυμνάσιο της Θεσσαλονίκης
φοιτούσαν τέσσερις Σερραίοι (οι τρεις από την πόλη και ο τέταρτος από το
Ροδολίβος).
-- Στις αρχές
Φεβρουαρίου έγινε γνωστό ότι πάρα πολλά άλογα των προσφύγων, οι οποίοι είχαν
βρει καταφύγιο στην επαρχία Σερρών, πέθαιναν καθημερινά λόγω επιζωοτίας, η
οποία μεταδόθηκε και στα ζώα των ντόπιων κατοίκων.
-- Στις 4/16 Απριλίου
ανακοινώθηκε η έκδοση διδασκαλικής εφημερίδας γραμμένης στα ελληνικά από τον
Δημήτριο Μαρούλη στις Σέρρες, στο τυπογραφείο που είχε ιδρύσει ο ίδιος το 1872
– το πρώτο τυπογραφείο της πόλης.
-- Στις 25 Μαΐου/6
Ιουνίου, ραγδαία βροχόπτωση και χαλαζόπτωση προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές σε
δύο χωριά της επαρχίας Ζίχνης και κυρίως στο χωριό Τσέκβα(;): πολλές στέγες
καταστράφηκαν από το χαλάζι και τα νερά της βροχής έμπαιναν μέσα στα σπίτια,
παράθυρα σπιτιών έσπασαν, ενώ μεγάλες ήταν οι καταστροφές στα αμπέλια και τις
σοδειές των χωρικών.
-- Στις 18 ή 19
Αυγούστου (π.η.) το ελληνικό κράτος απένειμε τον αργυρούν σταυρό των ιπποτών
του Σωτήρος στον Ιωάννη Θεοδωρίδη, τον πρώην πρόεδρο του Μακεδονικού
Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου.
Με την ευκαιρία αυτή η εφημερίδα Εθνικόν
Πνεύμα έπλεξε ένα θερμότατο εγκώμιο στον επιφανή Σερραίο: «... ανήρ μεγίστης
ικανότητος, φιλοπατρίας και δραστηριότητος, ήτο αξιώτατος τοιαύτης διακριτικής
τιμής παρά της ελληνικής κυβερνήσεως. Η σπουδαία πνευματική εστία της
ανατολικής και βορείου Μακεδονίας, αι Σέρραι, πολλά οφείλουσιν εις την
διανοητικήν ρώμην, τα ελληνοπρεπή αισθήματα και την αυταπάρνησιν του κ.
Θεοδωρίδου, όστις, ει και επί τοσαύτα έτη παρεγνωρίζετο υπό των ενταύθα,
ουδέποτε επαύσατο ων το κέντρον και η έντιμος κορυφή πάσης εν Σέρραις εθνικής
ενεργείας».
-- Την ίδια περίοδο, η
ελληνική κυβέρνηση τίμησε με τον χρυσούν Σταυρόν του Σωτήρος τον υποπρόξενό της
στις Σέρρες, Παπακωστόπουλο, στον οποίο απένειμε και τον τίτλο του επιτίμου
προξένου.
-- Στις 4/16 Οκτωβρίου
πραγματοποιήθηκε η εκλογή του νέου Οικουμενικού Πατριάρχη, μετά το θάνατο του
Ιωακείμ Β΄. Διάδοχός του αναδείχτηκε ο μέχρι πρότινος μητροπολίτης Θεσσαλονίκης
Ιωακείμ, ενώ το όποιο σερραϊκό ενδιαφέρον της όλης διαδικασίας ήταν οι 6 ψήφοι προς
τον Σερρών Γρηγόριο.
-- Τον Δεκέμβριο νέος
μουδίρης της Νιγρίτας διορίστηκε ο Σουκρή βέης.
---------------------------------------------------------------
ΠΡΟΣΩΠΑ
- Γάμοι, αρραβώνες
-- Πλήρης ήταν η κάλυψη
του αρραβώνα, του γάμου, ακόμα και της αναχώρησης του νεόνυμφου υποπροξένου της
Αυστροουγγαρίας στις Σέρρες, από την εφημερίδα Ερμής, που ωστόσο μας μπέρδεψε αναφορικά με το επίθετο της νύφης.
Ερμής, 21.07.1878: «Τη τετάρτη
προχθές ετελέσθησαν οι αρραβώνες του αξιοτίμου Αθανασίου Χατζή Δήμου, εμπόρου
και της Αυστρίας υποπροξένου εν Σέρραις, μετά της χαριτοβρύτου και ευπαιδεύτου
νέας κ. Αθηνάς Χατζή Αναστασίου».
...19.09.1878: «Μεγαλοπρεπώς
ετελέσθησαν ενταύθα την παρελθούσαν κυριακήν οι γάμοι του εν Σέρραις
υποπροξένου της Αυστροουγγαρίας αξιοτίμου κ. Αθανασίου Χατζή Δήμου μετά της
βριθούσης χαρίτων δεσποσύνης Αθηνάς Δ. Χατζή Δημητρίου· παράνυμφος ην ο κ. Αντ.
