Μικρές και μεγάλες ειδήσεις από την περιοχή των Σερρών το 1893

 -- Το Φεβρουάριο –ενδεχομένως ξεκινώντας από τον Ιανουάριο– του 1893, μετά από πρωτοβουλία του προξένου της Ελλάδας (Μ. Νικολάου) και με την πρόθυμη σύμπραξη του Δανιήλ Τσαγγαρόλου, στην πόλη των Σερρών πραγματοποιήθηκαν έρανοι υπέρ των σεισμοπαθών της Ζακύνθου μετά το σεισμό της 19ης Ιανουαρίου.

-- Τον ίδιο μήνα γιορτάστηκαν τα είκοσι χρόνια λειτουργίας της φιλοπτώχου αδελφότητας «Τα δυο λεπτά της χήρας», η οποία είχε κατορθώσει στον εικοσαετή βίο της να συγκεντρώσει ακίνητη περιουσία αξίας 500 λιρών, τα έσοδα από την αξιοποίηση της οποίας –όπως και οι εισφορές των μελών της αδελφότητας– διατίθεντο σε φιλανθρωπίες. Όπως σχολίασε ο ανταποκριτής του Νεολόγου Κωνσταντινουπόλεως «Η τελετή, εν πάση επισημότητι γενομένη και υπό καταλλήλων λόγων κοσμηθείσα, κατέλιπε τας αρίστας εντυπώσεις».

-- Τον Απρίλιο του 1893, το οθωμανικό υπουργείο Δικαιοσύνης μετά τη σύμφωνη γνώμη και του υπουργείου Γεωργίας απέστειλε αρμόδιους υπαλλήλους στις Σέρρες για να εξετάσουν τις καταγγελίες περί σοβαρών καταχρήσεων στα δάση των υποδιοικήσεων Δζουμαά και Μπαλιά.

-- Χάρη σ’ ένα δημοσίευμα της αθηναϊκής Εφημερίδος έχουμε  μια εικόνα για τον εορτασμό της ονομαστικής εορτής του βασιλιά Γεωργίου στις Σέρρες στις 23 Απριλίου/5 Μαΐου.

Τη μέρα εκείνη, λοιπόν, μετά το πέρας της δοξολογίας στον μητροπολιτικό ναό και αφού ζητωκραύγασαν υπέρ του Γεωργίου και του σουλτάνου –δεν θα μπορούσε να παραλειφθεί το όνομα του σουλτάνου σε δημόσιο χώρο– οι πιστοί συνόδευσαν τον Έλληνα πρόξενο Μιχ. Νικολάου στο προξενικό κατάστημα. Εκεί έγινε επίσημη δεξίωση, στην οποία παρευρέθηκαν ο πολιτικός και ο στρατιωτικός διοικητής της πόλης. Η λεπτομέρεια που έκανε τη διαφορά ήταν η ροπή των Σερραίων να παίρνουν φεύγοντας τόσο από την αίθουσα του προξενείου όσο και τον ιερό ναό (και πιο συγκεκριμένα από το ανθοστόλιστο προξενικό στασίδι) τα λουλούδια ως... αναμνηστικά!

-- Ο Νικολάου δεν μακροημέρευσε στις Σέρρες, αλλά σύντομα μετατέθηκε στο Αργυρόκαστρο. Η Νέα Εφημερίς στις 29.05 σημείωνε ότι «ο γενικός διοικητής του βιλαετίου Θεσσαλονίκης διά κολακευτικωτάτου γράμματος ανωμολόγησε προς αυτόν τας λαμπράς εντυπώσεις και αναμνήσεις, ας άφησεν εν Σέρραις και εν σχέσει φιλία προς την κυρίαρχον γειτονικήν δύναμιν», ενώ παράλληλα «λύπην άκραν εξεδήλωσαν οι ομογενείς επί τη αναχωρήσει του, ευχόμενοι ουχ ήττον αυτώ την εμπρέπουσαν αυτώ προαγωγήν». Στη θέση του ήρθε ο Αλοΐσιος Πόγγης, το όνομα του οποίου είχε ξανακουστεί για το προξενείο Σερρών.

-- Στο μεταξύ, προτού μεταβεί στη νέα του υπηρεσία, γύρω στα τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου ο Νικολάου –φέροντας ακόμη επισήμως την ιδιότητα του Έλληνα προξένου στις Σέρρες– απέστειλε στην κεντρική επιτροπή υπέρ των Ζακυνθινών σεισμοπαθών το ποσό των 750 χρυσών φράγκων, που είχε συγκεντρωθεί από τους κατοίκους των Σερρών, της Νιγρίτας και των Λακκοβικίων ύστερα από τους εράνους, για τους οποίους έγινε λόγος λίγο πιο πάνω.

-- Δύσκολο οικονομικά ήταν μάλλον το 1893 και για πολλούς αγρότες, καθώς η γαλλική Le Yildiz έγραφε στις 10 Ιουνίου ότι στο σαντζάκι των Σερρών η συγκομιδή των δημητριακών ήταν η μισή της προηγούμενης χρονιάς.

-- Τον Ιούνιο του 1893, αντεισαγγελέας του πρωτοδικείου Σερρών διορίστηκε ο τέως Τριπόλεως Συρίας, Ριζκουλλάχ εφέντης.

-- Στις 10.09.1893, ο Νεολόγος Κωνσταντινουπόλεως δημοσίευσε μια ανταπόκριση που εκθείαζε την πρωτοβουλία των παραγωγών κονιάκ Μεταξά του Πειραιά, οι οποίοι είχαν αποστείλει πέντε κιβώτια κονιάκ για να χρησιμοποιηθούν υπέρ των νοσηλευομένων του νοσοκομείου Σερρών, που τελεούσε υπό τη διεύθυνση του Α. Δ. Βουγιουκλή. Ο ανταποκριτής μάλιστα συμπλήρωσε ότι «η αξιέπαινος πράξις των ευφήμως γνωστών εργοστασιαρχών τούτων τούτω μείζονα προσκτάται αξίαν και τοσούτω επαισθητοτέρα τοις εν τω νοσοκομείω νοσηλευομένοις αποβαίνει, όσω, πληροφορηθέντες ότι τούτο είναι το κονιάκ, ούτινος συνήθης εν τω νοσοκομείω Σερρών γίνεται χρήσις, διαρκή την δωρεάν αυτών κατέστησαν, αναλαβόντες την κατ’ έτος δωρεάν αποστολήν ισαρίθμων κιβωτίων εις το νοσοκομείον τούτο και εφελκύοντες ούτω την τε ευγνωμοσύνην της ομογενούς κοινότητος Σερρών και τας ευλογίας των αυτόθι περιθαλπομένων».

-- Το Σεπτέμβριο, στάλθηκε στις Σέρρες ο υγειονομικός επιθεωρητής του νομού Θεσσαλονίκης για την καταπολέμηση της ευλογιάς των ζωών της περιοχής, εμβολιάζοντας τα προσβληθέντα ζώα, θέτοντάς τα σε υγειονομική ζώνη και δίνοντας τις δέουσες οδηγίες στους βοσκούς, ώστε να εμβολιάζουν και μόνοι τους τα πρόβατά τους.

-- Το Νοέμβριο (μάλλον) αφίχθηκε από τη Θεσσαλονίκη στις Σέρρες ο δραματικός θίασος του Ξ. Ησαΐα, ο οποίος όμως φαίνεται ότι δεν κέρδισε την υποστήριξη των Σερραίων.

-- Σ’ ό,τι αφορά την εγκληματικότητα στο σαντζάκι των Σερρών κατά το 1893:

α) Στις 7/19 Μαΐου, ο Βούλγαρος λήσταρχος Άγγελος ή Αγγελής μαζί με τρεις οπαδούς του σκότωσαν τον 36χρονο Ιωάννη Τσεβελεκή, πατέρα τριών παιδιών και μοναχογιό του Δημ. Τσεβελεκή, Έλληνα προκρίτου του Μελενίκου, σε απόσταση δέκα λεπτών από την πόλη αυτή, επειδή είχε αρνηθεί να παραδοθεί.

Λίγες εβδομάδες αργότερα ωστόσο, τη νύχτα της 25ης Ιουνίου ο διαβόητος αρχιληστής σκοτώθηκε τη νύχτα της 25ης Ιουνίου κοντά στο χωριό Βράνια της επαρχίας Μελενίκου ύστερα από καταδίωξη από τις τοπικές αρχές, αφού προηγουμένως είχε δολοφονήσει κάποιον Τσιμλήκογλου και είχε απαγάγει δύο φορές πέντε αιχμαλώτους, τους οποίους απελευθέρωσαν οι διωκτικές αρχές.  Σύμφωνα με όσα έγραψε η νομαρχιακή εφημερίδα της Θεσσαλονίκης, ο αρχιληστής λυμαινόταν το σαντζάκι των Σερρών επί δεκαπενταετία.

β) Τον Αύγουστο, λίγο έξω από την πόλη των Σερρών βρέθηκε κατακρεουργημένο το σώμα μηχανικού.

-- Στις εκπαιδευτικές ειδήσεις της χρονιάς, στις 16 Μαΐου η Νέα Εφημερίς δημοσίευσε την έκθεση του ανταποκριτή της στη Γαλλία, ο οποίος συνέκρινε τα στοιχεία της βουλγαρο-αγγλικής στατιστικής για τον αριθμό των σχολείων και των μαθητών στη Μακεδονία με τα στοιχεία των Ελλήνων υπηκόων και προξένων, όπως είχαν ελεγχθεί και διασταυρωθεί από τις γαλλικές προξενικές αρχές.

Αναφορικά με τον νομό Σερρών, οι πρώτοι ισχυρίζονταν ότι υπήρχαν συνολικά 3469 μαθητές και 84 μαθήτριες βουλγαρικής καταγωγής, ενώ σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία των ελληνικών προξενικών αρχών λειτουργούσαν 163 σχολεία, στα οποία φοιτούσαν 7.647 Έλληνες μαθητές αμφοτέρων των φύλλων.

Ειδικότερα, η κατάσταση των σχολείων στο νομό Σερρών είχε ως εξής:

1 Διδασκαλείο με 36 μαθητές

1 Γυμνάσιο με 94 μαθητές

17 Ελληνικά σχολεία με 1614 μαθητές

64 Δημοτικά με 2550 μαθητές

47 Αλληλοδιδακτικά με 981 μαθητές

33 Προκαταρκτικά σχολεία αρρένων και θηλέων με 2372 μαθητές.

Διευθυντής του Γυμνασίου Σερρών ήταν ο Κ. Ασπιώτης.

Το Δεκέμβριο του 1893, ταμίας των σχολείων των Σερρών ήταν ο Δ. Παπούλης.

 -- Κατά τ’ άλλα, την πνευματική οπισθοδρόμηση της περιοχής επισήμανε επιστολή από τις Σέρρες με ημερομηνία 28 Οκτωβρίου 1893, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Εθνική Σημαία. Διαβάζουμε:

«[...] Άλλοτε ο Μακεδονικός Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος κατέστησε την πόλιν μας κέντρον εθνικής δράσεως, ενεφύσισε ζωήν και ανεπτέρωσεν ελπίδας· αι δε μιαραί προπαγάνδαι δεν ετόλμων να ατενίσουν προς τον εθνικόν τούτον ήλιον. Και όμως νεκρωθέντος του εθνικού κέντρου, Ρουμούνοι και Βούλγαροι ήρξαντο επισκοτίζοντες το εθνικόν μας έδαφος. Η ανίδρυσις σωματείου, τόσον λαμπρώς και τελεσφόρως εργασθέντος άλλοτε υπέρ του Ελληνισμού, είνε έγκλημα, να μη συντελεσθή το ταχύτερον. Υπάρχει έτι χρόνος σωτηρίας, τον οποίον όσον ένεστι εθνωφελέστερον ας χρησιμοποιήσωσιν οι ιθύνοντες τας τύχας του έθνους».

-- Στις 2 Νοεμβρίου η Εφημερίς περιέγραφε την εξαιρετικά κακή οικονομική κατάσταση στο εκπαιδευτικό προσωπικό της ελληνικής κοινότητας των Σερρών: «Ουδείς δέχεται να διορισθή ταμίας, ίνα μη υφίσταται τας ενοχλήσεις του προσωπικού των σχολείων και λοιπών ιδρυμάτων, εις α καθυστερούνται μισθοί πολλών μηνών».

-- Τέλος, τουλάχιστον δύο ήταν οι Σερραίοι που αποφοίτησαν από το Εθνικό Πανεπιστήμιο κατά το ακαδημαϊκό έτος 1892-93: από τη Νομική σχολή ο Μάρκος Μ. Θεοδωρίδης με «λίαν καλώς» (στα μέσα Μαρτίου) και από το Φιλολογικό τμήμα της Φιλοσοφικής σχολής ο Βασίλειος Γ. Παλιούρας με βαθμό «καλώς».

Σημαντική λεπτομέρεια: την ίδια χρονιά με τον Παλιούρα πήρε το πτυχίο του (με τον ίδιο βαθμό) κι ένας άνθρωπος, τ’ όνομα του οποίου ύστερα από είκοσι χρόνια θα συνδεόταν άρρηκτα με την πόλη των Σερρών, ο Λεωνίδας Παπαπαύλου.

    ____________________________________

* Από την έρευνα «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων», τόμος Β΄, σελίδες 33-35, με την προσθήκη αρκετού νέου υλικού.