Μικρές και μεγάλες ειδήσεις από την περιοχή των Σερρών το 1885

-- Την αυστηροποίηση της στάσης των οθωμανικών αρχών απέναντι στην πανσλαβιστική προπαγάνδα επιβεβαίωσαν οι ειδήσεις που έγιναν γνωστές στις αρχές του 1885. Κατά την περιοδεία του διοικητή Θεσσαλονίκης, Χασάν πασά, σε Άνω Βροντού και Κάτω Τζουμαγιά συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν περίπου 20 αγγελιοφόροι του πανσλαβισμού. Στην πόλη των Σερρών συνελήφθησαν Βούλγαροι ιερείς και δάσκαλοι, μεταξύ αυτών και ο περιβόητος Σαράφωφ, που είχε προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση τα προηγούμενα χρόνια. Μαζί συνελήφθη και ο πεθερός του Σαράφωφ, Παπαχαρίτωνας.

Επιπλέον, η αστυνομία της πόλης αναζητούσε στασιαστικό βιβλίο, το οποίο είχε φέρει Βούλγαρος ιερέας κατά τη διήμερη διαμονή του στις Σέρρες.

-- Στις αρχές Ιανουαρίου, ωστόσο, προβληματισμό προκάλεσε η κατά διαταγή του οθωμανικού υπουργείου Εσωτερικών τύπωση φυλλαδίων με οδηγίες προς τους καλλιεργητές και πωλητές καπνών, γραμμένα μόνο στην τουρκική, τη βουλγαρική και την αρμενική γλώσσα, παραγνωρίζοντας τελείως τα ελληνικά.

-- Επισκεπτόμενος τα χωριά του καζά Σερρών, ο εγκατεστημένος στη Δράμα καπνέμπορος Κάρολος Ασλάν, που ήδη χορηγούσε υποτροφία σε μια μαθήτρια του Παρθεναγωγείου Σερρών, προχώρησε σε γενναιόδωρες οικονομικές ενισχύσεις σερραϊκών χωριών. Πιο συγκεκριμένα χορήγησε 120 οθωμανικές λίρες στην κοινότητα της Δοβίστας για την ανέγερση νηπιαγωγείου, 50 λίρες στο Σαρμουσακλή για την ανέγερση σχολικού κτιρίου, 40 λίρες στην Τοπόλιανη για επισκευές και ό,τι άλλο κρινόταν αναγκαίο, καθώς και 30 λίρες στο χωριό Σούρπα. Επίσης χορήγησε υποτροφία σε ιεροδιάκονο μαθητή του γυμνασίου Σερρών.

-- Σε συναγερμό τέθηκαν οι Σερραίοι από την πρόθεση της Υψηλής Πύλης να χορηγήσει βεράτια για επισκόπους της βουλγαρικής εξαρχίας στις μακεδονικές επαρχίες. Στις 10/22 Μαρτίου η γενική συνέλευση της πόλης των Σερρών αποφάσισε την αποστολή τηλεγραφήματος διαμέσου του μητροπολίτη Ναθαναήλ προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο με τελικό αποδέκτη τη μεγάλη βεζυρεία, προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για την επικείμενη καταπάτηση των προνομίων της Ορθοδόξου εκκλησίας. Στις 15/27 Μαρτίου ακολούθησε το Μελένικο, στις 17/29 του μηνός το Δεμίρ Ισσάρ (με ενδιάμεσο το μητροπολίτη Δαφνουσίας, το τηλεγράφημα του οποίου ωστόσο στάλθηκε μόλις στις 25 Μαρτίου), ενώ γραπτές διαμαρτυρίες είχαν ήδη στείλει ή ετοιμάζονταν να στείλουν και οι εκπρόσωποι των κοινοτήτων Αηδονοχωρίου, Νιγρίτας, Σαρμουσακλή και Βροντούς.

Αυτό ήταν το τηλεγράφημα που απέστειλε ο μητροπολίτης Σερρών Ναθαναήλ προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη με ημερομηνία 10 Μαρτίου 1885:

«Γενική συνέλευσις Σερρών αποτελουμένη εκ δημογεροντίας διαφόρων σωματείων διεπόντων εκπαιδευτικά και φιλανθρωπικά πράγματα πόλεως, αντιπροσώπων ενοριών και συντεχνιών, αζάδων παρά συμβουλίοις και δικαστηρίοις και εκπροσωπούσα το γενικόν φρόνημα όλης επαρχίας Σερρών, επί θλιβερώ ακούσματι ότι προτάσει βουλγαρικής εξαρχίας, αυτοκρατορική κυβέρνησις σκέπτεται χορηγήσαι βεράτια βουλγάροις επισκόποις διά μακεδονικάς τινας επαρχίας, δικαίως ταραχθείσα κατά σημερινήν συνεδρίαν εξέφρασε λύπην αυτής επί επικειμένη ταύτη καταπατήσει προνομίων οικουμενικού πατριαρχείου. Επεφόρτισε εμέ δε παρακαλέσαι τηλεγραφικώς Υμ. Παναγιότητα να καθυποβάλη αυτοκρατ. κυβερνήσει θερμήν παράκλησιν πόλεως και επαρχίας Σερρών όπως μη θελήση αποδεχθήναι πρότασιν εξαρχίας. Ταχυδρομικώς σταλήσεται αναφορά πόλεως και επαρχίας».

-- Στις 10/22 Μαρτίου και στα πλαίσια της γενικής συνέλευσης της πόλης πραγματοποιήθηκαν οι αρχαιρεσίες της εφορείας του νοσοκομείου. Νέα μέλη εξελέγησαν οι Δ. Χατζηδήμου, Αναστ. Κοντός και Ι. Παπαμαρκίδης. Επιπλέον η γενική συνέλευση αποφάσισε την ανέγερση ενός νέου, καταλληλότερου κτιρίου για τη στέγαση του νοσοκομείου, ενώ αμέσως έγιναν και οι πρώτες προσφορές.

-- Στις 21 Απριλίου/3 Μαΐου τέθηκε ο θεμέλιος λίθος του νέου νοσοκομείου στους πρόποδες της μεσημβρινοδυτικής πλευράς της ακρόπολης με θέα την πεδιάδα των Σερρών. Ειδικότερα:

Στις 3 το πρωί (τουρκική ώρα) ο μουτεσαρίφης Σερρών Μεχμέτ Φεχήμ πασάς και ο αρχιγραμματέας του διοικητικού συμβουλίου Σεφκέτ εφέντης προσήλθαν με άμαξα στη Μητρόπολη, όπου παρέμειναν για λίγη ώρα, και στη συνέχεια κατευθύνθηκαν στο ορισθέν σημείο συνοδευόμενοι από τον μητροπολίτη και κληρικούς. Εκεί, παρά το δυνατό αέρα και τη σκόνη, τους περίμεναν η εφορεία του νοσοκομείου, ο πρόξενος Φουντούλης, οι υποπρόξενοι των άλλων κρατών, ο διευθυντής του Γυμνασίου με το διδακτικό προσωπικό και πλήθος κόσμου.

Ο μητροπολίτης έψαλε τον αγιασμό και κατέβηκε τη σκάλα που οδηγούσε στο χαντάκι, όπου και έθεσε το θεμέλιο λίθο, επί του οποίου έγραφε:

«Εν έτει σωτηρίω ͵αωπε΄

Επί αυτοκράτορος Σουλτάν Αβδούλ Χαμίτ Χαν του Β΄, οικουμενικού πατριάρχου Ιωακείμ του Δ΄ και μητροπολίτου Σερρών Ναθαναήλ η ελληνική κοινότης Σερραίων τον θεμέλιον τόνδε λίθον των φιλανθρωπικών αυτής καταστημάτων τέθεικεν».

Η θεμελίωση της επιγραφής συνοδεύτηκε, κατά τα συνηθισμένα, από τη ρίψη νομισμάτων, ενώ αμέσως μετά ο μητροπολίτης ανέβηκε σ’ ένα ύψωμα και απήγγειλε λόγο ειδικά για την περίσταση λαμβάνοντας αφορμή από την παραβολή του καλού Σαμαρείτη, απηύθυνε συμβουλές προς το ποίμνιο εν όψει της αναχώρησής του για την Κωνσταντινούπολη και στο τέλος διάβασε στα τουρκικά ευχή του Σουλτάνου.

Εκ μέρους της εφορείας του νοσοκομείου μίλησε ο Αν. Κοντός, ο οποίος ανήγγειλε τις πρώτες οικονομικές προσφορές υπέρ της ανεγέρσεως του νέου νοσοκομείου: από 100 οθωμανικές λίρες είχαν προσφέρει ο μητροπολίτης Ναθαναήλ και η Ελένη Ι. Χατζηδήμου, ξυλεία (αξίας 70 ή 100 οθωμ. λιρών) για τα πατώματα του νέου κτιρίου πρόσφερε ο Γρηγόριος Κωνσταντίνου Ρακιτζής, ενώ 20 οθωμανικές λίρες και επιπλέον δωρεάν παροχή υπηρεσίας στο νοσοκομείο για ένα χρόνο (αποτιμηθείσα σε 55 λίρες) ήταν η προσφορά του γιατρού Ν. Γράτζιου, ο οποίος επίσης εκφώνησε πανηγυρικό λόγο, ενώ δωρεάν ιατρική υπηρεσία πρόσφερε και ο Γ. Οικονομίδης.

Το επόμενο διάστημα οι οικονομικές προσφορές υπέρ της ανέγερσης του νοσοκομείου αυξήθηκαν, ενώ μεταξύ των δωρητών περιλαμβανόταν και ο μελενικιώτης Γρ. Ζλατάνος, ο οποίος –από το Λονδίνο, όπου διέμενε– προσέφερε πέντε εικοσάφραγκα για το σκοπό αυτό.

Μέχρι τα τέλη Ιουλίου με χρήματα συνέδραμαν οι: Ιερατική αδελφότητα (10 τουρκικές λίρες), Στέργιος Ιωάννου (5 τ.λ.), αδελφοί Ι. Νικολάου (1 τ.λ.), αδελφοί Πέτροβιτς (1 τ.λ.), Αθαν. Κοντός (5 τ.λ.), Κωνσταντίνος Παπά (5 τ.λ.), Μιχαήλ Δούκας (2 τ.λ.), Αθ. Γαϊταντζής (2 τ.λ.) και Δημ. Λάργκας (μισή τ.λ.).

Περισσότερες προσφορές κατά την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου: Εμμανουήλ Σιάσος (2 τουρκικές λίρες),  Βασίλειος Ναούμ Σχοινάς (5 τ.λ.), αδελφοί Νάστου (3 τ.λ.), Κωνσταντίνος Βαργεμέζης (3 τ.λ.), Αναστ. Τσιοραπτζής (2 τ.λ.), αδελφοί Δαφτσίου (1 τ.λ.), Δημ. Τσιολακίδης (μισή τ.λ.), Γρηγόριος Ιωάννου (60 γρόσια) και Τούσιος Ζαχαρία Σχοινάς (60 γρόσια).

-- Στις 25 Απριλίου/7 Μαΐου ο μητροπολίτης Ναθαναήλ αναχώρησε από την πόλη των Σερρών προκειμένου ν’ αναλάβει τα καθήκοντά του ως μέλος της Ιεράς Συνόδου στην Κωνσταντινούπολη. Η δημοφιλία του ιεράρχη επιβεβαιώθηκε από το γεγονός ότι κατά την αναχώρησή του έσπευσαν στη Μητρόπολη για να τον αποχαιρετήσουν ο μουτεσαρίφης των Σερρών, μέλη των δικαστηρίων, οθωμανοί πρόκριτοι, ο πρόξενος της Ελλάδος Ν. Φουντούλης με τον διερμηνέα του προξενείου, οι υποπρόξενοι των άλλων κρατών, η δημογεροντία της πόλης, η εφορεία του νοσοκομείου, ο κλήρος, οι διευθύντριες του κεντρικού Παρθεναγωγείου και του Νηπιαγωγείου της πόλης μαζί με τις δασκάλες αυτών, αντιπρόσωπος του υπέργηρου αρχιραββίνου των Σερρών μαζί με δεκάδες Ισραηλίτες προκρίτους, καθώς και πολίτες όλων των κοινωνικών τάξεων. Λόγο απήγγειλε ο διευθυντής του Γυμνασίου, Ι. Δέλλιος, εκφράζοντας την «άπειρη ευγνωμοσύνη» της εκπαιδευτικής κοινότητας για την πρόοδο των σχολείων χάρη στις «ακάματες φροντίδες και προσπάθειες» του αγαπητού ιεράρχη.

-- Η ευχάριστη ατμόσφαιρα δεν κράτησε πολύ στην πόλη των Σερρών, καθώς λίγες μέρες μετά πυροδοτήθηκε ένταση από τη σύγκρουση του διερμηνέα του ελληνικού προξενείου, Γ. Τσορπατζιόγλου, με τον υποδιευθυντή του μονοπωλίου των καπνών, Χαμπίμπ Μελχαμέ.

Ο διερμηνέας μετέβη στην υποδιεύθυνση του μονοπωλίου και ζήτησε να μην γίνονται έρευνες για λαθρεμπόριο στα σπίτια των Ελλήνων υπηκόων χωρίς την παρουσία υπαλλήλου του προξενείου. Από τη μεριά του ο Μελχαμέ δήλωσε στον Τσορπατζιόγλου ότι δεν τον αναγνώριζε ως διερμηνέα, αμφισβητώντας ακόμη και το σήμα που έφερε στο καπέλο του (με το επιχείρημα ότι ο καθένας θα μπορούσε να βάλει ένα παρόμοιο σήμα), ενώ έφτασε στο σημείο να διατάξει τη βίαιη απομάκρυνσή του από το κτίριο. Ο Τσορπατζιόγλου επικαλέστηκε το όνομα του βασιλιά των Ελλήνων ζητώντας από τους κολτζήδες (φύλακες) να μην τον πλησιάσουν, κάτι που εκείνοι σεβάστηκαν παρά τη διαταγή του Μελχαμέ για βίαιη απομάκρυνση του διερμηνέα, ο οποίος τελικά αποχώρησε οικειοθελώς.

Και γενικότερα όμως ήταν αρνητικές οι εξελίξεις στο υποπρακτορείο του μονοπωλίου των καπνών στις Σέρρες. Πολλοί υπάλληλοι είχαν αποπεμφθεί μέχρι τα τέλη του Ιουλίου, όμως κανείς δεν φρόντιζε ν’ ανακόψει τις αυθαιρεσίες των κολτζήδων, οι οποίοι συμπεριφέρονταν ακριβώς όπως οι ληστές: συλλάμβαναν διαβάτες και τους αφαιρούσαν ό,τι είχαν και δεν είχαν! Και μπορεί η διεύθυνση του Μελχαμέ να έκανε τα στραβά μάτια στις καταγγελίες αυτές, όμως φρόντισε... για τον εκσυγχρονισμό της εμφάνισης των κολτζήδων, οι οποίοι από τον Αύγουστο φορούσαν πλέον ειδική διακριτική στολή.

Στο μεταξύ οι καπνοκαλλιεργητές είχαν υποστεί πολλές ζημιές. Στην αρχή της χρονιάς βέβαια το μέλλον φαινόταν μάλλον ευοίωνο, καθώς είχαν προσυμφωνηθεί μεγάλες ποσότητες καπνού από τους σημαντικότερους καπνεμπόρους της περιοχής, όπως ο Κάρολος Ασλάν από τη Δράμα και ο Ι. Μισαηλίδης από την Καβάλα, με τους χωρικούς να ορίζουν υψηλές τιμές και να λαμβάνουν αντίστοιχα ποσά ως αρραβώνα.

Το πρόβλημα ήταν ότι οι αγοραστές δεν εμφανίστηκαν τον Απρίλιο, όπως κατά τα ειωθότα αναμενόταν να συμβεί, αλλά οι πρώτοι απ’ αυτούς έκαναν την εμφάνισή τους μόλις στις αρχές Αυγούστου. Όμως τότε μεγάλο μέρος της παραγωγής είχε πλέον καταστραφεί, δεδομένου ότι οι καλλιεργητές όχι απλά αγνοούσαν τα στοιχειώδη για την περιποίηση των καπνών, αλλά και καθημερινά όλους αυτούς τους μήνες μάταια περίμεναν από ώρα σε ώρα την εμφάνιση των αγοραστών.

Οι παραγωγοί ήταν σε δίλημμα: να πουλήσουν σε εξευτελιστικές τιμές, που δεν ισοψήφιζαν ούτε καν τον αρραβώνα που είχαν λάβει, ή να μην τα πουλήσουν καν ελλείψει άλλων αγοραστών; Μικρή ανάσα πρόσφεραν οι Σερραίοι αδερφοί Τικόπουλοι, οι οποίοι ύψωσαν λίγο τις τιμές, ενώ ανεκτή κρίθηκε η προσφορά και του Ασλάν, όμως στο μεταξύ άρχισε η συγκομιδή των νέων καπνών, τα οποία οι καλλιεργητές δεν είχαν χώρο ν’ αποθηκεύσουν! Το αποτέλεσμα ήταν από τα 60 γρόσια ανά οκά, που είχε προσυμφωνηθεί το χειμώνα, τελικά οι καλλιεργητές πούλησαν τα καπνά τους μόλις για 10 - 20 γρόσια την οκά κατά μέσο όρο.

Εν τω μεταξύ ο καβαλιώτης μεγαλέμπορος Ι. Μισαηλίδης οδήγησε στα δικαστήρια δώδεκα καπνοκαλλιεργητές του χωριού Σαρμουσακλή, επειδή τόλμησαν να δείξουν σε άλλον καπνέμπορο τα καπνά που είχαν προπωλήσει σ’ εκείνον, ο οποίος όμως όλο αυτό το διάστημα αρνιόταν να τα παραλάβει! Συνέπεια δε της αγωγής ήταν να σφραγιστούν τα δωμάτια, όπου οι εναγόμενοι καλλιεργητές φιλοξενούσαν τα καπνά τους, ώστε δεν είχαν κυριολεκτικά πού ν’ αποθέσουν την καινούρια σοδειά, όσο εκκρεμούσε η εκδίκαση της υπόθεσης.

Επιπλέον, δύο καπνέμποροι επιδίωξαν τη συγκέντρωση υπογραφών σε κείμενο που θα υποστήριζε ότι οι καλλιεργητές δεν είχαν αδικηθεί ή πιεστεί από αυτούς.

-- Στις 12/24 Μαΐου, γιορτή της Πεντηκοστής, ο Μακεδονικός Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος γιόρτασε τη δέκατη πέμπτη επέτειό του. Μετά τις αρχαιρεσίες, που δεν επέφεραν ουσιαστικές μεταβολές στο εσωτερικό του, το προεδρείο του συλλόγου διαμορφώθηκε ως εξής: πρόεδρος, Β. Σταμούλης· αντιπρόεδρος, Ν. Ιωαννίδης· γενικός γραμματέας, Τσικόπουλος· ειδικός γραμματέας, Β. Δημητριάδης· βιβλιοφύλακας, Ν. Κουμπίδης· σύμβουλοι, οι Ε. Σαρρής, Ν. Τικόπουλος και Π. Λόγης.

Μετά το πέρας των αρχαιρεσιών προτάθηκε η ανέγερση κενοταφίου για τον Ι. Θεοδωρίδη, ενώ ο γυμνασιάρχης Ιωάννης Δέλλιος πρότεινε τη συνεργασία του συλλόγου με τη φιλόμουσο αδελφότητα «Ουρανία» για την ίδρυση αναγνωστηρίου «σπουδαίου και ανταξίου της πόλεως», καθώς το υφιστάμενο αναγνωστήριο, που είχε ιδρυθεί από την αδελφότητα προ ετών, βρισκόταν σε κακή κατάσταση.

-- Στις 26 Μαΐου/7 Ιουνίου συστάθηκε στη Νιγρίτα η αδελφότητα «Αριστοτέλης», σκοπός της οποίας ήταν επίσης ο καταρτισμός αναγνωστηρίου.