Παρίσης. Η τελετή του μυστηρίου εξετελέσθη πανηγυρικώτατα εν τη οικία της νύμφης,
όπου προσήλθε πλήθος άπειρον προσκεκλημένων αμφοτέρων των φύλων εκ των
καλητέρων και επισημοτέρων της ημετέρας πόλεως [σ.σ. Θεσσαλονίκη], οίτινες
ευθύμησαν διασκεδάσαντες εν ορχήσεσι μέχρι της 11 πρωινής ώρας τουρκιστί. Τότε
δε άπαντες ομού συνώδευσαν τους νεονύμφους εις την οικίαν του γαμβρού και
απήλθε μετά ταύτα έκαστος εις τα ίδια, αποφέρων τας ωραιοτέρας αναμνήσεις της
λαμπράς ταύτης τελετής, καθ’ ην, ουχί μόνον αι προς ευχαρίστησιν των
προσελθόντων περιποιήσεις, αλλά και αι ευχαί υπέρ των νεονύμφων επεδαψιλεύθησαν».
...29.09.1878: «Σήμερον την
πρωίαν ανεχώρησαν διά Σέρρας οι κύριοι Χατζή Δήμου αδελφοί μετά των οικογενειών
των και των νεονύμφων προξένου της Αυστροουγγαρίας εν Σέρραις αυταδέλφου των κ.
Αθ. Χατζή Δήμου και της συζύγου αυτού κ. Αθηνάς».
-- Δύο ακόμη κοινωνικά (αρραβώνες) με έντονο
άρωμα Σερρών από τις σελίδες ελληνικών εφημερίδων:
Ερμής 14.11.1878: «Ο κ.
Δημοσθένης Βλάτζης καθ’ α πληροφορούμεθα εμηνστεύσατο την μετά πολλών χαρίτων
κόρην του εν Σέρραις κ. Σταύρου Ντούρου κ. Ελένην. Συγχαίρομεν από καρδίας τον
κ. Δ. Βλάτζην διά την επιτυχίαν του και ιδίως, την οικογένειαν του κ. Ντούρου,
αποκτήσασαν γαμβρόν κατά πάντα αξιότιμον και ένα των ευπατριδών της πόλεώς μας».
Λαός, 12.12.1878: «Εν Νεαπόλει
της Ιταλίας ετελέσθησαν μεθ’ όλης της επισημότητος οι αρραβώνες της διά πολλών
προτερημάτων κεκοσμημένης δεσποινίδος Ιωάννας, θυγατρός του αειμνήστου Θεοδώρου
Καραμαλίκη και ανεψιάς επ’ αδελφή της κυρίας Θεοχάρη μεγάλης κυρίας, μετά του
αξιοτίμου κ. Κωνσταντίνου Χρηστίδου ιατρού εν Σέρραις αποκαταστημένου».
- Ένας φιλέλληνας Ελβετός
Στις 2/14 Οκτωβρίου πέθανε στις Σέρρες ο Alfred Gilliéron, φιλέλληνας
καθηγητής της ιστορίας στη Λοζάνη της Ελβετίας, μόλις 30 ετών, ο οποίος
περιόδευε στις ελληνικές επαρχίες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας συλλέγοντας
στοιχεία για τα τοπικά ήθη και έθιμα με σκοπό να τα αξιοποιήσει για τη σύνταξη
συγγράμματος. Ο θάνατός του οφειλόταν σε αιφνίδιο, πολύ υψηλό πυρετό.
Ο καθηγητής Gilliéron είχε συμβάλλει
τα προηγούμενα χρόνια στην προσπάθεια του Μαρούλη για την κινητοποίηση των
Ελβετών φιλελλήνων. Εδώ είναι μια αγγελία ομιλίας του καθηγητή στο Νεσατέλ στις
22 Μαρτίου 1877 με θέμα «Το ηθικό μέλλον της Ελλάδας και το έργο του δρ.
Μαρούλη».
Λίγα λόγια για τον Ελβετό καθηγητή από μια εφημερίδα της πατρίδας του: «Το ξαφνικό χτύπημα στην οικογένεια του
νεαρού καθηγητή δεν άφησε κανέναν ασυγκίνητο. Είχε πολλούς φίλους στην πόλη
μας, οι οποίοι είχαν εξαρχής εκτιμήσει την αξία της επιστήμης του, όπως επίσης
τις εξαιρετικές και στερεές ποιότητες του χαρακτήρα του. Χάρη στις γνώσεις που
είχε αποκτήσει κατά τις επίπονες σπουδές του και τα προηγούμενα ταξίδια του
στην Ανατολή, είχε συμπεριληφθεί μεταξύ των ανδρών που τιμούν την πατρίδα μας
και στην πολύ σύντομη καριέρα του είχε δώσει λαμπρές υποσχέσεις». (Feuille D’ Avis de Neuchatel, 17.10.1878)
___________________________________________
* Από την έρευνα «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων», τόμος Α΄, σελίδες 149-158.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου