Εισαγωγή

 Σκοπός της παρούσας έρευνας δεν είναι η συγγραφή της Ιστορίας, αλλά:

- α. Η εξοικείωση με τη ζωή στην περιοχή που σήμερα ορίζεται γεωγραφικά ως νομός (ή περιφερειακή ενότητα) Σερρών κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου μέσα –κυρίως– από τη ματιά των ελληνικών, αλλά και ορισμένων ξένων εφημερίδων της εποχής (συν κάποιες επικουρικές πηγές, όπως οι επετηρίδες του Εθνικού Πανεπιστημίου Αθηνών κλπ.) εστιάζοντας όχι μόνο στα μεγάλα αλλά και σε πολλά μικρά κοινωνικά συμβάντα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα γίνει αναφορά και σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα της περιόδου, απλά η προσέγγισή τους θα είναι κατά κύριο λόγο –πλην εξαιρέσεων– περισσότερο επιφανειακή ελπίζοντας ότι θ’ αποτελέσει ερέθισμα στον αναγνώστη για να ψάξει περισσότερα σε άλλα, κατεξοχήν επιστημονικά/ιστορικά βιβλία.

- β. Η γνωριμία με Σερραίους –ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής ή θρησκεύματος– που ζούσαν είτε στην ευρύτερη περιοχή των Σερρών είτε και αλλού, στο βαθμό που γνωρίζουμε κάποια στοιχεία για τις ζωές τους είτε για κάποια μικρά ή μεγάλα επιτεύγματά τους (έστω και για τους αρραβώνες τους!).

Λόγω της πληθώρας των πληροφοριών, τα αποτελέσματα της έρευνας έχουν χωριστεί σε τόμους με κριτήριο αφενός τον αριθμό των σελίδων και αφετέρου την ιστορική/κοινωνική συγκυρία της κάθε περιόδου. Περαιτέρω, οι ειδήσεις/ιστορίες/δημοσιεύματα έχουν ταξινομηθεί σε ενότητες: ανά δεκαετία ή δεκαετίες για το πρώτο μισό του 19ου αιώνα (όπου η ύλη είναι εξαιρετικά λίγη) και στη συνέχεια ανά έτος με μικρές εξαιρέσεις. Π.χ. το 1912 και το 1913 έχουν χωριστεί σε δύο μέρη, ενώ η διετία της βουλγαρικής κατοχής του 1917-1918 περιλαμβάνονται σε μία ενότητα. Όπου η ύλη είναι μεγάλη σε έκταση, κάθε ενότητα χωρίζεται σε υποενότητες ανάλογα με το θέμα των ειδήσεων.

Αρκετές φορές χρειάστηκε η αυτούσια αναπαραγωγή μικρών αποσπασμάτων ή ακόμη και μεγάλων κειμένων στην καθαρεύουσα, ώστε ν' αποδοθεί καλύτερα και πιστότερα η άποψη του συντάκτη ή επειδή το επέβαλε η φύση ενός γεγονότος. Είναι αλήθεια ότι πρόκειται για μια αρκετά κουραστική συνθήκη, ειδικά σε σχέση με την εξαιρετικά επιτηδευμένη λόγια καθαρεύουσα του 19ου αιώνα, ώστε θα πρότεινα να προσπεράσετε ό,τι θεωρείτε περιττό. Άλλωστε νομίζω ότι είναι εύκολο το πέρασμα από τη μια είδηση στην άλλη.

Τα τοπωνύμια και γενικότερα τα κύρια ονόματα μεταφέρονται όπως απαντώνται στα αντίστοιχα δημοσιεύματα (με εξαιρετικά ελάχιστες παρεμβάσεις σε ολοφάνερα τυπογραφικά λάθη), επομένως είναι πολύ πιθανό να υπάρξουν ορισμένες μη ηθελημένες ανακρίβειες. Ειδικά στις εφημερίδες του μεσοπολέμου, οι λάθος αναγραφές ονομάτων αποτελούν συχνό φαινόμενο, επομένως ζητώ όχι απλά την κατανόηση, αλλά και τη βοήθειά σας να διορθωθούν οι λάθος καταγραφές –όχι τόσο σχετικά με την ορθογραφία, η οποία μπορεί και να άλλαξε στην πάροδο των χρόνων, όσο σχετικά με την πιστότερη δυνατότητα καταγραφή των ονομάτων.

Μη ηθελημένες ανακρίβειες ενδεχομένως να υπάρξουν και εξαιτίας μεταφοράς ανταποκρίσεων με λανθασμένες πληροφορίες (άλλωστε όπου εντόπισα αντιφάσεις τις επισημαίνω ή παραλείπω την όποια εκτενή αναφορά), ενώ και για τη χρονική τοποθέτηση των όποιων μικρών ή μεγάλων γεγονότων εμπιστεύομαι τη σωστή περιγραφή των ανταποκριτών, οι οποίοι όταν έγραφαν μια ημερομηνία ή όταν σημείωναν ότι ένα γεγονός είχε λάβει χώρα π.χ. «πριν τέσσερις μέρες» ή «δύο μέρες μετά» από ένα άλλο συμβάν, ήταν το κατά δύναμη ακριβείς και δεν χρησιμοποιούσαν απλά σχήματα λόγου.

Όσον αφορά τις εικόνες, χρησιμοποιώ όσες εντόπισα στα δημοσιεύματα του ελληνικού και ξένου τύπου ανάλογα με την ποιότητα της ψηφιοποίησης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένας πολύ μεγάλος αριθμός εικόνων δεν διακρίνεται για την εξαιρετική του ανάλυση ή καθαρότητα, όμως θεωρώ ότι δίνουν ένα ικανοποιητικό στίγμα των γεγονότων ή των προσώπων που απεικονίζουν. Άλλωστε είναι και πάρα πολλές οι εικόνες, τις οποίες απέφυγα να συμπεριλάβω ακριβώς λόγω της πολύ κακής ποιότητάς τους.

Σ' ό,τι αφορά το ιστολόγιο:

Σε πρώτη φάση ανεβάζω τους τόμους, όπως έχω χωρίσει την έρευνά μου, δηλαδή:

α΄ τόμος: 1800 - 1890 [352 σελίδες]

β΄ τόμος: 1891 - Σεπτέμβριος 1912 (τέλος Τουρκοκρατίας) [407 σελίδες]

γ΄ τόμος: Οκτώβριος 1912 - 1918 [389 σελίδες]

δ΄ τόμος: 1919 - 1927 [432 σελίδες]

ε΄ τόμος: 1928 - 1930 [420 σελίδες]

στ΄ τόμος: 1931 - 1934 [500 σελίδες]

ζ΄ τόμος: 1935 - 1937 [470 σελίδες]

η΄ τόμος: 1938 - 1941 [360 σελίδες]

Τα λινκ υπάρχουν στο πάνω μέρος της σελίδας και στη δεξιά στήλη του ιστολογίου. 

Επικουρικά ανέβασα και το βιβλίο μου «Η απελευθέρωση των Σερρών μέσα από τα δημοσιεύματα του τύπου (Ιούνιος - Αύγουστος 1913)». Θα ακολουθήσουν ο/οι τόμοι για το διάστημα μέχρι το 1940-41, οπότε και θα ολοκληρωθεί η έρευνά μου. Στο τέλος, θα ανεβάσω ξεχωριστό τόμο με την «ταυτότητα» της έρευνας, δηλαδή πλήρη κατάλογο των δημοσιευμάτων που χρησιμοποίησα (ή τα συμπληρώνουν). 

Τα αρχεία είναι σε μορφή pdf, που σημαίνει ότι μπορείτε να τα αποθηκεύσετε στον υπολογιστή σας και να τα διαβάσετε ή να τα ξεφυλλίσετε, όποτε το επιθυμείτε. Επίσης ο συγκεκριμένος τύπος αρχείου επιτρέπει τη δυνατότητα αναζήτησης λέξεων, όμως για πολλά ονόματα και τοπωνύμια είναι εξαιρετικά πιθανό να υπάρξει δυσκολία ως προς την ορθογραφία ή τη χρήση κάποιας ιδιαίτερης μορφής τους. 

Σε επόμενη φάση, εφόσον αυτό θεωρηθεί πιο πρακτικό και ζητηθεί, ενδεχομένως ν' ανεβούν χωριστά οι ενότητες της έρευνας και κατά δεκαετίες, ανά χρονιά ή θεματικά (ανάλογα με τον αριθμό των σελίδων). Όταν ολοκληρωθεί το ανέβασμα της έρευνας, είναι πιθανό να ανεβάσω ορισμένα αποσπάσματα αυτής και υπό τη μορφή αναρτήσεων, όσα μπορούν να σταθούν μόνα τους θεματικά. 

Για παρατηρήσεις, σχόλια, διορθώσεις (κυρίως ως προς τα ονόματα), μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου στην ηλεκτρονική διεύθυνση argyris82@hotmail.com 

Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου και σε περίπτωση που ενδιαφέρεστε να αναδημοσιεύσετε μέρος της παρούσας έρευνας.

