Μικρές και μεγάλες ειδήσεις από την περιοχή των Σερρών το 1887

 -- Στις 10/22 Φεβρουαρίου 1887 ξεκίνησε για ακόμη μία χρονιά η ετήσια εμποροπανήγυρη των Σερρών, επιβεβαιώνοντας την παρακμή στην οποία είχε περιέλθει τα προηγούμενα χρόνια. Ο ανταποκριτής του Νεολόγου παρατηρούσε:

«[...] αιτία είναι η ελεεινή κατάστασις του εμπορίου του τόπου ημών κατά τα τελευταία δεκαέξ έτη, κατάστασις παραλύουσα και νεκρούσα την ζωήν και την κίνησιν της εμπορικής και γεωργικής κοινωνίας, και εμποιούσα ανησυχίαν τοις φιλοτίμοις, μη ερμηνευομένης διά καλάμου· τα χωρία πένονται φοβερά και η γεωργία αντί να βελτιωθή χαλαρούται, οι δε λαοί εξίστανται επί τη απροόπτω ταύτη ελεεινότητι και αχρηματία. Είθε να δοθή τέρμα τη ανωμάλω ταύτη πολιτική καταστάσει, ήτις ταράσσει την ανθρωπότητα και προξενεί βλάβην ανυπολόγιστον».

-- Στα τέλη Φεβρουαρίου καταρτίστηκε νέο στρατόπεδο 50.000 ανδρών υπό την αρχηγία του Αχμέτ Εγιούπ πασά σε Σέρρες και Τζουμαγιά.

-- Στις αρχές Μαρτίου, το οθωμανικό υπουργείο εμπορίου έστειλε στη Θεσσαλονίκη σπόρο τουμπεκιού (καπνός προορισμένος για ναργιλέδες) ποικιλίας Ισπαχάν και Σιράζ, προκειμένου να διανεμηθεί ανά 50 δράμια στους γεωργούς –μεταξύ άλλων και στους Σερραίους– για καλλιεργητικούς σκοπούς.

-- Ενόψει της εκλογής του νέου δημάρχου και των μελών του νέου δημοτικού συμβουλίου των Σερρών στις αρχές Μαρτίου, ο τοπικός ανταποκριτής του Νεολόγου εκδήλωσε τη δυσθυμία του για τα μέχρι τότε πεπραγμένα:

«Το τμήμα τούτο του διοικητικού κλάδου ουδέν αληθώς άξιον λόγου άχρι τούδε παρέσχε τη πόλει, ενώ πλείστα να επιτελέση ανέλαβε και θ’ αναλάβη. Μυριάκις ελέχθη και μυριάκις διά του τύπου διετυμπανίσθη ότι οι πόροι υπάρχουσιν, αλλ’ ούτε φανούς εισέτι ηξιώθημεν να ίδωμεν, ούτε καθαριότητα των οδών, έστω και εν σμικρώ, αίτινες γέμουσι πάσης ακαθαρσίας· περίεργον δε ότι λησμονείται η επιζήτησις της βελτιώσεως της καταστάσεως ταύτης. Οι νόμοι της σεβαστής ημών κυβερνήσεως εισίν αυστηροί και δέον να τηρώνται υπ’ εκείνων οίτινες πρωτίστως έχουσι την ευθύνην».

-- Τον Μάιο, οι πρόκριτοι των Σερρών τέθηκαν σ’ επιφυλακή μετά την άφιξη δύο Ευαγγελικών ιεραποστόλων στην πόλη, του αμερικανού –αλλά κατοίκου Θεσσαλονίκης– Τόμπσον και του Σταύρου Μιχαηλίδη από το Μοναστήρι.

Η άφιξη των δύο προτεσταντών έδωσε την ευκαιρία στον ανταποκριτή του Νεολόγου ν’ αναφερθεί και στις δραστηριότητες των οργάνων της βουλγαρικής εξαρχίας, που είχαν καταφέρει να ιδρύσουν παράνομα μεγάλη σχολή, παρεκκλήσια και οικοτροφείο –όλα μαζί σ’ ένα κτίριο– μεταξύ των Άνω και των Κάτω Καμενικίων με πέντε δασκάλους και δύο Βούλγαρους ιερείς. Μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου πάντως οι τοπικές αρχές προέβησαν στο κλείσιμο της σχολής.

-- Κατά τ’ άλλα ο Μάιος του 1887 ήταν ένας ιδιαίτερα βροχερός μήνας δίνοντας χαρά στους γεωργούς, καθώς είδαν την παραγωγή τους (βαμβάκι, γλυκάνισος, σησάμι κλπ.) ν’ αυξάνεται.

Η αύξηση της παραγωγής αποτυπώθηκε και στην είσπραξη της δεκάτης το επόμενο διάστημα. Στις 22 Ιουλίου ο Φάρος της Μακεδονίας γνωστοποιούσε ότι η δεκάτη του διαμερίσματος Σερρών είχε εκμισθωθεί κατά 1.250.000 γρόσια περισσότερα σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

-- Στις 12/24 Ιουνίου στον πατριαρχικό ναό της Κωνσταντινούπολης έγινε η χειροτονία του νέου επισκόπου Δαφνουσίας Κωνσταντίνου Χατζηαποστόλου, ο οποίος ως βοηθός του μητροπολίτη Μελενίκου είχε στη δικαιοδοσία του τους κατοίκους του καζά Δεμίρ Ισάρ.

-- Γύρω στις 20 Ιουνίου (μια δυο μέρες πριν) αναχώρησε από τη Θεσσαλονίκη με τελικό προορισμό την Τζουμαγιά ο Γ. Δημητριάδης, μηχανικός της νομαρχίας Θεσσαλονίκης, προκειμένου να επιθεωρήσει έργα οδοποιίας: να υποδείξει τα καταλληλότερα σημεία για την ανακατασκευή των γεφυρών του ποταμού Στρυμόνα που είχαν καταρρεύσει στις πλημμύρες του 1886, καθώς και την καταλληλότερη γραμμή για την κατασκευαζόμενη οδό που θα συνέδεε την Τζουμαγιά (Δζουμαά) με την πόλη των Σερρών, η οποία είχε επίσης καταστραφεί εξαιτίας των πλημμυρών.

Το ταξίδι του Δημητριάδη κράτησε δύο εβδομάδες, ο δε Φάρος της Μακεδονίας υπογράμμισε τις ικανότητες του Έλληνα μηχανικού υπενθυμίζοντας ότι το βιβλίο του (δίτομη θεωρητική, πρακτική και εφαρμοσμένη γεωμετρία) ήταν το μοναδικό στο είδος του ελληνικό σύγγραμμα, που είχε τιμηθεί με αργυρό μετάλλιο κατά την προηγούμενη παγκόσμια έκθεση του Παρισιού.

-- Στο μεταξύ οι ραγδαίες βροχές του Ιουλίου έκαναν πάλι το (κακό) θαύμα τους. Οι μεγαλύτερες ζημιές εντοπίζονταν στις καπνοκαλλιέργειες της Καβάλας και της Δράμας· στην Αλιστράτη καταστράφηκαν αμπελώνες, ενώ στις Σέρρες βρέθηκε κόκκος χαλαζιού ίσος μ’ ένα αβγό.

-- Τον Οκτώβριο βελτιώθηκε αισθητά η ταχυδρομική επικοινωνία των Σερρών με το Νευροκόπι. Μέχρι τότε οι κάτοικοι του Νευροκοπίου έστελναν την αλληλογραφία τους προς την πόλη των Σερρών, που ήταν και η έδρα του σαντζακιού, μέσω ενός έφιππου χωροφύλακα, ο οποίος κάθε βδομάδα μετέφερε τα επίσημα έγγραφα και τις κυβερνητικές εισπράξεις. Πλέον ορίστηκε ιδιαίτερος ταχυδρόμος, ο οποίος μπορούσε ευκολότερα να μεταφέρει γράμματα, δέματα και ό,τι άλλο χρειαζόταν.

-- Στις 14 Οκτωβρίου η εφημερίδα Ανατολικός Αστήρ αναφέρθηκε σε παράπονα, προερχόμενα από πολλά μέρη της Μακεδονίας, κατά των «ταραχοποιών» δασκάλων (αμφοτέρων των φύλλων) που στέλνονταν κατά τόπους από τον Φιλεκπαιδευτικό σύλλογο των Σερρών και οι οποίοι «αποπέμπονται υπό των φιλησύχων χριστιανών εξ ανάγκης, μη ανεχομένων την τοιαύτην αυτών διαγωγήν» –χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι οι «φιλήσυχοι» χριστιανοί είχαν απαραίτητα δίκιο.

Δεν γνωρίζουμε αν ενέπιπτε στην κατηγορία των –πραγματικά ή καθ’ υπερβολήν– «ταραχοποιών» δασκάλων και η Χρυσάνθη Πετκούση, τελειόφοιτος του Παρθεναγωγείου Σερρών, η οποία προσκλήθηκε από την εφορεία Μελενίκου για να διδάξει στο Παρθεναγωγείο της πόλης τους το φθινόπωρο του 1887.

Εξάλλου την ίδια περίοδο και η ελληνική κοινότητα Άνω Τζουμαγιάς αποτάθηκε στο Μακεδονικό Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο των Σερρών για την κάλυψη μιας θέσης δασκάλου, ο δε σύλλογος έστειλε τον Νικόλαο Ταπεινό, ο οποίος είχε αποδείξει την άξια του διδάσκοντας στο Πετρίτσι επί εξαετία.

Γεγονός πάντως είναι ότι στο τέλος της χρονιάς, ύστερα από 17 χρόνια πολύτιμης προσφοράς, ο Μακεδονικός Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος διαλύθηκε εκχωρώντας ολόκληρη την περιουσία του στα σχολεία της πόλης των Σερρών. Αυτή αποτελούταν από: βιβλιοθήκη δύο χιλιάδων τόμων, μετοχές αξίας 228 οθωμανικών λιρών, διάφορα ομόλογα συνολικού ποσού 272.60 οθωμανικών λιρών και πέντε καταστήματα στο Κερβάν, τα οποία είχαν παραχωρηθεί στον σύλλογο ως δωρεά του Ι. Παπαμαρκίδη, αξίας 100 λιρών.

-- Μια φαινομενικά ασήμαντη ιστορία προκάλεσε απρόβλεπτα μεγάλη ένταση στα τέλη του 1887. Ο μητροπολίτης Σερρών Λουκάς διέταξε έναν ιερέα ν’ απέχει από κάθε ιεροτελεστία λόγω του προχωρημένου της ηλικίας του, διορίζοντάς τον παράλληλα ως πνευματικό πατέρα. Όμως οι επίτροποι και οι ενορίτες της εκκλησίας δεν συμφωνούσαν με την απόφαση αυτή και παρότρυναν τον ιερέα να μη συμμορφωθεί με τη διαταγή, όπως κι έγινε. Ο μητροπολίτης τότε αναγκάστηκε να λάβει αυστηρότερα μέτρα, ενώ έκλεισε και τον συγκεκριμένο ναό. Η απόφαση αυτή έριξε λάδι στη φωτιά και άρχισαν ν’ ακούγονται δημόσια και μαζικά κραυγές και ύβρεις κατά του ιεράρχη. Ορισμένοι από τους πιστούς μετάνιωσαν και ζήτησαν τη συγγνώμη του Μητροπολίτη, όμως ο διχασμός ήταν γεγονός.

 

ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

-- Μετά από αρκετά χρόνια έχουμε μια ακόμη περιγραφή του εορτασμού της γιορτής των Τριών Ιεραρχών στις 30 Ιανουαρίου. Πρώτα τελέστηκε η θεία λειτουργία στον μητροπολιτικό ναό των Σερρών, όπου τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο καθηγητής των θρησκευτικών Σπυρίδων Τσελέπης. Στη συνέχεια η γιορτή μεταφέρθηκε στην αίθουσα του γυμνασίου, όπου ομιλία εκφώνησε ο διευθυντής του, Ι. Δέλλιος.

Οι πόρτες και τα παράθυρα της αίθουσας είχαν στολιστεί με δάφνινα στεφάνια, ενώ στο μέσο της αίθουσας πήραν θέση μαθήτριες του παρθεναγωγείου της πόλης, οι οποίες τραγούδησαν υπό τη διεύθυνση της κυρίας Μαργαρίτας, με τον καθηγητή της ωδικής Ν. Δέλλιο να τις συνοδεύει στο πιάνο. Πολύς κόσμος τίμησε τη μικρή αυτή γιορτή, μεταξύ άλλων ο μητροπολίτης Σερρών, ο Έλληνας πρόξενος Δ. Βιτάλης, δύο αξιωματικοί του οθωμανικού στρατού, ο υπασπιστής του Φερίκι, πολλοί λόγιοι της πόλης κ.ά.