-- Στις 29 Μαΐου/10 Ιουνίου, δύο Βούλγαροι προτεστάντες με καταγωγή από τη Δουβνίτσα και την Ελέσνιτσα (σήμερα Φαιά Πέτρα) έφτασαν στη Βροντού για να πουλήσουν βιβλία, ισχυριζόμενοι ότι είχαν έρθει ύστερα από πρόσκληση, χωρίς όμως να διευκρινίζουν από ποιόν είχαν προσκληθεί. Τελικά οι πρόκριτοι της κωμόπολης, που ήταν επιφυλακτικοί ως προς το κατά πόσο οι ενώ λόγω πωλητές ήταν πραγματικά προτεστάντες ή αντιθέτως όργανα των κομιτατζήδων, τους έδιωξαν συνοδεία χωροφυλάκων.

-- Στις αρχές Ιουνίου, μεγάλη αναταραχή έφερε στο Σαρμουσακλή η απόφαση του μουτεσαρίφη Σερρών, Φεχήμ πασά, να φυλακίσει τους προκρίτους του χωριού [(δηλαδή τους επιτρόπους της εκκλησίας, του εφόρους του σχολείου και τους αζάδες (ιχτιάρ μεζλισί)] με την κατηγορία ότι έχτιζαν παράνομα σχολείο, παρότι εκείνοι τον διαβεβαίωναν ότι ο ισχυρισμός αυτός ήταν αναληθής κι ότι το υπό οικοδόμηση κτίριο προοριζόταν για αποθήκη της κοινότητας.

Εκείνο που εξόργισε τους κατοίκους ήταν το γεγονός ότι η απόφαση του μουτεσαρίφη δεν στηριζόταν σε κάποια επίσημη έρευνα, αλλά αποκλειστικά και μόνο στην καταγγελία του μουδίρη Αθανάσιου Γεωργίου. Ο επίτροπος του απουσιάζοντα μητροπολίτη παρενέβη ζητώντας από τον διοικητή να διατάξει την αποφυλάκιση των προκρίτων με εγγύηση, όμως εκείνος όχι απλά αρνήθηκε, αλλά του ανταπάντησε οργισμένα ότι θα ζητούσε από το συμβούλιο την επιβολή όποιας τιμωρίας ήθελε ο ίδιος, ενώ υποσχέθηκε αόριστα τη διεξαγωγή έρευνας για την εξακρίβωση της αλήθειας, την οποία ωστόσο ουδέποτε διενέργησε.

Επιπρόσθετα, ο προβληματισμός επιτεινόταν από την ανεξήγητη εμμονή του Φεχήμ πασά κατά της ίδρυσης σχολείου στο χωριό, όταν δεν είχε λάβει κανένα μέτρο κατά των υπόλοιπων σχολείων της περιφέρειάς του. Όταν δε αρκετές εβδομάδες μετά τη σύλληψη των προκρίτων ο μουχτάρης του  Σαρμουσακλή τόλμησε να στείλει τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας σε Θεσσαλονίκη και Κωνσταντινούπολη, το αποτέλεσμα ήταν να βρεθεί κι αυτός στη φυλακή! Χάρη ωστόσο στην παρέμβαση του μητροπολίτη Ναθαναήλ οι άδικα φυλακισθέντες Σαρμουσακλιώτες αφέθηκαν ελεύθεροι λίγες μέρες μετά.

-- Προς τα τέλη Ιουλίου, η τουρκική εφημερίδα Ταρήκ έγραφε ότι πολλά παράπονα είχαν υποβληθεί στην Υψηλή Πύλη κατά του Φεχήμ πασά, ο δε Νεολόγος της Κωνσταντινούπολης σχολίαζε κάπως δηκτικά στις 22 Ιουλίου/3 Αυγούστου: «Εάν πρόκηται περί των εκ της υποθέσεως των Σαρμουσακλιωτών πηγασάντων παραπόνων, η επανάληψις αυτών ουδόλως δικαιοί την Α.Ε., εάν δε περί νέων παραπόνων ο λόγος, τότε ο Φεχήμ πασάς δεν πρέπει να οχυρωθή όπισθεν του επισήμου χαρακτήρος του, ζητών ούτω να δικαιολογηθή».

Τελικά, δυο μέρες μετά ο Φεχήμ πασάς παύθηκε και νέος μουτεσαρίφης Σερρών διορίστηκε ο Χασάν Φιχάμ εφέντης, πρώην μουτεσαρίφης Κοτυαίου, στον οποίο μάλιστα δόθηκε παραγγελία να μεταβεί άμεσα στη νέα του θέση.

Αναμένοντας την άφιξη του διαδόχου του, ο Φεχήμ πασάς δεν έκατσε να σκάσει, αλλά μέσω του Δεμίρ Ισάρ μετέβη στην εξοχή για τις θερινές του διακοπές στο οροπέδιο του Βοζ δαγ και του Λαϊλιά, που αποτελούσαν αγαπημένο καλοκαιρινό προορισμό των Τούρκων των Σερρών. Πέραν αυτού έγινε μια απόπειρα συλλογής υπογραφών για ανασκευή του δημοσιεύματος της Ταρήκ και των ισχυρισμών για καταπιέσεις του τέως μουτεσαρίφη σε βάρος των χριστιανών υπηκόων του, όμως οι χριστιανοί πρόκριτοι και αζάδες (μέλη των δικαστηρίων) των Σερρών απείχαν από την προσπάθεια ξεπλύματος του Φεχήμ.

Στο μεταξύ, οι άδικα φυλακισθέντες Σαρμουσακλιώτες ήγειραν αγωγή κατά του Φεχήμ πασά θεμελιωμένη σε τρεις νομικές βάσεις: α) διότι εξαιτίας της διακοπής των εργασιών του υπό ανέγερση οικοδομήματος υπέστησαν ζημίες, β) για την αυθαίρετη, άδικη και χωρίς δίκη φυλάκισή τους επί ένα μήνα και γ) διότι χωρίς τη συγκατάθεση του χωριού επιβλήθηκε νέος μουχτάρης στη θέση του προηγούμενου, που επίσης φυλακίστηκε παράνομα, επειδή είχε τολμήσει να τηλεγραφήσει στους ανωτέρους του τις παρανομίες του μουτεσαρίφη στο Σαρμουσακλή.

Όσο δε αφορά την άφιξη του Χασάν Φιχάμ πασά, αυτός έφτασε στην πόλη των Σερρών μέσω του Στρυμονικού κόλπου στις 21 Αυγούστου/2 Σεπτεμβρίου, ενώ την ίδια μέρα ο προκάτοχός του αναχώρησε –κι αυτός μέσω του Στρυμονικού κόλπου– για την Κωνσταντινούπολη.

Ήδη είχε αρχίσει η αξιοποίηση του κόλπου για τις μεταφορές, ενώ δύο φορές ανά δεκαπενθήμερο ελλιμενιζόταν σ’ αυτόν ατμόπλοιο της εταιρίας Λόυδ, που μετέφερε προϊόντα από και προς το εξωτερικό. Η μεγάλη αυτή πρόοδος οφειλόταν αποκλειστικά στους αδελφούς Χατζηδήμου, οι οποίοι είχαν αγοράσει έκταση γης δίπλα στις αποθήκες του εκ Θεσσαλονίκης εμπόρου Αλφρέδου Άμποτ, του μοναδικού που διέθετε αποθήκες στην περιοχή του Τσαΐ αγζή (Στρυμονικού κόλπου), με τον Άμποτ να κινείται νομικά εναντίον τους θεωρώντας ότι είχαν καταπατήσει την ιδιοκτησία του. Ο δε Αλέξανδρος Χατζηδήμου είχε διορισθεί πράκτορας της Λόυδ στο Τσαΐ αγζή συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του λιμανιού.

-- Τον Ιούνιο, νέος πρόξενος Σερρών διορίστηκε ο Π. Ματαράγκας, πρώην πρόξενος Βραΐλας. Σύμφωνα με τον αθηναϊκό τύπο, η αποπομπή του Φουντούλη αποδιδόταν καθαρά σε πολιτικούς λόγους και όχι στο προξενικό έργο του, για το οποίο άλλωστε είχε κερδίσει τη θερμή υποστήριξη των Σερραίων.

-- Το καλοκαίρι του 1885 η νόσος σκαρλατίνα (οστρακιά) εμφανίστηκε στην πόλη των Σερρών χτυπώντας πρώτα την οικογένεια του Βασίλειου Μουτσουκάπα. Σε διάστημα τεσσάρων ημερών πέθαναν δύο παιδιά του, ο Κωστάκης και η Χρυσάνθη, ενώ μετά από μία εβδομάδα έφυγε από τη ζωή και το τρίτο του παιδί, ο Θεοχάρης. Ως ένα ελάχιστο «βάλσαμο ιαματικό» –κατά την παρομοίωση του ανταποκριτή του Φάρου της Μακεδονίας– επενέργησαν στις καρδιές των απαρηγόρητων γονιών και των οικείων τους οι επικήδειοι λόγοι του Γ. Αστεριάδη. Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού πάντως η επιδημία βρέθηκε σε ύφεση.

-- Τον Αύγουστο, η άφιξη στις Σέρρες του προτεστάντη ιεροκήρυκα Ν. Κ. Λίτση από το Σαμακόβιο και η απόπειρά του να διδάξει το ευαγγέλιο τόσο στα ελληνικά όσο και στα βουλγαρικά στις 11/23 του μήνα (το πρωί στη μία γλώσσα και το βράδυ στην άλλη) συνάντησαν τη σφοδρή αντίδραση –κυρίως για την επιλογή της βουλγαρικής γλώσσας– μιας ομάδας 60 περίπου νέων της ελληνικής κοινότητας της πόλης, οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν έντονα.

Προκειμένου ν’ αποκτήσει την απαραίτητη άδεια των αρχών, ο Λίτσης απευθύνθηκε στην εκπαιδευτική επιτροπή των Σερρών, η οποία τον παρέπεμψε στη Μητρόπολη. Όμως εκείνος αρνήθηκε να ζητήσει την άδεια της Μητρόπολης επικαλούμενος το προτεσταντικό του δόγμα, ώστε η επιτροπή του απαγόρευσε να κηρύττει δημόσια με την αιτιολογία ότι δεν υπήρχαν προτεστάντες στις Σέρρες και για την αποφυγή σκανδάλων και ταραχών. Τελικά, στις αρχές Σεπτεμβρίου ο προτεστάντης ιεροκήρυκας εκδιώχθηκε οριστικά από την πόλη.

-- Προς τα τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου το διοικητικό συμβούλιο των Σερρών αποφάσισε να προχωρήσει στην αγορά των τσιφλικιών Τουρμπέσι (πιθανόν πρόκειται για τον οικισμό Τουρπές, αργότερα Μακρυώτισσα) και Τσίπρους έναντι 3000 λιρών για την εγκατάσταση εξακοσίων προσφύγων, οι οποίοι μέχρι τότε διαβιούσαν στα περίχωρα της πόλης.

-- Στις 29 Σεπτεμβρίου/11 Οκτωβρίου η γενική συνέλευση των Σερρών συνήρθε στη Μητρόπολη και εξουσιοδότησε τη δημογεροντία να στείλει τα απαραίτητα διαβήματα με αίτημα την επιστροφή του μητροπολίτη, ο οποίος από τα τέλη Απριλίου απουσίαζε στην Κωνσταντινούπολη ως μέλος της Ιεράς Συνόδου.

Το ψήφισμα των Σερραίων διαβάστηκε στην Ιερά Σύνοδο στις 14/26 Οκτωβρίου, οπότε οι Ιεράρχες αποφάσισαν να ψέξουν τους υπογράφοντες το κείμενο και να τους ανακαλέσουν στα καθήκοντά τους, χωρίς να δοθεί απάντηση στην επιστολή. Να σημειωθεί ότι και πριν την αναχώρηση του μητροπολίτη η δημογεροντία των Σερρών είχε ζητήσει εγγράφως από το πατριαρχείο τη μη μετάβαση του Ναθαναήλ στην Κωνσταντινούπολη ως συνοδικό μέλος λόγω της κρίσιμης θέσης της επαρχίας, χωρίς φυσικά να εισακουστούν.

-- Στο μεταξύ, κάτοικοι του χωριού Σέμαλτο (Μικρό Σούλι) υπέβαλαν αναφορά στον μουτεσαρίφη Ζίχνης κατηγορώντας τον τοπικό προεστό Δημήτριο Μπέγκο για κατάχρηση στην είσπραξη του φόρου της δεκάτης. Στο χωριό στάλθηκε επιτετραμμένος, τον οποίο ωστόσο ο Μπέγκος δήλωσε ότι δεν αναγνώριζε. Τελικά η έρευνα επιβεβαίωσε τις κατηγορίες και ο Μπέγκος παύθηκε από τη δημογεροντία του χωριού.

-- Την ίδια περίοδο στη Ζηλιάχοβα είχε δημιουργηθεί θέμα με τον γιατρό του δημαρχείου. Διαταγή του νομάρχη Θεσσαλονίκης ζητούσε την αποπομπή του μέχρι τότε γιατρού, Βοχόρη, ο οποίος είχε κληθεί να δώσει εξετάσεις στο ιατρικό συνέδριο των στρατιωτικών, αλλά αρνήθηκε να το πράξει εκφράζοντας αδυναμία. Οι κάτοικοι εξέφρασαν την υποστήριξή τους στον γιατρό Αριστείδη Οικονομίδη, ο οποίος έλαβε μέρος στο συνέδριο και πήρε τη νόμιμη άδεια, όμως οι τοπικές αρχές καθυστερούσαν στη λήψη μιας απόφασης.

-- Στο χωριό Πόρνα (σήμερα Γάζωρος) ταραχή προκλήθηκε από την απόφαση μιας Χριστιανής ονόματι Φωτεινής ν’ ασπασθεί τον ισλαμισμό. Ωστόσο τα διαβήματα της εκκλησίας και οι δικαστικές παραστάσεις του αζά Παπαμαρκίδη δεν στάθηκαν ικανά να μεταπείσουν την κοπέλα.

-- Τον Σεπτέμβριο, η προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας, που συνιστούσε ημιαυτόνομη οθωμανική επαρχία, από τη Βουλγαρία έθεσε σε επαγρύπνηση τον αυτοκρατορικό στρατό στο σαντζάκι των Σερρών και ειδικότερα στο Μελένικο και την πόλη των Σερρών, όπου συγκεντρώθηκαν ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις. Η κινητικότητα ήταν διαρκής επί αρκετές εβδομάδες. Όπως έγραφε ο ανταποκριτής του Νεολόγου σε επιστολή του με ημερομηνία 16 Οκτωβρίου, στρατός και εκατοντάδες ζώα, που μετέφεραν πολεμοφόδια, έφταναν καθημερινά από τη Θεσσαλονίκη στην πόλη των Σερρών με τελικούς προορισμούς το Νευροκόπι και την Τζουμαγιά.

Σε όλες τις πόλεις του σαντζακιού διενεργούνταν στρατιωτικές ασκήσεις, ενώ στα πλαίσια των προετοιμασιών για κάθε ενδεχόμενο, μετά από πρωτοβουλία του χιλίαρχου Μεχμέτ εφένδη αποφασίστηκε η ανοικοδόμηση του ετοιμόρροπου στρατιωτικού καταλύματος της Βροντούς, που ονομαζόταν βεηλίκι.