Σε κάθε περίπτωση, μην ξεχνάτε ότι δεν επιχειρώ να γράψω ιστορία, αλλά να εξοικειώσω τον αναγνώστη με το παρελθόν της περιοχής, όπως αυτό καταγράφηκε στις εφημερίδες με ό,τι κι αν συνεπάγεται αυτό, ενώ πολύ σπάνια προχωρώ σε δικό μου σχολιασμό. 

Καλή ανάγνωση!

 

Η πρώτη χριστουγεννιάτικη γιορτή στην πόλη των Σερρών μετά την απελευθέρωσή της

Τα Χριστούγεννα του 1913 (χωρίς ωστόσο να είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία) άναψε για πρώτη φορά -δημόσια τουλάχιστον- χριστουγεννιάτικο δέντρο στην πόλη των Σερρών χάρη στην πρωτοβουλία της Αδελφότητας των Δεσποινίδων. Ως ένα γεγονός-σταθμός στην κοσμική ζωή της πόλης, αντιγράφω την ανταπόκριση, όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα Ημέρα την πρώτη μέρα του 1914:

«Εις την πολυτελή και ευρείαν επί των υποδοχών αίθουσαν του κομψού Διοικητηρίου, του τόσον άλλοτε αγνώστου και απροσίτου εις τους κατοίκους της πόλεως Σερρών, εωρτάσθη η εισαγωγή του ωραίου εθίμου του δένδρου μετά φιλανθρωπικής αγοράς υπέρ των απόρων της πόλεως, διά την κατά τας ημέρας ταύτας ανακούφισιν των δυστυχών αυτών πλασμάτων. Η εξόχως επιτυχής αύτη έμπνευσις οφειλομένη εις την Αδελφότητα των Δεσποινίδων της πόλεώς μας μεταξύ των οποίων προεξήρχεν εις δράσιν η πρόεδρος της Αδελφότητος Δις Φανή Γεωργιάδου και η Δις Ευπραξία Πέντζιου, η και κινητήριος μηχανή της όλης εορτής μετά των Δεσποινίδων Χρυσ. Μπακυρτζή, Αντιγ. Πανταζή, Αντ. Βασικύρου, Αθην. Θεαγένους και Φωτεινής Χατζηγεωργίου, έφερε καταπληκτικά αποτελέσματα υπό έποψιν επιτυχίας και ζωηρότητος. Όλη η πόλις των Σερρών αντιλαμβανομένη την σπουδαιότητα της ωραίας ταύτης εορτής της οποίας η επιτυχία ήτο αφάνταστος, συνέτρεξε τον ευγενή αγώνα των καλλιμόρφων και ευγενεστάτων δεσποινίδων των Σερρών. Η επικρατήσασα τάξις ήτο τόσον ζηλευτή, τόσον παραδειγματική ώστε και μόνον διά ταύτην θα ήσαν άξιαι επαίνου αι διευθύνασαι την εορτήν δεσποινίδες Ζίτσα Πίπη, Ελένη Τζιάφα, Άρτ. Χατζηκώτσιου, Καλλ. Τσοχατζή, Αδρ. Φεσσά, Ευαγ. Επαμεινώνδου, Αθανασία Χατζηλία, Ελένη Ταουσιάννη κτλ. Καθ’ όλην την διάρκειαν της εορτής ο ανθυπ. του πεζ. κ. Βλάικος τη ευγενεί συμπράξει και της δεσποινίδος Κλειώ Νούσκα, έπαιξε διάφορα εκλεκτά τεμάχια εις το ευγενώς παρά της κ. Γκίνη προσφερθέν πιάνο, μουσικός δ’ όμιλος νέων των Σερρών δι’ εκλεκτών εκτελέσεων επηύξησε εις το ζενίθ την ζωηρότητα της ωραίας ταύτης εορτής εις τας εκπλήξεις της οποίας ομολογούμεν ότι δεν είμεθα και τόσον συνηθισμένοι.».

____________________________________

* Απόσπασμα από την έρευνα «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων», τόμος Γ΄, σελ. 109.

Αστέριος Λουκάς, ο πρώτος νικητής του Μαραθωνίου από τη Νιγρίτα

Το άστρο του Αστέριου Λουκά έλαμψε για πρώτη φορά στους πρώτους παμμακεδονικούς αγώνες, οι οποίοι πραγματοποιήθηκαν στη Θεσσαλονίκη το διάστημα 12-14 Σεπτεμβρίου 1925. Ήταν στρατιώτης και στους αγώνες συμμετείχε με την ομάδα του Γ΄ Σώματος Στρατού. Τερμάτισε άνετα πρώτος και στις τρεις διαδρομές που πήρε μέρος: στα 5000 μέτρα με χρόνο 17΄39΄΄1/5, στον ανώμαλο δρόμο 6400 μ. με χρόνο 22΄15΄΄ και στον ημιμαραθώνειο (24.000 μ.), όπου στο τέλος οι σφυγμοί του ήταν 68, σε 1 ώρα 48 λεπτά και 15 δευτερόλεπτα.

Ο Λουκάς ζούσε στη Νιγρίτα, όμως τα επόμενα χρόνια θα αγωνιζόταν με τη φανέλα του «Ηρακλή» Θεσσαλονίκης σημειώνοντας επιτυχίες στους δρόμους αντοχής τόσο σε μακεδονικό όσο και σε πανελλαδικό επίπεδο. Ειδικότερα:

Το 1926 συμμετείχε:

- στον αγώνα ανώμαλου δρόμου που διοργάνωσε ο Σ.Ε.Α.Γ.Σ. (αργότερα Σ.Ε.Γ.Α.Σ.) στην Αθήνα στις 7 Μαρτίου·

- στους δ΄ πανθρακικούς αγώνες της Ξάνθης (27-30 Ιουνίου), όπου τερμάτισε πρώτος στα 5000 μέτρα  με χρόνο 17΄54΄΄2/5 και στα 20.000 μ. σε 1 ώρα 26 λεπτά και 35 δευτερόλεπτα·

- στους αγώνες που διοργάνωσε ο «Ηρακλής» στις 31 Ιουλίου και 1 Αυγούστου με συμμετοχή συλλόγων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και πιο συγκεκριμένα στον αγώνα δρόμου 1500 μέτρων, όπου στα τελευταία 50 μ. κατάφερε να υπερκεράσει και τελικά να κερδίσει στο νήμα τον πρωταθλητή της ΑΕΚ Γ. Ζαμαρία με χρόνο 4΄48΄΄ έναντι 4΄49΄΄·

- στους γ΄ πανθεσσαλονίκειους αγώνες (9-31 Οκτωβρίου) ο Αστέριος Λουκάς θριάμβευσε τερματίζοντας πρώτος στα 1500 μέτρα (με χρόνο 4΄43΄΄1/5), στα 3000 μ. (με 9΄55΄΄), στα 5000 μ. (με 17΄5΄΄1/5), στα 6000 μ. (με 29΄1΄΄8) και στα 20 χιλιόμετρα με χρόνο 1 ώρα και 19 λεπτά.

«Ο Λουκάς και πάλιν διά μίαν εισέτι φοράν έδειξεν ότι είνε δρομεύς ικανός και με πλήρες μέλλον. Παρά τα 20000 άτινα είχε διατρέξη με ανυπόφορον ζέστην εισήλθε εις το Στάδιον και διέτρεξε 400 περίπου μέτρα με τοιαύτην δεξιότητα και ταχύτητα ωσάν να μη είχε διόλου τρέξη», σχολίαζε ο συντάκτης της εφημερίδας Νέα Αλήθεια.

Ας σημειωθεί ότι στη συγκεκριμένη διοργάνωση συμμετείχε και ο Αθανάσιος Μπεκιάρης (στη δεύτερη εμφάνισή του σε αγώνες) με την ομάδα του Γ΄ Σώματος Στρατού, ο οποίος και τερμάτισε στη δεύτερη θέση –δηλαδή αμέσως μετά τον συντοπίτη του Αστέριο Λουκά- στα 5.000 μ. και στα 20.000 μ.

Το 1927 ο Λουκάς πήρε μέρος:

- στους αγλλοελληνικούς αγώνες («Αχίλλεια»), που πραγματοποιήθηκαν στο Παναθηναϊκό Στάδιο στις 10, 16 και 17 Απριλίου, ενώ στη συγκεκριμένη διοργάνωση με τη φανέλα του «Ηρακλή» Θεσσαλονίκης αγωνίστηκε ένας ακόμη Νιγριτινός, ο Νικόλαος Παπανικολάου, χωρίς κάποιος από τους δύο να διακριθεί.

- στους ε΄ πανθρακικούς αγώνες της Δράμας (1-3 Ιουλίου) τερμάτισε πρώτος στα 15.000 μ.

- στους πανελλήνιους αγώνες, οι οποίοι πραγματοποιήθηκαν στο στάδιο του «Ηρακλή» στη Θεσσαλονίκη από τις 17 έως τις 19 Σεπτεμβρίου με απουσία πολλών Αθηναίων πρωταθλητών. Στους αγώνες αυτούς ο Λουκάς θριάμβευσε, ενώ αισθητή έκανε την παρουσία του και ο Μπεκιάρης, για τον οποίο όμως θα ετοιμάσω ειδικό αφιέρωμα.

Πιο συγκεκριμένα, στους πανελλήνιους αγώνες του 1927:

i) Ο 23χρονος Αστέριος Λουκάς αναδείχθηκε νικητής μεταξύ έντεκα αθλητών στον αγώνα των 10.000 μέτρων κρατώντας την πρώτη θέση από την αρχή μέχρι το τέλος της διαδρομής. Αντιγράφω την περιγραφή του αγώνα από τη Βραδυνή της 20.09:

«Η έκπληξις της ημέρας ήτο το αποτέλεσμα του δρόμου των 10.000 μ. Ο συμπαθής Κράνης κρατήσας την υπεροχήν του καθ’ όλον τον δρόμον έχασε τον αγώνα 50-60 μ. προ του τέρματος, χάρις εις ένα υπέροχον αμπαλάζ το οποίον ανέπτυξεν ο Λουκάς του Ηρακλέους και προς το οποίον τελείως εξηντλημένος ο Κράνης δεν ηδυνήθη να αντιπαρατάξη το ίδιον. Ο Λουκάς καθ’ όλην την διαδρομήν παρηκολούθει τον Κράνην εις απόστασιν 50 μέτρων επιφυλάξας διά την τελευταίαν στροφήν όλας του τας δυνάμεις. Η νίκη του Λουκά, νίκη του γυμναστικού Συλλόγου Ηρακλέους, νίκη ωραία του Μακεδονικού αθλητισμού, νίκη της Θεσσαλονίκης εχαιρετίσθη με αφάνταστον ενθουσιασμόν από τον φίλαθλον κόσμον της πόλεως και ήτο το θέμα της ομιλίας των κέντρων μετά την λήξιν των αγώνων. Αρκετά καλά προσόντα επέδειξε και ο τρίτος νικητής της Αναγεννήσεως Σερρών Μπεκιάρης».

ii) Τη δεύτερη μέρα των αγώνων ο Λουκάς τερμάτισε δεύτερος στα 5.000 μ.

iii) Η μεγαλύτερη επιτυχία του ωστόσο ήταν η άνετη επικράτησή του στον Μαραθώνιο με χρόνο 3 ώρες και 42 λεπτά (με τη φανέλα του «Ηρακλή» πάντα) –ο πρώτος Νιγριτινός/Σερραίος Μαραθωνονίκης.

Το 1928,  η πορεία του πρωταθλητή από τη Νιγρίτα ανακόπηκε απότομα. Αρχικά, ο Αστέριος Λουκάς φερόταν μεταξύ όσων είχαν κληθεί στην εθνική ομάδα εν όψει των Ολυμπιακών αγώνων του Άμστερνταμ. Ωστόσο στους πανελλήνιους αγώνες στίβου (16, 17, 20 και 22 Απριλίου) δεν επανέλαβε τις επιτυχίες της προηγούμενης χρονιάς. Συμμετείχε μόνο στον Μαραθώνιο, όπου δεν τερμάτισε καν, παρότι κατά την εκκίνηση των αθλητών βρισκόταν στη δεύτερη θέση.

 Φαίνεται ότι ο Λουκάς είχε κατεβεί στην Αθήνα την τελευταία στιγμή, καθώς ο ίδιος φερόταν να βρίσκεται στη Νιγρίτα τις πρώτες μέρες των αγώνων. «Τι άραγε συμβαίνει; Μήπως εκορέσθη νικών ή κάτι άλλο γίνεται; Ότι δήποτε και αν είναι καθόλου [δεν] τιμά τον τόσας δάφνας δρέψαντα Λουκάν μας» αναρωτιόταν ο ανταποκριτής του Ταχυδρόμου Βορείου Ελλάδος με το ψευδώνυμο ΒΙΣΑΛΤΙΣ στο φύλλο της 21.04.1928.

Λίγες μέρες αργότερα (04.05) -ο ίδιος ή άλλος;- ανταποκριτής του Ταχυδρόμου Β. Ε. με τ’ αρχικά Γ.Κ. επανήλθε με παραινέσεις προς τον πρώην πρωταθλητή του Μαραθωνίου:

«[...] Μέσα στη πλημμύρα αυτή της χαράς, τη δόξης του αθλητικού μεγαλείου [σ.σ. αναφερόταν στη θριαμβευτική υποδοχή του Αθανάσιου Μπεκιάρη στις Σέρρες μετά το θρίαμβό του στους πανελλήνιους αγώνες, όπου -μεταξύ άλλων- είχε αναδειχτεί και μαραθωνονίκης] μια μορφή σκυθρωπή που πραγματικώς κατήγαγε θριάμβους εις τον στίβον φέρει βαρέως το πλήγμα της ήττης κατά τους διεξαχθέντας Πανελληνίους. Είναι ο γνωστός τέως Μαραθωνίκης Λουκάς όστις χάρις εις την πρωτάκουστον απροπονησίαν του κατόρθωσεν ώστε ούτε καν να τερματίση το αγώνισμά του παρ’ όλην την βοήν του πλήθους Λουκάς… Λουκάς έρχεται….!

Τα λόγια αυτά ίσως θα είναι για ο Λουκά μας κακόηχα αλλά πραγματικά. Έχομεν καθήκον επιβεβλημένον και υποχρεώσιν ιεράν όπως όχι μόνον εκ του σύνεγγυς συνεχώς παροτρύνωμεν εις τακτικήν προπόνησιν αλλά και δημοσία να του γνωρίσωμεν ότι ένα ταλέντο παγκοίνως αποδεδειγμένον πρέπει να εξυπηρετείται υπό συχνής και αδιακόπου προπονήσως διά να φέρη τα αποτελέσματα τα οποία προόρισται να φέρη, και όχι οσάκις του αναγγελθούν του αθλητού αγώνες, τότε παρ’ όλας τας προτροπάς του οικείου Συλλόγου και των φιλάθλων πατριωτών του συγκατανεύει να αποχωρισθή... της Νιγρίτης για να παρευρεθή στο στίβο... Νικητής. Η νίκη αγαπητέ Λουκά χαρίζει το μειδίαμά της εις τον συστηματικώς και αόκνως προπονούμενον αθλητήν.

Αυτά μου είναι επιβεβλημένα να τα τονίσω για το Λουκά μας ο οποίος αφού εθελουσίως θα καθήση στη Νιγρίτα, διπλοπόδι μπρος στη καπνική σεντούκα, θα παρουσιασθή την παραμονή των Αβερωφείων για να απολαύση την δελεαστικήν... νίκην.».

Φαίνεται πάντως ότι η πολύ κακή επίδοση στους πανελλήνιους αφύπνισαν τον Σερραίο αθλητή του «Ηρακλή», ο οποίος ξαναβρήκε τη φόρμα του στους τέταρτους πανθεσσαλονίκειους αθλητικούς αγώνες, στις 8 και 9 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς. Στο νήμα κέρδισε την κούρσα στα 10.000 μέτρα με χρόνο 38΄32΄΄1/5, ενώ ακυρώθηκε η πρώτη του θέση στα 5.000 μέτρα λόγω αντιαθλητικής συμπεριφοράς μετά από καταγγελία του δεύτερου αθλητή, ο οποίος ονομαζόταν Νάνος, ότι ο Λουκάς του είχε δώσει μια αγκωνιά στον τερματισμό. Δεν υπάρχει οπτικό υλικό για να εξακριβώσουμε αν αυτό είχε γίνει από πρόθεση, ωστόσο ο Λουκάς δεν είχε θεωρητικά κάποιο λόγο να επιτεθεί εσκεμμένα στον συναθλητή του για να διασφαλίσει την πρωτιά, καθώς ο ίδιος τερμάτισε σε 16΄15΄΄2/5 έναντι 16΄17΄΄2/5 του Νάνου.

Κάνοντας τον αθλητικό απολογισμό της χρονιάς, η εφημερίδα Αθλητική κατέγραψε την επίδοση του Αστέριου Λουκά στα 5000 μ. ως τη δεύτερη καλύτερη της χρονιάς (μόλις ένα δευτερόλεπτο πίσω από τον χρόνο του Παούρη στους πανελλήνιους),  ενώ τα 38΄32΄΄1/5 στα 10 χλμ. ήταν η πέμπτη καλύτερη.

Όσον αφορά το έτος 1929, γνωρίζουμε ότι ο Λουκάς συμμετείχε τουλάχιστον στα 5.000 μ. του βόρειου ομίλου των πανελλήνιων αγώνων στίβου, όπως αυτοί είχαν χωριστεί από τον ΣΕΓΑΣ. Ο Αστέριος τερμάτισε στη δεύτερη ή την τρίτη θέση, όμως τελικά ο αγώνας ακυρώθηκε, όταν διαπιστώθηκε ότι ο κριτής είχε αφήσει το νικητή της κούρσας, που δεν ήταν άλλος από τον Μπεκιάρη, να τρέξει επιπλέον 336 μέτρα!

Από κει και πέρα στην έρευνά μου βρήκα κάποιον Λουκά (με απροσδιόριστο το βαφτιστικό όνομα), αθλητή του Ηρακλή Σερρών, ο οποίος τερμάτισε τρίτος στους β΄ παμμακεδονικούς αγώνες των Σερρών στη διαδρομή των 20.000 μ.

Επίσης, εντόπισα το όνομα του Αστέριου Λουκά μεταξύ των αθλητών που θα απάρτιζαν την ομάδα του «Ορφέα» Σερρών στους πανθρακικούς αγώνες της Κομοτηνής του 1936, χωρίς να είναι διασταυρωμένο ότι επρόκειτο για το ίδιο πρόσωπο. Πάντως ο συγκεκριμένος Αστέριος Λουκάς δεν κατάφερε να διακριθεί στη συγκεκριμένη διοργάνωση, –ενδεχομένως να μην έτρεξε καν, καθώς δεν έγιναν γνωστά τα αποτελέσματα των αγώνων αντοχής, οι οποίοι ενδεχομένως δεν είχαν καν πραγματοποιηθεί για αδιευκρίνιστους λόγους.

_______________________________

* Οι πληροφορίες του αφιερώματος ελήφθησαν στα πλαίσια της έρευνάς μου «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων» (βλ. στην κεφαλή της σελίδας)...

τόμος Δ΄: σελίδες 244, 318-319, 331 (φωτογραφία από αγώνα του 1926), 408-410

τόμος Ε΄: σελίδες 81, 93, 239

τόμος Στ΄: σελίδα 90

τόμος Ζ΄: σελίδες 289-290

Αν θέλετε να συμπληρώσετε το οτιδήποτε, μη διστάσετε να το κάνετε στα σχόλια!

 

Αφιέρωμα στον Αθανάσιο Μπεκιάρη, μέρος πρώτο: Οι πρώτες εμφανίσεις του στο στίβο τη διετία 1926-1927

Η πρώτη εμφάνιση του Αθανάσιου Μπεκιάρη έγινε στα πλαίσια των β΄ πανθρακικών στρατιωτικών αγώνων, οι οποίοι πραγματοποιήθηκαν στην Ξάνθη το διάστημα 12 - 14 Σεπτεμβρίου 1926. Στους αγώνες συμμετείχαν αθλητές του Γ΄ και του Δ΄ Σώματος Στρατού και ο Μπεκιάρης εκπροσωπούσε το 6ο Σύνταγμα Πυροβολικού του Γ΄ Σώματος Στρατού. Συγκεκριμένα συμμετείχε στον αγώνα δρόμου 2.700 μέτρων και ήρθε πρώτος με χρόνο 1 ώρα 35 λεπτά και 59 δευτερόλεπτα. Μάλιστα, στη συγκεκριμένη διοργάνωση διακρίθηκε και ένας εκπρόσωπος του VI Συντάγματος Στρατού, κάποιος Καρύδης αγνώστων λοιπών στοιχείων (και τόπου καταγωγής), ο οποίος τερμάτισε τρίτος στα 100 μ.

Ποια ήταν όμως η ιστορία πίσω από την πρώτη συμμετοχή του Αθανάσιου Μπεκιάρη σε αγώνες; Στα πλαίσια ενός αφιερώματος της εφημερίδας Η Βραδυνή στις 2 Οκτωβρίου 1929, όταν πλέον ο Μπεκιάρης είχε ήδη καταστεί ένα από τα κορυφαία ονόματα του ελληνικού αθλητισμού στους αγώνες αντοχής (όπως θα δούμε στη συνέχεια), ένας συναθλητής του σ’ εκείνη τη διοργάνωση, κάποιος Στ. Σταυρίδης, θυμόταν χαριτωμένα στιγμιότυπα με πρωταγωνιστή τον αθλητή από τη Βέργη:

«Τον Αύγουστον [σ.σ. σωστά Σεπτέμβριο] του έτους 1926 ετελούντο εις Ξάνθην οι Στρατιωτικοί Πανθρακικοί αθλητικοί αγώνες. Όλαι αι μονάδες των Γ΄ και Δ΄ Σωμάτων Στρατού προετοίμασαν ένα μήνα πριν τους αθλητάς των, μίαν δε πρωίαν επεβιβάσθην εις την αμαξοστοιχίαν μετά των άλλων συναδέλφων μου του 50ου και 59ου συντάγματος και ευρισκόμην την ιδίαν ημέραν εις Ξάνθην.

Οι στρατιώται αθληταί δεν έχουν μεγάλας απαιτήσεις διά διαμονήν και διατροφήν των κατά τας ημέρας της τελέσεως των αγώνων και δεν δίδουν μεγάλην προσοχήν εις την διατήρησιν της φόρμας μας. Αρκεί ότι επ’ αρκετάς ημέρας απαλλάσσονται των ασκήσεων. Έτσι λοιπόν προσεκωλήθημεν εις το Φρουραρχείον Ξάνθης, όπου εύρομεν και τους αθλητάς των άλλων σωμάτων.

Όταν σας είπω ότι εις την ομάδα του Γ΄ Σώματος Στρατού μετείχον ο αείμνηστος Χρηστόδουλος Τζάττας, ο Ναμίας, ο Κλάδης, ο Νάνος και ο υποφαινόμενος, θα μας δικαιολογήσετε διότι έχομεν εξησφαλισμένην την επιτυχίαν μας. Αυτό όμως δεν μας ημπόδισε να βολιδοσκοπήσωμεν, εκ συνηθείας πλέον, τους αντιπάλους μας διά να εξακριβώσωμεν την αξίαν των. Οφείλω όμως να σας ομολογήσω ότι τούτο εγένετο με μιαν μεγάλην δόσιν ειρωνείας. Αρχίσαμε λοιπόν το ίδιον βράδυ της εις Ξάνθην αφίξεώς μας, να περιερχώμεθα τα κρεββάτια των συναδέλφων μας και να τους ερωτώμεν διά τας επιδόσεις των.

- Πώς σε λιέν αρέ συνάδελφε;

- Μιαμουνούδην!

- Και τι φτιάν;

 - Τρέχου κι’ απδάου.

- Πόσο τρέχς τα εκατό μέτρα;

- Σι έντικα δευτερόλεφτα.

- Μπράβο! Και πόσου πηδάς;

- Ιφτά μέτρα στην μιάν και δέκα πέντι στις τρεις.

- Μπράβο! Συ πήρες από τώρα του πρώτου βραβείου.

Ο διάλογος αυτός επανελαμβάνετο μπροστά σε κάθε κρεββάτι.

Εννοείται ούτε... κανείς δεν έτρεχε περισσότερον από ένδεκα τα 100 μ. ούτε πηδούσε ολιγώτερον από επτά μέτρα απλούν. Σε λίγο εφτάσαμε στο κρεββάτι ενός υψηλού ξανθού στρατιώτου και αρχίσαμε την... ανάκρισιν.

- Πώς σε λιέν αρέ συνάδελφε;

- Μπεκιάρην Αθανάσιον.

- Από πού είσαι;

- Απ’ τη Νιγρίτα.

- Και τι φτιάνς;

 - Τρέχου.

- Στα πόσα;

- Στα ούλα. Μπορώ να τρέξου απ’ τας Σέρρας... ίσια με την Αθήνα!

Εννοείται ότι ο δυστυχής Μπεκιάρης επλήρωσε την αφέλειάν του αυτήν με αρκετά σκόμματα εκ μέρους μας.

Ήτο αδύνατον σε μας τους... πρωταθλητάς να παραδεχθώμεν ότι ο υπερύψηλος αυτός ορεισίβιος ήτο δυνατόν να έλεγε την αλήθεια.

Η φαιδρότης μας έφθασεν εις το κατακόρυφόν της, όταν την επομένην, κατά την παρέλασιν είδωμεν την αμφίεσιν των μετ’ ολίγων αντιπάλων μας.

Κορδέλλες από δω, κορδελλάκια από κει, τους παρουσίαζαν ούτε λίγο ούτε πολύ, σαν παλιάτσους του ιπποδρομίου.

Άρχονται οι αγώνες διά να αποδειχθή ότι οι αντίπαλοί μας έτρεχαν τα 10 μ. εις 13΄΄ και επηδούσαν μόνον 5 μ. απλούν.

Όταν δε εις την αφετηρίαν των 5.000 μ. ενεφανίσθη ο Μπεκιάρης με τα τρία ηνωμένα μανδύλιά του εις τους ώμους και ανυπόδητος, δεν ηδυνήθημεν να συγκρατήσωμεν τα γέλοια μας.

Διανύει τους πέντε πρώτους γύρους επί κεφαλής των αντιπάλων του και σταματά εις τον έκτον εν μέσω γενικών ξεκαρδισμάτων.

- Γιατί σταματάς μωρέ; Τον ερωτούν οι αξιωματικοί κριταί.

- Ακόμα θα τρέχου; Ήταν η απάντησίς του.

- Έχεις ακόμα δέκα γύρους!

Ο Μπεκιάρης ξαναρχίζει τον αγώνα του με την ιδίαν αφέλειαν αλλ’ αποφασισμένος να μη σταματήση πλέον. Οι φαρσέρ όμως δεν έλειψαν και εις την περίστασιν αυτήν.

Κάποιος, εις τον 8ον γύρον, έκρινε καλόν να σφυρίξη εις τον δυστυχή Μπεκιάρην ότι του υπολείπονται δύο ακόμη γύροι, άλλος παρακάτω ότι του μένουν τρεις και τρίτος ότι... διατρέχει τον τελευταίον του γύρον.

Έτσι ο Μπεκιάρης σταματά εκ νέου εις τον 10ον γύρον, εις σχετικήν δε παρατήρησιν της επιτροπής απαντά με καταπλήσσουσαν αφέλειαν.

- Ένας μι λιέει ότι έχου τρεις γύρες ακόμα, άλλος δύου και άλλους έναν! Ξιέρου ιγώ να τρέχου γύρες; Απόλκιμι σ’ ένα μεϊτάνι να τρέξω όσου θέλς.

Πράγματι την επομένην ο Μπεκιάρης... απελύθη στο μεϊντάνι. Επρόκειτο να διατρέξη την από Πόρτο-Λάγο εις Ξάνθην απόστασιν 20 χιλιομέτρων. Μετά μίαν ώραν και είκοσι λεπτά, ο Μπεκιάρης εισήρχετο εις το στάδιον της Ξάνθης, προπορευθείς και αυτών των εφίππων αγγελιοφόρων. Εις τα χειροκροτήματα του πλήθους ο Μπεκιάρης απήντησε με την εξής χαρακτηριστικήν φράσιν:

- Πάει, τόφαγαν τ’ αλόγατα.

Η αξία του Μπεκιάρη κατεφάνη πλέον και όλοι τον παραδεχθήκαμε ότι είνε πράγματι εις θέσιν να τρέξη... από τας Σέρρας μέχρις Αθηνών.

Πολλοί από μας ήρχισαν να δίδουν εις τον Μπεκιάρην διαφόρους χρησίμους οδηγίας με απώτερον σκοπόν να τον «ψαρέψουν» για τον σύλλογόν των.

- Δεν κάμεις καλά Μπεκιάρη που τρέχς ξυπόλυτους, τον είπα εις μίαν στιγμήν, μπορεί να πατήσης κανένα γυαλί.

Η απάντησις ήταν έτοιμη.

- Τι, του πόδι μ’ θα κουπή; Του γυαλί θα σπασ’, μου απαντά γελών ο Μπεκιάρης. Έκτοτε ο Μπεκιάρης εξελίχθη ραγδαίως. Μετέσχεν εις όλους τους αγώνας Βορείου Ελλάδος. Ανεδείχθη νικητής κατά τους Πανελληνίους του 1928 εις τα 10.000 μ. και εις τον Μαραθώνειον με την υπέροχον επίδοσιν των 3 ωρών και 16 λεπτών. [...]».

Εξάλλου, μια εκδοχή -στα όρια μάλλον του θρύλου και όχι της ιστορικής πραγματικότητας- σχετικά με το πώς ο Μπεκιάρης, ένας αγρότης από τη Βέργη, πήρε την απόφαση ν’ ασχοληθεί με τον αθλητισμό, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Το Φως της Θεσσαλονίκης στις 03.05.1928.

Σύμφωνα μ’ αυτήν την ιστορία, Εκεί που ένα πρωινό ο Μπεκιάρης δούλευε στα χωράφια, ένας από τους συντρόφους του στην αγροτική εργασία σκέφτηκε φωναχτά: «Δεν έχουμε σταφύλια». «Πάω εγώ να φέρω» είπε ο Μπεκιάρης και άρχισε να τρέχει. Οι άλλοι αγρότες δεν είχαν καλά καλά τελειώσει το πρόγευμά τους και τον βλέπουν να επιστρέφει κρατώντας σταφύλια· τα είχε αγοράσει από τη Νιγρίτα, η οποία απείχε από το χωράφι δύο ώρες! Έτσι, άφησε τις αγροτικές εργασίες και εγγράφηκε στον αθλητικό σύλλογο «Αναγέννησις», ο οποίος παράλληλα ανέλαβε την οικονομική στήριξη του Μπεκιάρη, προκειμένου εκείνος να μπορέσει ν’ αφοσιωθεί αποκλειστικά στον αθλητισμό.

Βέβαια είδαμε ότι η πρώτη συμμετοχή του Μπεκιάρη σε αγώνες έγινε ως οπλίτης στους πανθρακικούς στρατιωτικούς του 1926, ώστε η πιο πάνω ιστορία φλέρταρε μάλλον με τον θρύλο παρά με την αλήθεια.

Από κει και πέρα, όσον αφορά την αθλητική του δραστηριότητα, το 1926 ο Μπεκιάρης συμμετείχε επίσης στους γ΄ πανθεσαλλονίκειους αγώνες (9-31 Οκτωβρίου 1926), όπου εκπροσώπησε και πάλι το Γ΄ Σώμα Στρατού τερματίζοντας δεύτερος στα 5000 μ. και στα 20.000 μ. (σε 1 ώρα και 23 λεπτά), πίσω από τον Αστέριο Λουκά με καταγωγή από τη Νιγρίτα.

Συμμετοχές και διακρίσεις του Αθανάσιου Μπεκιάρη σε αθλητικές διοργανώσεις το έτος 1927 με τα χρώματα του σερραϊκού αθλητικού συλλόγου «Ορφεύς» (επίσημα «Αναγέννησις»), στο δυναμικό του οποίου ανήκε πλέον:

α) Στους ε΄ πανθρακικούς αγώνες της Δράμας (1-3 Ιουλίου) ήταν ο νικητής στο δρόμο 5.000 μέτρων με χρόνο 25΄ 20΄΄, στα 1.500 μέτρα ήρθε δεύτερος, ενώ στα 15.000 μέτρα τερμάτισε τρίτος. Στο τελευταίο αγώνισμα πρώτος ήρθε ο νιγριτινός Αστέριος Λουκάς, ο οποίος ανήκε στο δυναμικό του «Ηρακλή» Θεσσαλονίκης.

β) Σε αγώνες στίβου στην Καβάλα στις 15 και 16 Αυγούστου με τη συμμετοχή σωματείων από τους τρεις νομούς της ανατολικής Μακεδονίας (από τις Σέρρες κατέβασαν αθλητές ο Ορφεύς και ο Μέγας Αλέξανδρος Ροδολίβους), τερμάτισε πρώτος στους αγώνες 1.500 μ. και 10.000 μ.. Για τη νίκη του στην τελευταία διαδρομή, στον Μπεκιάρη απονεμήθηκε το έπαθλο της κοινότητας Καβάλας.

γ) Στους πανελλήνιους αγώνες, που πραγματοποιήθηκαν στο στάδιο του «Ηρακλή» στη Θεσσαλονίκη από τις 17 έως τις 19 Σεπτεμβρίου, ο Μπεκιάρης τερμάτισε τρίτος μεταξύ έντεκα αθλητών στον αγώνα δρόμου 10.000 μέτρων κρατώντας από την αρχή μέχρι το τέλος την ίδια θέση. Νικητής είχε αναδειχτεί ο 23χρονος αθλητής του «Ηρακλή» από τη Νιγρίτα, Αστέριος Λουκάς.

Ο αθλητικός συντάκτης της εφημερίδας Η Βραδυνή σημείωσε ότι ο Μπεκιάρης είχε επιδείξει «αρκετά καλά προσόντα», ενώ ο ανταποκριτής του Έθνους σχολίασε για το Σερραίο αθλητή ότι «επαρουσίασε προσόντα καλού δρομέως, αλλ’ απείρου».

Ο Μπεκιάρης έτρεξε και στο Μαραθώνιο του πανελλήνιου πρωταθλήματος στίβου 1927, όμως η τελική του θέση είναι άγνωστη.

______________________________

* Οι πληροφορίες της πιο πάνω ανάρτησης περιέχονται στην έρευνά μου «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων»:

- τόμος Δ΄: σελίδες 318-321, 408-410

- τόμος Ε΄: σελίδα 86

* Oι συνέχειες του αφιερώματος στον Αθανάσιο Μπεκιάρη εδώ:

μέρος δεύτερο: Οι αγωνιστικοί θρίαμβοι το 1928 και ο άδικος αποκλεισμός από την εθνική ολυμπιακή ομάδα

μέρος τρίτο: Το αποκορύφωμα των θριάμβων του τη διετία 1929-1930

μέρος τέταρτο (τελευταίο): Η πορεία του τη δεκαετία 1931-1940

Αφιέρωμα στον Αθανάσιο Μπεκιάρη, μέρος δεύτερο: Οι αγωνιστικοί θρίαμβοι το 1928 και ο άδικος αποκλεισμός από την εθνική ολυμπιακή ομάδα

 ΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΙ ΘΡΙΑΜΒΟΙ

Το 1928 ήταν η χρονιά του Αθανάσιου Μπεκιάρη. Κατ’ αρχάς, εξαιρετικά τιμητική ήταν για εκείνον η συμμετοχή του στον διαγωνισμό μεταξύ αθλητών της Θεσσαλονίκης στο γήπεδο του «Ηρακλή» στις 20 Μαρτίου υπό την επίβλεψη του Γερμανού προπονητή, Γκέλντελ. Ήταν ο μοναδικός αθλητής που συμμετείχε χωρίς ν’ ανήκει στο δυναμικό συλλόγου της πόλης.  

Σε μία ώρα, ο Μπεκιάρης διέτρεξε απόσταση 15.396 μέτρων, υπολειπόμενος του πανελλήνιου ρεκόρ μόλις κατά 144 μέτρα. Όπως έγραφε η εφημερίδα Μακεδονία στις 21.03, «Η γνώμη του κ. Γκέλντελ είνε ότι ο Μπεκιάρης συγκαταλέγεται μεταξύ των καλυτέρων δρομών αντοχής και ότι διά των συστηματικών προπονήσεως ταχέως θα καταρρίψη πλείστας Πανελληνίους εις τους δρόμους αντοχής».

Στις 16,17, 20 και 22 Απριλίου ο Μπεκιάρης πήρε μέρος στους πανελλήνιους αγώνες στίβου, όπου θριάμβευσε. Την πρώτη μέρα των αγώνων τερμάτισε πρώτος στον αγώνα δρόμου 10.000 μέτρων με χρόνο 35΄31΄΄ –ένα ολόκληρο λεπτό μπροστά από τον δεύτερο, Αλέξη Κράνη του Εθνικού Γυμναστικού Συλλόγου.

Την επομένη, ο αθλητικός συντάκτης της Βραδυνής σχολίαζε:

«Ο Μπεκιάρης της Αναγεννήσεως Σερρών υπήρξε μία πραγματική αποκάλυψις αρίστου δρομέως αντοχής, όστις είνε ανάγκη να παραμείνη εν Αθήναις και να τεθή υπό την άμεσον προολυμπιακήν προγύμνασιν του κ. Γκέλδερ. Ηγωνίσθη εις τον δρόμον 10,000 μ. με μέθοδον απέναντι του ισχυρού αντιπάλου Αλεξ. Κράνη και ασφαλώς θα επετύγχανε πολύ καλύτερον ρεκόρ, εάν δεν επέμενε μέχρι των δύο τελευταίων στροφών να παρακολουθή βήμα προς βήμα τον Κράνη, ρυθμίζων επί των βημάτων εκείνου την ταχύτητά του.

Προικισμένος με ωραίον αθλητικόν παράστημα, υψηλός, με μεγάλον διασκελισμόν και ακμαίον αμπαλάζ προς το τέλος, έκαμεν αρίστην εντύπωσιν, ήτις θα ήτο ακόμη ανωτέρα, εάν απέφευγε μερικάς χειρονομίας προς τους θεατάς κατά τας 3 τελευταίας στροφάς, αίτινες δεν αρμόζουν εις σοβαρούς αθλητάς».

Την τρίτη μέρα των αγώνων ήρθε δεύτερος στα 5.000 μέτρα με χρόνο 16΄33΄΄ (έναντι 16΄14΄΄ του πρώτου Ανδρέα Παούρη από τον σύλλογο του Αμαρουσίου). Η μεγαλύτερη επιτυχία του Μπεκιάρη ωστόσο ήταν η νίκη του στον Μαραθώνιο με χρόνο 3 ώρες, 13 λεπτά και 24 δευτερόλεπτα. Έτσι έγινε ο πρώτος αθλητής σερραϊκού συλλόγου και συνολικά ο δεύτερος Σερραίος (μετά τον Αστέριο Λουκά του «Ηρακλή») που κέρδισε το εξαιρετικά επίπονο αγώνισμα.

Αντιγράφω από το αθλητικό ρεπορτάζ της Βραδυνής:

«[...] Περί την 5.15 ανηγγέλθη εις το Στάδιον ότι οι δρομείς διήλθον το 33ον χιλιόμετρον εις την θέσιν Σταυρός, ηγουμένου του Καΐλα και ακολουθουμένου εγγύτατα από τον Μπεκιάρην. Από της στιγμής εκείνης και μέχρι της αφίξεως του πρώτου το Στάδιον κατείχετο από νευρικότητα και ανυπομονησίαν. Ο θόρυβος οιουδήποτε αυτοκινήτου διερχομένου εκτός του Σταδίου εξελαμβάνετο ως του αυτοκινήτου της επιτροπής και όλος ο κόσμος ευρίσκετο επί ποδός. Παράδοξον όμως συναίσθημα του εντός του Σταδίου κόσμου έφερε βέβαιον νικητήν τον Μπεκιάρην. Και πράγματι.

Ώραν 6.13΄ ο Μπεκιάρης εισέρχεται εις το Στάδιον ενθουσιωδώς χειροκροτούμενος και κύπτει το νήμα του τέρματος. Μετά 1 περίπου λεπτόν εισέρχεται ο Ράμος και μετ’ αυτού ο Καΐλας, ο Ι. Κράνης και Νάνος. Είνε οι μόνοι τερματίσαντες εκ των 10 μετασχόντων του αγωνίσματος».

Άξιο καταγραφής είναι το ότι τις διάμεσες αποστάσεις του Μαραθωνίου, που ακολούθησε την κλασική διαδρομή, είχαν τοποθετηθεί ως παρατηρητές ορισμένοι Σερραίοι φοιτητές, οι Τζεμάκλας(;), Ραδόπουλος, Φίτσος, Αποστολιάς, Καραγιάννης, Τσάμης, Χατζηδήμος και Μαλαμίδης.

Χάρη στις δύο νίκες και τη μία δεύτερη θέση του Μπεκιάρη, η «Αναγέννησις» συγκέντρωσε οκτώ βαθμούς και τερμάτισε στην πέμπτη θέση των συλλόγων ισοβαθμώντας με την «ΑΕΚ» Αθηνών» και τον «Ηρακλή»

Θριαμβευτική υπήρξε η επιστροφή του Μπεκιάρη στις Σέρρες στις 29 Απριλίου. Πέντε χιλιάδες Σερραίοι υπολογιζόταν ότι είχαν κατακλύσει τον σιδηροδρομικό σταθμό μέσα σε ατμόσφαιρα γενικού ενθουσιασμού. Ο δήμαρχος στεφάνωσε τον Σερραίο πρωταθλητή και του ευχήθηκε να δοξάσει την Ελλάδα και στους επερχόμενους Ολυμπιακούς αγώνες του Άμστερνταμ. Τον αθλητή προσφώνησε και ο έφορος του αθλητικού τμήματος του συλλόγου «Αναγέννησις», Γ. Καραλέμπας.

Εν μέσω ζητωκραυγών και μουσικών παιάνων από τη στρατιωτική μπάντα και την μπάντα του Ορφανοτροφείου, άνδρες του ιππικού Συντάγματος σήκωσαν τον Μπεκιάρη και τον μετέφεραν στο Ηρώο· τον ανέβασαν στο βάθρο και ο ίλαρχος είπε απευθυνόμενος σ’ εκείνον ότι «αι ψυχαί των νεκρών αισθάνονται ενθουσιασμόν από την παρουσίαν του διότι μεταδίδει τον ανδρισμόν εκείνων εις τους ζώντας». Από εκεί το πλήθος τον μετέφερε σηκωτό μέσω της λεωφόρου Μεραρχίας μέχρι το καφεζυθοπωλείο «Κρόνιον» (πλατεία Ομονοίας).

Τι είχε όμως να δηλώσει ο ίδιος ο Αθανάσιος Μπεκιάρης; Πώς κατάφερε να νικήσει τον Μαραθώνιο και γιατί δεν κατέρριψε το πανελλήνιο ρεκόρ;

«Τούτο [σ.σ. η νίκη στον Μαραθώνιο] οφείλεται εις την προπόνησιν, ην μόνος μου έκαμα διατρέχων την απόστασιν Σερρών-Λαχανά επανειλημμένως δοκιμάσας ούτω την αντοχήν των πνευμόνων μου.