Με αφορμή τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών, ο ανταποκριτής του Νεολόγου, χάρη στον οποίο γνωρίζουμε τις λίγες αυτές πληροφορίες, εξέπεμψε ένα ευοίωνο μήνυμα για την πορεία των εκπαιδευτικών πραγμάτων στην πόλη:

«Επισκεψάμενος την πρώτην δημοτικήν σχολήν, και επί ικανήν ώραν παραμείνας εκεί, ένθα κατά την ώραν εκείνην εδιδάσκετο το μάθημα της φυσικής ιστορίας εν τη Δ΄ τάξει και υπό του φιλοπόνου κ. Γ. Τσαλλοπούλου, παρετήρησα αληθώς έκτακτον πρόοδον, και ζήλον υπέρμετρον, των μαθητών κάλλιστα εννοούντων τον διδάσκαλον, όστις επίσης λίαν καταλλήλως έδιδε προς αυτούς τροφήν ανάλογον προς τους στομάχους των μαθητών κατά ποιόν και ποσόν· ταύτα είδον καθ’ όλας τας λοιπάς 4 τάξεις, εκφράζων δημοσία τους οφειλομένους επαίνους προς όλον το προσωπικόν, όπερ διακρίνεται επί αόκνω φιλοπονία».

-- Την Κυριακή της Ορθοδοξίας γιόρτασε και πάλι το νοσοκομείο των Σερρών. Μετά το πέρας της θείας λειτουργίας ο μητροπολίτης μνημόνευσε τα ονόματα των ιδρυτών ευεργετών του πρώτου νοσοκομειακού ιδρύματος της πόλης. Κατά τα καθιερωμένα ακολούθησε η εκφώνηση πανηγυρικής ομιλίας στην αίθουσα του παλαιού νοσοκομείου από τον γιατρό Γ. Οικονομίδη, ενώ έγινε και λογοδοσία των μέτρων του τελευταίου δωδεκαμήνου εν όψει της οριστικής αποπεράτωσης του νέου κτιρίου.

-- Την 1η/13η Μαρτίου πραγματοποιήθηκε η ετήσια γενική συνέλευση και οι αρχαιρεσίες της Φιλοπροοδευτικής Αδελφότητος του Δεμίρ Ισσάρ. Επανεξελέγησαν ομόφωνα ως πρόεδρος ο Κ. Ε. Συμέτζος, ως ταμίας ο Λάσκαρης Αναστασίου και ως γραμματέας ο Γ. Θ. Στιβαρός. Νέοι σύμβουλοι εξελέγησαν οι Ν. Ε. Συμέτζος, Δ. Δ. Τάκου και Θ. Κ. Παπαχαριζάνος.

-- Στις 23 Απριλίου/5 Μαΐου η ελληνική κοινότητα των Σερρών γιόρτασε την ονομαστική γιορτή του βασιλιά των Ελλήνων, Γεωργίου. Αυτό μεταφραζόταν σε δοξολογία στον μητροπολιτικό ναό παρουσία επισήμων: ο πρόξενος της Ελλάδας Διονύσιος Βιτάλης, πολιτικές και στρατιωτικές αρχές της οθωμανικής κυβέρνησης, οι προξενικές αρχές της Αγγλίας, της Αυστρίας, της Ιταλίας και της Περσίας (!;), και φυσικά πλήθος κόσμου.

-- Αντίθετα, για ευνόητους λόγους, πολύ πιο εντυπωσιακός ήταν την ίδια περίοδο (χωρίς να προσδιορίζεται η ακριβής ημερομηνία) ο εορτασμός των γενεθλίων του σουλτάνου. Κανονιοβολισμοί σήμαναν το γεγονός από νωρίς το πρωί, ενώ μέχρι τις 8 (τουρκική ώρα) ο μητροπολίτης, οι πρόξενοι και οι πρόκριτοι όλων των τοπικών κοινοτήτων επισκέφτηκαν το Διοικητήριο. Δύο ώρες μετά οι εορτασμοί μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο, η δε πόλη φωταγωγήθηκε. Ο στρατιωτικός διοικητής Οσμάν Νουρή παρέθεσε δείπνο σε 60 προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονταν οι πρόκριτοι της ελληνικής κοινότητας, αντιπρόσωπος του μητροπολίτη, ο διερμηνέας του ελληνικού προξενείου, Γ. Τσορμπατζόγλου και ο Έλληνας πρόξενος, Δ. Βιτάλης, ο οποίος καθόταν εκ δεξιών του Τούρκου στρατηγού. Πρόποση εκ μέρους της ελληνικής κοινότητας των Σερρών έκανε ο Αθανάσιος Κοντός.

-- Στις 15/27 Μαΐου ο Ιωάννης Δέλλιος αφίχθηκε στην Αθήνα για να εκπροσωπήσει το γυμνάσιο των Σερρών, το οποίο άλλωστε διηύθυνε, στις γιορτές για τα πενήντα χρόνια του Εθνικού Πανεπιστημίου.

-- Στις 25 Οκτωβρίου/6 Νοεμβρίου, ημέρα Κυριακή, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του νέου μεγαλοπρεπούς νοσοκομείου της πόλεως των Σερρών, η ανέγερση του οποίου είχε στοιχίσει γύρω στις 3000 με 3500 λίρες. Το νέο ίδρυμα δεν θα λειτουργούσε απλά ως νοσηλευτήριο (χωρίς να κάνει διακρίσεις στους ασθενείς με κριτήριο τη θρησκεία ή τη φυλή τους), αλλά επιπλέον θα χρησίμευε και ως εκθετοκομείο (ίδρυμα για τα έκθετα μωρά), γηροκομείο, φρενοκομείο, αλλά και δωρεάν φαρμακείο για τους άπορους.

Τον αγιασμό τέλεσε ο μητροπολίτης Λουκάς μετά το τέλος της θείας λειτουργίας γύρω στις 4 τουρκική ώρα. Το παρόν έδωσαν απλοί πολίτες, οι πρόξενοι της Ελλάδας και της Αυστροουγγαρίας (Δ. Βιτάλης και Α. Χατζηδήμου), καθώς και οι ανώτερες δικαστικές και στρατιωτικές αρχές της πόλης, όπως ο λογιστής του διοικητηρίου Αλή Ριζά βέης, ο γραμματέας του διοικητικού συμβουλίου και πρόεδρος της εκπαιδευτικής επιτροπής Χ΄΄ Ιβραήμ φεβρή, ο αρχιαστυνόμος Σααδή εφέντης, ο διευθυντής επί των κτηματικών φόρων Χαλήλ, ο πρόεδρος του κακουργιοδικείου Χαλήλ Νουρή εφέντης, ο εισαγγελέας Χανές εφέντης, ο ανακριτής Ρεσάτ και ο ταγματάρχης Χ΄΄ Αχμέτ αγάς.

Ο Α. Κοντός, μέλος της εφορείας του νοσοκομείου, εκφώνησε πανηγυρικό λόγο εξαίροντας το χριστιανικό αίσθημα των Σερραίων, ενώ στο βήμα τον διαδέχτηκαν ο μητροπολίτης Σερρών, ο αρχιαστυνόμος Σααδή εφέντης ως εκπρόσωπος του ασθενούντα διοικητή και ο γραμματέας του διοικητικού συμβουλίου Χ΄΄ Ιβραήμ φεβρής, ο οποίος συνεχάρη την ελληνική κοινότητα των Σερρών και ειδικότερα τον Δ. Χατζηδήμο. Στους δύο τελευταίους, που μίλησαν στα τουρκικά, ανταπάντησε ευχαριστώντας τους από μέρους του μητροπολίτη ο Γαληνός Νικολαΐδης, καθηγητής της τουρκικής και γαλλικής γλώσσας στο γυμνάσιο της πόλης και παράλληλα γραμματέας της τουρκικής αλληλογραφίας της Μητρόπολης.

Στη συνέχεια ο Κοντός έλαβε και πάλι τον λόγο ζητώντας την οικονομική συνδρομή των Σερραίων, καθώς το νέο ίδρυμα χρειαζόταν πόρους για να συντηρηθεί. Ένα ποσό 150 λιρών, προοριζόμενο για την κατασκευή αγάλματος που θα αναπαριστούσε την ιδέα της ευσπλαχνίας, θα συγκεντρωνόταν από την έκδοση λαχείου 1500 γραμματίων, ώστε το άγαλμα θα αποτελούσε κατά κάποιον τρόπο δωρεά του τυχερού. Συνολικά 200 λίρες μαζεύτηκαν από δωρεές –μεταξύ αυτών 40 λίρες εκ μέρους του μητροπολίτη Λουκά, που χειροκροτήθηκε θερμότατα.

Η τριμελής εφορεία του νοσοκομείου απαρτιζόταν από τους Ι. Παπαμαρκίδη, Α. Κοντό και Δ. Χατζηδήμο. Ο ανταποκριτής του Νεολόγου έγραφε λίγα λόγια και για τους τρεις:

«Ο κ. Ι. Παπαμαρκίδης διακρίνεται διά τα αρχαϊκά αυτού ήθη και την χριστιανικήν καρδίαν, ο δε κ. Αθ. Κοντός διά την παιδείαν αυτού και τας υγιείς παιδαγωγικάς και διδακτικάς γνώσεις, και ο κ. Δ. Χατζή Δήμου, ούτινος ο οίκος γνωστός υπάρχει τω εμπορικώ κόσμω, εξέχει επί κοινωνικαίς και οικογενειακαίς αρεταίς και ζήλω απαραμίλλω υπέρ της προαγωγής και ευημερίας των δημοσίων πραγμάτων. Ο κ. Δ. Χατζή Δήμου αφού ως εφοροταμίας άλλοτε προήγαγε τα της πόλεως Παιδευτήρια, αφιέρωσεν είτα εαυτόν εις την προαγωγήν και των φιλανθρωπικών καταστημάτων· ομολογουμένως δε εις την αυταπάρνησιν των ειρημένων εφόρων προ πάντων ανήκει η τιμή της συντελέσεως του αρτισυστάτου μεγάρου, διότι καίπερ εν μέσω μυρίων προσκομμάτων και αποθαρρύνσεων ευρεθέντες ουδόλως απεθαρρύνθησαν αλλ’ αξιοζήλως αφιέρωσαν εις την ιδέαν ταύτην εαυτούς επί παραμελήσει μάλιστα των εμπορικών αυτών υποθέσεων».

 

ΤΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ 1887

-- Ειδήσεις για ληστείες άργησαν να μεταδοθούν τη χρονιά αυτή. Στις 4 Απριλίου ο ανταποκριτής του Νεολόγου στις Σέρρες έγραφε για ύφεση του φαινομένου στη Μακεδονία, σημειώνοντας ωστόσο ότι λάμβαναν χώρα και κάποιες σποραδικές επιθέσεις από συμμορίες, τα μέλη των οποίων έφεραν στολές των κολτζήδων (δηλαδή των φυλάκων του μονοπωλίου των καπνών) και προφασίζονταν δήθεν έρευνες για λαθρεμπόριο.

-- Τον Μάιο η κατάσταση φαίνεται ότι είχε επιδεινωθεί σημαντικά, καθώς ανταπόκριση από τις Σέρρες στο Νεολόγο υπογράμμιζε ότι οι οδοί από τις Σέρρες μέχρι τη Νιγρίτα, την Τζουμαγιά, το Μελένικο και το Πετρίσι, καθώς και η οδός που συνέδεε την πόλη των Σερρών με την Αλιστράτη, τη Δράμα και την Καβάλα είχαν καταστεί επικίνδυνες για τους οδοιπόρους.

-- Εξάλλου, προς τα τέλη του μήνα ο καϊμακάμης του Δεμίρ Ισσάρ, Αλή Ναζήμ εφέντης, τέθηκε επικεφαλής αποσπάσματος χωροφυλακής για την καταδίωξη βουλγαρικής ληστανταρτικής συμμορίας, η οποία είχε απαγάγει έναν ιερέα και έξι προκρίτους μέσα από την εκκλησία, ημέρα Κυριακή. Η συμμορία αριθμούσε 32 μέλη και αρχηγός της ήταν ο βοεβόδας Άγγος.

-- Στις 6/18 Σεπτεμβρίου, τριάντα ληστές εισέβαλαν στο χωριό Κουμλή (σήμερα Αμμουδιά), όπου έβαλαν φωτιά και κατέκαψαν μεγάλη αποθήκη γεμάτη σιτηρά. Είχε προηγηθεί ανταλλαγή πυροβολισμών, κατά την οποία έχασαν τις ζωές τους τέσσερις χωρικοί και ένας ληστής.

-- Τον ίδιο μήνα στην επαρχία της Ζίχνης έκανε την εμφάνισή της μια νέα συμμορία δώδεκα Αλβανών με αρχηγό τον Μαλάκη Παλλικαρά, άλλοτε φύλακα της περιοχής από τους ληστές! Ήταν η δεύτερη ληστρική συμμορία που λυμαινόταν τη Ζίχνη μετά από εκείνη των Στόγου, Δημητρίου και Μουσδρούκη.

Η συμμορία του Μαλάκη εισέβαλε σ’ ένα τουρκικό χωριό και αιχμαλώτισε πλούσιο Οθωμανό, απείλησε την ζωή του καπνεμπόρου Δήμκου από το Καλαπόδι, ενώ έφτασε μέχρι το Σαρμουσακλή.

-- Δεν υπήρχαν όμως μόνο κακές ειδήσεις. Η συμμορία του Μπος Βελή με καταγωγή από τη Ράβνα, που λυμαινόταν την περιοχή μεταξύ Θεσσαλονίκης και Σερρών, διαλύθηκε εξαιτίας εσωτερικών διαφωνιών για πέντε χιλιάδες λίρες. Οι αρχές της Θεσσαλονίκης και των Σερρών δεν άφησαν την ευκαιρία να πάει χαμένη και συνέλαβαν τους περισσότερους ληστές πλην του Μπος Βελή.

