Μικρές ειδήσεις από την περιοχή των Σερρών το 1859

-- Ένα αιματηρό δυστύχημα συντάραξε τους Σερραίους στις αρχές του 1859. Ο γιός του πρώην διοικητή της πόλης εξασκούταν στο τζιρίκι (άσκηση του σώματος και εκπαίδευση του αλόγου, πολύ δημοφιλής μεταξύ των Οθωμανών), όταν σκότωσε ακούσια έναν δεκατριάχρονο Χριστιανό.

Αυτή ήταν η πρώτη σοβαρή δοκιμασία για τον νέο καϊμακάμη των Σερρών, που βρισκόταν μόλις δυο μήνες στην θέση του. Οι νόμοι βέβαια ήταν σαφέστατα ελαστικότεροι με τους Οθωμανούς πολίτες –και πολύ περισσότερο με πρόσωπα ισχύος, όπως ο γιός του πρώην καϊμακάμη– όμως τα αντανακλαστικά του νέου διοικητή ήταν γρήγορα, σπεύδοντας να περιορίσει τον ένοχο στο Διοικητήριο μέχρι την οριστική διευθέτηση της υπόθεσης.

Ακόμη σημαντικότερη όμως ήταν η αντίδρασή του, όταν του ζητήθηκε να φανεί περισσότερο ευσπλαχνικός με τον Οθωμανό φονιά, αναλογιζόμενος τη μητέρα του νεαρού δράστη, η οποία είχε λιποθυμήσει από την αγωνία της. Στις προτροπές αυτές ο διοικητής αποκρίθηκε ότι, αφού η μητέρα του φυλακισμένου λιποθύμησε παρότι ο γιός της ήταν ζωντανός, τι άραγε να υπέφερε η μάνα του σκοτωμένου παιδιού, η οποία είδε νεκρό τον γιό της με τα ίδια της τα μάτια;

Γενικότερα, ο νέος καϊμακάμης φαίνεται ότι κέρδισε γρήγορα τη συμπάθεια των Χριστιανών. Τις νύχτες συνήθιζε να τριγυρνά στους δρόμους της πόλης επιβλέποντας, αλλά και εφαρμόζοντας αδιακρίτως την τήρηση της τάξης, προκαλώντας την αντιπάθεια των Οθωμανών, στους οποίους φερόταν με μεγαλύτερη αυστηρότητα, ενώ με τις ενέργειές του επέφερε θανάσιμα χτυπήματα κατά του γενιτσαρισμού, που ήδη άλλωστε βρισκόταν σε παρακμή.

-- Τον Ιανουάριο του 1859 διεξήχθη στην πόλη των Σερρών η δίκη των τριών κατηγορουμένων για τη δολοφονία του ανθρώπου, που είχε βρεθεί διαμελισμένος και καμένος στο φούρνο του αρτοποιείου, όπου εργαζόταν. Στους δύο κατηγορουμένους (τον Χριστιανό και τον ένα Μουσουλμάνο, χωρίς να διευκρινίζεται αν επρόκειτο για το φούρναρη ή τον αδελφό του) επιβλήθηκε η θανατική ποινή, ενώ ελαφρύτερη ήταν η ποινή για τον τρίτο.

-- Ένα κυβερνητικό διάταγμα, που εκδόθηκε τον Ιανουάριο, υποχρέωνε όσους εξασκούσαν το επάγγελμα του γιατρού στην επικράτεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας να πάνε στην Κωνσταντινούπολη και να λάβουν επίσημα την άδεια από το εκεί ιατρικό συνέδριο. Προκειμένου όμως να μη μείνει η πόλη των Σερρών χωρίς γιατρούς, αποφασίστηκε να σταλούν στην Κωνσταντινούπολη μόνο όσοι δεν διέθεταν κάποιο δίπλωμα ή άλλο αποδεικτικό έγγραφο. Η εξέταση των εγγράφων έγινε από τον Έλληνα υποπρόξενο, ο οποίος ήταν γιατρός και παράλληλα απολάμβανε της εμπιστοσύνης του τοπικού Διοικητή.

Τελικά, μόλις τέσσερις γιατροί πληρούσαν τις προϋποθέσεις, εκ των οποίων οι δύο ήταν Έλληνες υπήκοοι, κάτοχοι πτυχίων από ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, ο τρίτος ήταν Οθωμανός υπήκοος που είχε παρακολουθήσει μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (άρα εύλογα μπορούμε να εικάσουμε ότι ήταν ελληνικής καταγωγής) χωρίς όμως να διαθέτει πτυχίο, ενώ ο τέταρτος ήταν Ισραηλίτης χωρίς κάποιο πανεπιστημιακό δίπλωμα, όμως διέθετε παλιότερη κυβερνητική άδεια.

-- Μέχρι στιγμής διαβάσαμε μόνο καλά λόγια για τον νέο καϊμακάμη των Σερρών, που φαίνεται ότι τηρούσε τις ισορροπίες χωρίς να αυθαιρετεί ούτε να καταχράται την εξουσία του. Αυτή η εικόνα κλονίστηκε ύστερα από ένα περίεργο περιστατικό την πρώτη μέρα του μήνα του Ραμαζανιού (δηλ. κάπου στα μέσα Μαρτίου 1859 σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο).

Περιδιαβαίνοντας την αγορά των Σερρών, ο νέος διοικητής παρατήρησε ότι τα ψωμιά ενός φούρνου δεν ήταν καλοψημένα – ή τέλος πάντων έτσι νόμισε ο ίδιος. Η αντίδρασή του; Έστειλε τους ακολούθους του και έδειραν ανηλεώς τον κακόμοιρο αρτοποιό! «Ιδού πώς διοικούμεθα εν τη Τουρκία αν και ο Διοικητής μας φαίνεται εις εκ των καλλιτέρων», σχολίασε ο Α. στην τακτική ανταπόκρισή του στον αθηναϊκό Αιώνα. «Μετά ταύτα τω εγένοντο οι δέουσαι παρατηρήσεις και εφάνη μετανοήσας διά την παράνομον εκείνην πράξιν του, ως ήκουσα, αλλά τι ωφελεί· αλλοίμονον εις εκείνον, όστις τας έφαγε».

-- Από την άλλη επιβεβαιώνονταν όλο και περισσότερο οι θετικές εντυπώσεις για τον Έλληνα υποπρόξενο, Γεώργιο Κανακάρη. Κινήσεις, όπως η δωρεά 2.000 περίπου γροσιών από τη σύζυγο του υποπρόξενου για την αγορά πολυελαίου από την εκκλησία του αγίου Γεωργίου, ενίσχυαν την παρουσία του στις Σέρρες. Όχι τυχαία, την ημέρα του Ευαγγελισμού σημειώθηκε τεράστια κοσμοσυρροή στο κτίριο του υποπροξενείου από κόσμο που ήθελε να συναντήσει τον Κανακάρη. «Και τούτο οφείλεται κατά μέγα μέρος εις την ευγενή και αξιοπρεπή συμπεριφορά του τε Κ. Υποπροξένου και της αξιοτίμου Κυρίας του, αγαπωμένων αμφοτέρων παρ’ όλων ανεξαιρέτως των πολιτών διά τα προτερήματά των ταύτα», σχολίαζε ο συνεργάτης του Αιώνα στις Σέρρες.

Σ’ ό,τι αφορά το μισθό που το ελληνικό κράτος έδινε στον υποπρόξενο Σερρών, από τον Ιούνιο και μετά (ο σχετικός νόμος ΦΑς΄ δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 30 Μαΐου 1859) αυτός ανερχόταν σε 200 δραχμές, ώστε ανήκε στην κατηγορία των χαμηλότερα αμειβόμενων υποπρόξενων του ελληνικού βασιλείου.

-- Γύρω στα τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου στο μεσλίσι των Σερρών αναγνώστηκε αυτοκρατορικό φιρμάνι, με το οποίο υποχρεώνονταν οι κατά τόπους Αρχές της Οθωμανικής αυτοκρατορίας να παράσχουν κάθε προστασία και υπεράσπιση, κοινώς να νομιμοποιήσουν, τις τοπικές προτεσταντικές κοινότητες, οι οποίες αποκτούσαν για πρώτη φορά τα ίδια δικαιώματα με τις υπόλοιπες (των Ορθοδόξων Χριστιανών, των Εβραίων, των Οθωμανών κλπ.).

-- Χωρίς αυτήν τη φορά να είναι γνωστές ιδιαίτερες λεπτομέρειες, φαίνεται ότι πολλές και φριχτές ληστείες σημειώθηκαν στην περιοχή των Σερρών την άνοιξη του 1859 θέτοντας σε κίνδυνο την ζωή ακόμη και του καϊμακάμη, ο οποίος δεν διέθετε αρκετές δυνάμεις για να τις καταστείλει, ώστε ζήτησε ενισχύσεις.

-- Επιγραμματικά έχουμε πληροφορίες μόνο για μια ληστεία στο Καβακλή (Λευκώνας) στις αρχές Νοεμβρίου, όταν τριάντα Οθωμανοί αλβανικής καταγωγής λήστεψαν ένα κιρβάνι διακοσίων εμπόρων, αποσπώντας από αυτούς συνολικά 400.000 γρόσια.

__________________________________________________

* Απόσπασμα από την έρευνα «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων», τόμος Α΄, σελίδες 66-68.