Θα έπαιρνα και τον δρόμον των 5000 αλλά ο προπορευθείς εμού απεδείχθη ταχύτερος εις τους πόδας, πράγμα το οποίον εγώ δεν εφαντάσθην ίνα καταβάλω όλην την δύναμίν μου. Απόδειξις δε ότι δεν ήτο αντοχής ο νικητής εκείνος είναι ότι εις το τέρμα έπεσε λιπόθυμος. Εις τον Μαραθώνειον θα κατέρριπτον ασφαλώς το Πανελλήνιον ρεκόρ εάν δεν μου συνέβαινον στομαχικά απρόοπτα. Δεν ξέρω διά ποίους λόγους την ημέραν εκείνην ησθάνθην επανειλημμένα κοψίματα και τετράκις κατά την διαδρομήν εσταμάτησα διά την φυσικήν μου ανάγκην»! (εφημερίδα Το Φως, 30.04.1928)

Από κει και πέρα, μετά τους πανελλήνιους ο Μπεκιάρης δεν ξεκουράστηκε. Στις 13 Μαΐου διέτρεξε την απόσταση από τον Λαχανά μέχρι την πόλη των Σερρών, δηλαδή 43 χιλιόμετρα, σε 2 ώρες και 54 λεπτά –πολύ πιο κάτω από την επίδοση του Μαραθωνίου. Βέβαια αυτό έγινε στα πλαίσια προπόνησης και όχι ενός επίσημου αγώνα, ώστε το ρεκόρ δεν μέτρησε, όμως έδειξε τις ικανότητες του Σερραίου αθλητή, ο οποίος φαινόταν ακούραστος.

Λίγες μέρες μετά το θρίαμβό του στους πανελλήνιους αγώνες, ο Μπεκιάρης ήταν παρών στο πανηγύρι της Πεντάπολης (21 Μαΐου), όχι ως απλός θεατής, αλλά συναγωνιζόμενος το καλύτερο άλογο των Σερρών σ’ έναν πρωτότυπο αγώνα δρόμου από την πόλη μέχρι την Πεντάπολη. Τελικά το άλογο έχασε τις αισθήσεις του στο 11ο χιλιόμετρο, ο δε Μπεκιάρης τερμάτισε κανονικά διανύοντας 21 χιλιόμετρα ανώμαλου και ανηφορικού δρόμου σε 1 ώρα και 3 λεπτά, επίδοση που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως παγκόσμιο ρεκόρ, αν ήταν επίσημος αγώνας.

Το άστρο του Μπεκιάρη έλαμψε και στους πανθρακικούς αγώνες, οι οποίοι διοργανώθηκαν στην Κομοτηνή το διάστημα 29 Ιουνίου – 1 Ιουλίου. Ήρθε πρώτος στα αγωνίσματα των 5.000 και 10.000 μ. με επιδόσεις καλύτερες των πανελλήνιών αγώνων σημειώνοντας χρόνους 16΄19΄΄1/2 και 35΄5΄΄3/5 αντίστοιχα.

Ο ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ

Απώτερος στόχος του πρωταθλητή από τη Βέργη ήταν η ένταξή του στην εθνική ολυμπιακή ομάδα στίβου. Θα το κατάφερνε όμως;

Η απάντηση μοιάζει ανεξήγητη, ήταν όμως αρνητική και ο καλύτερος Έλληνας δρομέας σε αγώνες αντοχής κόπηκε από την εθνική ολυμπιακή ομάδα, για τον καταρτισμό της οποίας διεξήχθησαν νέοι προκριματικοί αγώνες στην Αθήνα στις 23 και 24 Ιουνίου –ωσάν να μην αρκούσαν οι επιδόσεις των αθλητών στους πολύ πρόσφατους πανελλήνιους αγώνες στίβου!

Πριν την τέλεση των προκριματικών, ο Μπεκιάρης είχε δηλώσει μια ενόχληση στο πόδι, την οποία πιστοποίησε και ο Χανς Γκέλντελ, ο Γερμανός προπονητής που είχε κληθεί για την εκγύμναση των Ελλήνων αθλητών εν όψει των Ολυμπιακών και τον οποίο οι Έλληνες συνάδελφοί του δυσκολεύτηκαν να αποδεχτούν.

Ο Μπεκιάρης υποχρεώθηκε να συμμετάσχει στον Μαραθώνιο, τον οποίο όμως δεν κατάφερε να ολοκληρώσει, αλλά εγκατέλειψε στο 23ο χιλιόμετρο. Από τους έξι αθλητές, που συμμετείχαν στον προολυμπιακό μαραθώνιο, εγκατέλειψαν οι πέντε, ενώ και ο μοναδικός που τερμάτισε, ο Ι. Κράνης, επίσης αποκλείστηκε από την αποστολή λόγω κακού χρόνου, με τον ίδιο να καταγγέλλει μέσω του τύπου τις πολλές κακές συνθήκες διεξαγωγής του Μαραθωνίου εν μέσω καύσωνα.

Το χειρότερο όμως ήταν ότι στον Μπεκιάρη δεν είχε επιτραπεί να λάβει μέρος στην προκριματική κούρσα των 5000 μέτρων (μια μέρα πριν τον Μαραθώνιο), παρότι ο ίδιος δήλωνε έτοιμος –και προφανώς δικαιώθηκε αφού στον Μαραθώνιο είδαμε ότι παρά την ενόχληση έτρεξε επί 23 χιλιόμετρα. Εφημερίδα της Θεσσαλονίκης απέδιδε την εξέλιξη αυτή σε «σημαίνον πρόσωπο του Συνδέσμου», το οποίο «απηγόρευσεν εις αυτόν [σ.σ. τον Μπεκιάρη] να συμμετάσχη, φοβούμενον ίσως την κατάρριψιν της επιδόσεως του Παούρη». Πιο ευθύς ο αθλητικός συντάκτης του Φωτός ονομάτισε ως υπεύθυνο τον Πτέρη, τον οποίο αποκαλούσε ως τον «ασπονδότερο εχθρό του αθλητισμού της Μακεδονίας»! Ο Πτέρης ήταν ο πρόεδρος του Γ. Σ. Αμαρουσίου, αθλητής του οποίου ήταν ο Παούρης.

Στη μάχη για την άρση της αδικίας κατά του Μπεκιάρη είχε πάρει ενεργό μέρος και ο μητροπολίτης Σερρών Κωνσταντίνος, ο οποίος ζήτησε από την ελλανόδικο επιτροπή των πανθρακικών αγώνων να χρονομετρήσει τον αθλητή στον Μαραθώνιο και ο αγώνας του –προφανώς χωρίς αντίπαλο– χρονομετρήθηκε στο εντυπωσιακό (για τα δεδομένα της εποχής) 2 ώρες 50΄ 55΄΄ και 2/5. Άλλωστε ο Μπεκιάρης επιβεβαίωσε την καλή αγωνιστική του κατάσταση κερδίζοντας την πρώτη θέση στα 5.000 και 10.000 μέτρα, όπως έχει ήδη αναφερθεί.

Κατά την υποδοχή των Σερραίων αθλητών στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης μετά τους πανθρακικούς αγώνες εκφράστηκε «το ομόθυμον παράπονον του αθλητικού κόσμου Μακεδονίας και Θράκης διότι εντέχνως, εσκεμμένως και υστεροβούλως απέκλεισαν τους Μακεδόνας αθλητάς από τους διεθνείς του Άμστερνταμ», όπως παρατηρούσε στην ανταπόκρισή του ο συνεργάτης της εφημερίδας Το Φως.

Ο Αλέξανδρος Τουφερής, παλαίμαχος Ολυμπιονίκης με τα γαλλικά χρώματα και πλέον πρόεδρος του «Ορφέα» Ξάνθης, φρόντισε να τηλεγραφήσει στους αρμόδιους σχετικά με τις επιδόσεις τόσο του Μπεκιάρη όσο κι ενός αθλητή των «Φιλίππων» Καβάλας, του Πασσή, συνιστώντας να συμπεριληφθούν στην ολυμπιακή ομάδα.

Με δεδομένες τις επιτυχίες του Μπεκιάρη τόσο στους πρόσφατους πανελλήνιους όσο και στους ακόμη πιο πρόσφατους πανθρακικούς αγώνες, θα θεωρούσε κανείς δεδομένη μια τέτοια εξέλιξη! Ενώ όμως αρχικά το αρμόδιο τμήμα του ΣΕΓΑΣ φάνηκε να κάνει πίσω και «δια παν ενδεχόμενον» δήλωσε στην ολυμπιακή ομάδα τον Μπεκιάρη και άλλους δύο-τρεις αθλητές, ο πρωταθλητής των αγώνων αντοχής δεν περιλήφθηκε καν μεταξύ των τριών στους οποίους δόθηκε μια δεύτερη ευκαιρία συμμετοχής στους Ολυμπιακούς αγώνες του Άμστερνταμ σ’ έναν έξτρα προκριματικό στις 11 Ιουλίου.

Δεύτερη ευκαιρία είχαν: α) Ο καβαλιώτης Πασσής, ο οποίος όμως δεν κατάφερε να πιάσει το ορισμένο χρονικό όριο στα 800 μέτρα, β) ο Καραγιάννης ο οποίος πέρασε το όριο και δίκαια εκπροσώπησε τα ελληνικά χρώματα στο άλμα επί κοντώ και γ) ο Ανδρέας Παούρης, όχι όμως στα 5000 μέτρα (θα ήταν σκάνδαλο, αν γινόταν αυτό, απόντος του Μπεκιάρη), αλλά στα 1500 μ., παρότι στους προολυμπιακούς προκριματικούς του Ιουνίου είχε συμμετάσχει στο πρώτο αγώνισμα, το οποίο μάλιστα –τότε– εγκατέλειψε λόγω ενόχλησης!