-- Στα τέλη Σεπτεμβρίου, στη συνοικία Ταρτάρ Χαρτούμ των Σερρών κολτζήδες του Μονοπωλίου των καπνών κυνηγούσαν με πυροβολισμούς τον λαθρέμπορο Αράπ Αβδουλά για να τον συλλάβουν, όταν κατά λάθος πέτυχαν και σκότωσαν τον γαμπρό του, Μεχμέτ Αλή, που επέβαινε σ’ ένα άλογο.

-- Εξάλλου, σύμφωνα με τον ανταποκριτή της εφημερίδας Επιθεώρησις Κωνσταντινουπόλεως στα τέλη Σεπτεμβρίου 1887, η έξαρση των ληστειών στην ευρύτερη περιοχή των Σερρών χαρακτηριζόταν ως «θρασεία» και «απειλούσα σοβαρώς την δημόσιαν ασφάλειαν». 

Όμως και μέσα στην πόλη των Σερρών, σύμφωνα με τον ίδιο, «μεγάλους φόβους» προκαλούσαν τις νύχτες οι διάφοροι περιφερόμενοι κλέφτες,. Η ανικανότητα δε των τοπικών αρχών να τους αντιμετωπίσουν, είχε ως αποτέλεσμα να απευθύνονται οι κάτοικοι της πόλης, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, με αναφορές απευθείας στα ανάκτορα.

 

ΠΡΟΣΩΠΑ

-- Εφημερίς, 04.02.1887: «Απεβίωσε προχθές εν Σέρραις της Μακεδονίας ο εκεί έλλην έμπορος Κωνσταντίνος Περδικάρης. Η κηδεία αυτού τελεσθείσα μεγαλοπρεπώς απέδειξε την βαθείαν αγάπην ης απέλαυεν ο αείμνηστος Περδικάρης εν μέσω των συμπολιτών του».

-- Σφαίρα, 17.02.1887: «Αφίκετο εκ Παρισίων ο εκ Σερρών της Μακεδονίας διδάκτωρ της ιατρικής κ. Ιωάννης Θεοδωρίδης, διατρίψας αυτόθι επί διετίαν προς τελειοποίησιν των σπουδών του. Ο κ. Θεοδωρίδης διακριθείς εις τας σπουδάς του, ας εποιήσατο εν τω ημετέρω πανεπιστημίω και ήδη τελειοποιηθείς εκ της μεταβάσεώς του εις Παρισίους, ένθα ηκροάσατο των αρίστων διδασκάλων της μεγαλουπόλεως εκείνης, απέρχεται εις την γενέτειραν αυτού πατρίδα προς εξάσκησιν του επαγγέλματός του. Εν Σέρραις ο κ. Θεοδωρίδης ερειδόμενος επί των λαμπρών αυτού σπουδών και των φίλων του αοιδίμου αυτού θείου Ιωάννου Θεοδωρίδου, ου αι υπέρ της ελληνικής παιδείας και της επικρατήσεως του ελληνισμού εν τη Ανατολική Μακεδονία επί τριακονταετίαν όλην ενδελεχείς μέριμναι μένουσιν εισέτι ανεξίτηλοι εις τους ασχολουμένους εις το Μακεδονικόν ζήτημα, θέλει εξασφαλίση λαμπράν και επίζηλον θέσιν. Ευχόμεθα δε όπως ο νεαρός διδάκτωρ της ιατρικής ο κατ’ ουδέν υστερήσας εν τη μορφώσει του αοιδίμου αυτού θείου, επιδοθή εις την εξάσκησιν του επαγγέλματός του και την άλλην εθνικήν ενέργειαν μετά της αυτής επιτυχίας και της εξόχου φιλοπατρίας, ήτις διακρίνει τους υπέρ του γένους εργαζομένους».

Πριν επιστρέψει στις Σέρρες, όπου παμψηφεί θα διοριζόταν από τη γενική συνέλευση γιατρός του νέου νοσοκομείου, ο Ιωάννης Μ. Θεοδωρίδης πέρασε την πρακτική δοκιμασία ενώπιων των καθηγητών της Ιατρικής σχολής του Εθνικού Πανεπιστημίου με βαθμό «λίαν καλώς».

Η εφημερίδα Σφαίρα επανήλθε με νέο μακροσκελή και διθυραμβικό έπαινο στις 07.03, που κατέληγε με τη διαπίστωση ότι «η Μακεδονία εν τω προσώπω του κ. Θεοδωρίδου αποκτά έγκριτον του καλού εργάτην».

Αξίζει επίσης να σταθούμε στη σημείωση της τεργεσταίας Νέας Ημέρας (13/25.06) ότι «Η ομόφωνος υπό μιας όλης Κοινότητος εκλογή μαρτυρεί την αξίαν του νεαρού επιστήμονος, περιποιεί δε τιμήν και εις τον εν Αθήναις φιλόμουσον τραπεζίτην κ. Στέφανον Σκουλούδη, συντελέσαντα έργω εις τας ευδοκίμους αυτού σπουδάς».

-- Στις 26 Μαρτίου/7 Απριλίου ο Σερραίος στην καταγωγή, τρόφιμος της θεολογικής σχολής της Χάλκης και γνώστης της βουλγαρικής γλώσσας, Μεθόδιος Παπαεμμανουήλ εξελέγη μητροπολίτης Δεβρών και Βελισσού.

-- Αν κι έχω αποφύγει μέχρι τώρα –με ελάχιστες εξαιρέσεις– την αναπαραγωγή διάφορων μικρών δημοσιευμάτων που ανήγγειλαν μεταξύ άλλων τα ταξίδια γνωστών Σερραίων της εποχής (η άφιξη ή η αναχώρησή τους σε Θεσσαλονίκη, Αθήνα ή Πειραιά), θα κάνω μια μικρή εξαίρεση για τον «έγκριτο έμπορο» Πέτρο Λόγη, την άφιξη του οποίου στη Θεσσαλονίκη γνωστοποιούσε ο Φάρος της Μακεδονίας της 29.07.1887. Ο λόγος της εξαίρεσης είναι απλός: πρόκειται για έναν καταξιωμένο Σερραίο της εποχής του, το όνομα του οποίου δύσκολα θα συναντήσουμε με άλλη αφορμή.

-- Σφαίρα, 28.08.1887: «Αφίκετο εκ Σερρών ο επόπτης των αυτόθι ελληνικών σχολείων κ. Νικόλαος Ιωαννίδης εργαζόμενος μετ’ αδιαπτώτου ζήλου και επαινετής αφοσιώσεως υπέρ της διαδόσεως και ενισχύσεως των ελληνικών γραμμάτων εν Μακεδονία. Ο κ. Ιωαννίδης από πολύ εγκύψας εν τω μακεδονικώ ζητήματι θέλει συντελέση σπουδαίως διά των συμβουλών του εις την κρείττονα διευθέτησιν των εκπαιδευτικών ζητημάτων εν Μακεδονία».

-- Επιθεώρησις (Κωνσταντινούπολης), 07.09.1887: -- «Από τινων ημερών διατρίβει εν τη ημετέρα πόλει αφικόμενος εκ Σερρών ο εκ των αυτόθι τα πρώτα φερόντων κ. Δ. Χατζή-Δήμου, ανήρ ζηλωτής των κοινών, ρέκτης και υπέρ της αυτόθι εμπορικής κινήσεως αξιεπαίνους λαμβάνων πρωτοβουλίας. Τα εν Σέρραις και τοις πέριξ εκπαιδευτικά και φιλανθρωπικά έργα πολλά οφείλουσι και απεκδέχονται εκ της αόκνου δραστηριότητος, της συνέσεως, του ζήλου και των θυσιών της ευγενούς οικογενείας των κ. κ. αδελφών Χατζή Δήμου. Ωσαύτως παρεπιδημεί ενταύθα και ο εκ των εγκρίτων Σερραίων κ. Γρηγόριος Ρακιτζής, όστις γινώσκει να προσέρχηται αρωγός εις κοινωφελή έργα, και εκ της εθελοθυσίας και φιλοτιμίας του οποίου και άλλα αγαθά απεκδέχονται τα εκπαιδευτικά και φιλανθρωπικά καθιδρύματα της αξιολογωτάτης εκείνης πόλεως και επαρχίας.».

-- Τέλος, ως αναγνώριση της επιστημονικής του εμβρίθειας και σημαντική προσωπική καταξίωση πρέπει να καταγραφεί η δημοσίευση της μελέτης του Σερραίου γιατρού Θεόδωρου Τσικόπουλου με θέμα «Φυσικά ιαματικά μέσα», δηλαδή τη «διά του ύδατος, της γυμναστικής, του κλίματος, του αέρος, της ηλεκτρικής και της μηχανικής τριβής καταπολέμηση των νοσημάτων», στον Νεολόγο της Κωνσταντινουπόλεως με σειρά άρθρων από τον Αύγουστο του 1887 μέχρι τον Μάρτιο του επόμενου έτους.

____________________________________

* Από την έρευνα «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων», τόμος Α΄, σελίδες 306-316, με την προσθήκη επιπλέον υλικού.