Η περίπτωση του Παούρη είναι ενδιαφέρουσα, διότι απέτυχε να πιάσει το χρονικό όριο της επιτροπής, ωστόσο τελικά συμπεριλήφθηκε στην ολυμπιακή αποστολή με έξοδα του Γυμναστικού Συλλόγου Αμαρουσίου και του προέδρου του, Λεωνίδα Πτέρη, «κατόπιν της διπλής επιτυχίας του» (στους πανελλήνιους και σε μια προγενέστερη αθλητική διοργάνωση), όπως σημειωνόταν στο αθλητικό ρεπορτάζ της αθηναϊκής εφημερίδας Εσπερινή στις 20 Ιουλίου. Και βέβαια απορεί κανείς γιατί η διπλή επιτυχία του Μπεκιάρη –και μάλιστα σε επίσημη αθλητική διοργάνωση όπως οι πανθρακικοί– δεν αποτέλεσε επίσης ικανό λόγο εξαίρεσης.

Οι επιδόσεις του Μπεκιάρη δεν ήταν βέβαια ικανές να χαρίσουν ένα ολυμπιακό μετάλλιο στην Ελλάδα. Ακόμη και τα «παγκόσμια» ρεκόρ στον Μαραθώνιο χωρίς συναγωνισμό δεν ήταν ενδεικτικά, καθώς, όπως και ο ίδιος είδαμε προηγουμένως ότι παραδέχτηκε, οι επιδόσεις των αθλητών σε μεγάλο βαθμό εξαρτώνται από τους αντιπάλους τους. Ήταν όμως σαφέστατα ο κορυφαίος Έλληνας αθλητής στους αγώνες αντοχής και άξιος εκπρόσωπος της χώρας στο Άμστερνταμ.

Υπήρξε ο Μπεκιάρης θύμα ενός ισχυρού αθλητικού παράγοντα, του Πτέρη, ή ενός υδροκέφαλου αθηνοκεντρισμού; Στη βόρειο Ελλάδα πίστευαν τουλάχιστον το δεύτερο. Αντιγράφω από επιστολή του Δ. Χαριτόπουλου, αρχηγού προσκοπικών ομάδων στη Θεσσαλονίκη, όπως δημοσιεύτηκε στην Εσπερινή (10.07.1928):

«Εδικαιολογήθησαν [σ.σ. παλιότερα] όταν διά του στόματος του κ. Δάλλα διεκήρυξαν ότι ο Μακεδονικός αθλητισμός αποτελείται από μηδενικά.

Όταν όμως οι Μακεδόνες αθληταί, δίχως τους ειδικούς προπονητάς και τας ευλογίας του Συνδέσμου, τους απέδειξαν κατά τους Πανελληνίους το εναντίον, τότε διά να ρίψουν στάχτη στα μάτια εκάλεσαν εις Αθήνας δι’ ειδικήν προπόνησιν μιας!!! εβδομάδος τους πρωταθλητάς διά να τους προκρίνουν αμέσως κατόπιν διά τους ολυμπιακούς του Άμστερδαμ. Με μόλις κρυπτόμενην χαράν οι περί τον Σύνδεσμον κατώρθωσαν με γελοίας επιδόσεις να παραμερίσουν τους Μακεδόνας διά να προτιμηθούν οι «ημέτεροι».

Η προβαλλομένη δικαιολογία αρκετά ευλογοφανής.

Οι Μακεδόνες αθληταί απέτυχον εις τους προκριματικούς! Αλλά, κύριοι, πού το είδατε αυτό το πράγμα, να κρίνεται ένας αθλητής εγνωσμένης ικανότητος από το αποτέλεσμα του βεβιασμένου αγώνος;

Και εάν ο αθλητής αυτός ή ένας άσσος συμπίπτη να είνε ασθενής κατά τους αγώνας, θα έπρεπε και αυτός να αποκλεισθή και να εκβιασθή να τρέξη άρρωστος, όπως συνέβη με τον Μπεκιάρη;

Από σας τα περιμέναμε όλα, ηλπίσαμεν όμως ολίγην αιδώ εκ μέρους σας.».

Δεν διέφερε η άποψη των Σερραίων, όπως τη μετέφερε ο ανταποκριτής της ίδιας εφημερίδας τρεις μέρες αργότερα:

«Εις τον ενταύθα αθλητικόν και φίλαθλον κόσμον μεγάλη παρατηρείται δυσαρέσκεια, καθότι η Κεντρική εν Αθήναις Επιτροπή απέκλεισεν από τους διεθνείς του Άμστερνταμ τους Μακεδόνας αθλητάς Αθανάσιον Βεκιάρην «Αναγεννήσεως» Σερρών όστις κατέρριψε το Πανελλήνικον ρεκόρ εις τον μαραθώνειον και ανεπισήμως το Διεθνές τοιούτον, και τον Κωνσταντινίδην της «Ενώσεως Κων/πόλεως», όστις κατέρριψε το Πανελλήνιον ρεκόρ εις τον δρόμον των 400 μέτρων.

Έχει σχηματισθή η εντύπωσις ότι η τοιαύτη ενέργεια της κεντρικής επιτροπής είναι μεροληπτική προς βλάβην του εθνικού αθλητικού ονόματος. Μάλιστα λέγεται ότι μεγάλαι καταβάλλονται ενέργειαι, εάν οι αθληταί ούτοι αποκλεισθούν, να διαχωρισθή ο Μακεδονικός αθλητισμός και ν’ αποτελέση ίδιον οργανισμόν. Προς τον σκοπόν τούτον πολλοί φίλαθλοι είναι διατεθειμένοι να συνεισφέρουν σεβαστά ποσά».

Ποια ήταν η επίσημη θέση του ΣΕΓΑΣ; Σε συνέντευξή του στο περιοδικό Αθλητική Εβδομάς στις 11.07.1928, ο γενικός γραμματέας του, Γ. Κίτσος, περιορίστηκε ν’ αναφέρει γενικόλογα ότι «Δυστυχώς ο εν λόγω αθλητής καθ’ όλην την εδώ παραμονήν του δεν απέδωκε ουδέν εξ εκείνων τα οποία ήλπιζον όλοι οι φίλοι του».

Αναρωτιέται κανείς γιατί οι πρωτιές αρχικά στους πανελλήνιους και κατόπιν στους πανθρακικούς αγώνες ήταν «ουδέν». Όπως απορίας άξιο είναι γιατί τελικά ο ΣΕΓΑΣ φάνηκε πολύ ελαστικός με τον Παούρη –ερήμην φυσικά του αθλητή, ο οποίος δεν είχε οποιαδήποτε προσωπική ανάμιξη στο παρασκήνιο.

Σε συνέντευξή του στην ίδια εφημερίδα μία εβδομάδα αργότερα, ο Γερμανός –πλέον πρώην ολυμπιακός– προπονητής Γκέλντελ δεν έκανε μεν ονομαστική αναφορά στον Μπεκιάρη, ήταν όμως σαφής η απάντησή του στο ερώτημα αν ήταν σκόπιμοι οι προκριματικοί αγώνες. «Όλη αυτή η φασαρία ήτο περιττή, διότι εκείνοι οι οποίοι έπρεπε να μεταβούν εις το Άμστερταμ ήσαν γνωστοί και εις τα μικρά παιδιά».

Ενδιαφέρουσα ήταν η απάντηση του Γκέλντελ σε ερώτηση για τη συνεργασία του με τις ελληνικές αρχές:

«[...] Κατόπιν μου προξενεί έκπληξιν ότι ο πρόεδρος της Τεχνικής Επιτροπής του Συνδέσμου κ. Πτέρης, δεν παρηκολούθησεν ούτε επί μίαν ημέραν την προπόνησιν των αθλητών, ως είχε καθήκον και υποχρέωσιν, προκειμένου κατόπιν ως είχε υπ’όψιν του να προβή εις τον καταρτισμόν της ομάδος από συμφώνου με άλλους συναδέλφους οίτινες επίσης δεν γνωρίζουν αν επροπονήθησαν οι αθληταί ή όχι. Εξαίρεσιν βεβαίως έκαμαν οι κ.κ. Λωρέντης, Κίτσος και Γιαννούλης. Και απορώ πώς κατόπιν τούτων η Επιτροπή είχε το θάρρος να καταρτίση την Εθνικήν ομάδα όπως την κατήρτισε. [...]».

_______________________________

* Οι πληροφορίες από την έρευνά μου «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από  τις σελίδες των εφημερίδων», τόμος Ε΄, σελίδες 69, 80-92.

* Τα υπόλοιπα μέρη του αφιερώματος στον Αθανάσιο Μπεκιάρη εδώ:

μέρος πρώτο: Οι πρώτες εμφανίσεις του στο στίβο τη διετία 1926-1927

μέρος τρίτο: Το αποκορύφωμα των θριάμβων του τη διετία 1929-1930

μέρος τέταρτο (τελευταίο): Η πορεία του τη δεκαετία 1931-1940