Ο σερβοβουλγαρικός πόλεμος του Νοεμβρίου επέτεινε τις πολεμικές προετοιμασίες του οθωμανικού στρατού για παν ενδεχόμενο, παρότι αυτός δεν χρειάστηκε τελικά να παρέμβει. Οι Σέρρες πάντως αποτέλεσαν κομβικό σημείο αναφοράς των όποιων προετοιμασιών, οι οποίες συνεχίστηκαν και τον Δεκέμβριο παρά τη λήξη των σύντομων εχθροπραξιών, καθώς εκκρεμούσε η υπογραφή της συνθήκης ειρήνης.

Στην ανταπόκρισή του με ημερομηνία 2/14 Οκτωβρίου, που δημοσιεύτηκε μια εβδομάδα αργότερα, ο συνεργάτης του Φάρου της Μακεδονίας περιέγραφε: «Η πόλις ημών έχει ήδη όψιν στρατηγείου. Πανταχόθεν στρατεύσιμοι αφικνούνται, και μετά της απαιτουμένης τάξεως και ενεργείας υπό των αρμοδίων εν επικαίροις της Β. Μακεδονίας θέσεσιν αποστέλλονται [...]».

Σε επιστολή με ημερομηνία 20 Νοεμβρίου, που δημοσιεύτηκε στο Νεολόγο πέντε μέρες αργότερα, διαβάζουμε για άφιξη περίπου 90 ιππέων και αποστολή 20.000 οκάδων διπυρίτη άρτου από τη Θεσσαλονίκη στις Σέρρες (με τελικό προορισμό τις βόρειες επαρχίες), αλλά και για σύσταση δύο επιτροπών στην πόλη των Σερρών για συλλογή εράνων υπέρ του αυτοκρατορικού στρατού με συμμετοχή και τριών Ελλήνων, των Δ. Χατζηδήμου, Ι. Παπαμαρκίδη και Χ. Τέγοτζικ.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ, ΠΑΡΑΞΕΝΑ, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ

-- Τον Μάρτιο, δάσκαλοι των Σερρών ανέβασαν τη θεατρική παράσταση «Αριστόδημος» υπέρ των σχολείων της πόλης. Το ποσό που συγκεντρώθηκε ήταν σημαντικό, παρότι η κακοκαιρία δεν επέτρεψε την αθρόα προσέλευση κόσμου.

-- Μια παράξενη είδηση από τη Δοβίστα (Εμμανουήλ Παπάς), που χρονολογείται γύρω στις 20 Απριλίου 1885. Ένας κάτοικος του χωριού, Κωνσταντίνος Μιγδαλούδης, είδε την έγκυο γαϊδουρίτσα του να γεννάει ένα γαϊδουράκι με δύο κεφάλια και λαιμούς που έφταναν μέχρι το –αρκετά αναπτυγμένο ως προς το υπόλοιπο σώμα– στήθος του ζώου. Θεωρώντας το συμβάν αυτό ένδειξη κακοτυχίας, ο Μιγδαλούδης εγκατέλειψε το νεογέννητο γαϊδουράκι μακριά από την οικία του, όμως το παρέλαβε και το φρόντισε κάποιος Αθανάσιος Σουλιώτης. Η τύχη του γαϊδουριού από κει και πέρα αγνοείται.

-- Στις 2/14 Μαΐου διεξήχθησαν οι περιβόητοι αθλητικοί αγώνες της Νιγρίτας. Για πρώτη χρονιά σημειώθηκε μεγάλη κοσμοσυρροή, αντίστοιχη της οποίας δεν θυμούνταν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, χάρη σε μια πρωτοβουλία των κατοίκων του χωριού Σούρπα (ή Σύρπα), οι οποίοι τις προηγούμενες μέρες είχαν στείλει κήρυκες στις αγορές των Σερρών, της Τζουμαγιάς, του Σοχού, του Λαγκαδά κλπ., για ν’ αναγγείλουν το πανηγυρικό αυτό γεγονός.

Η γιορτή στη Σούρπα ξεκίνησε το απόγευμα της πρωτομαγιάς, οπότε στην εκκλησία του χωριού, που γιόρταζε την επομένη, εψάλη ο εσπερινός. Στην πλατεία πωλούνταν διάφορα κοσμήματα και τρόφιμα, τα οποία μπορούσαν ν’ απολαύσουν οι επισκέπτες μαζί με τη γραφική θέα της γύρω κοιλάδας, γεμάτης από πλατάνια και συκαμινιές.

Την επομένη, μετά το τέλος της θείας λειτουργίας, η πλατεία και ολόκληρη η κοιλάδα γέμισαν από κόσμο, που έσπευσε να παρακολουθήσει τον προγραμματισμένο αγώνα δρόμου, κατά τον οποίο οι αθλητές έπρεπε να διατρέξουν γυμνοί απόσταση περίπου μισής ώρας. Νικητής αναδείχθηκε ο Βασίλειος Τσίκαλας από την Τσερπίστα (Τερπνή), ο οποίος εν μέσω επευφημιών και μουσικών μελωδιών έλαβε το βραβείο του... επ’ ώμου, αφού αυτό ήταν ένα καλοθρεμμένο αρνί.

Ακολούθησαν οι αγώνες άλματος και δισκοβολίας, στους οποίους το έπαθλο ήταν επίσης από ένα αρνί. Και μετά ήρθε η σειρά της πάλης, που προσείλκυσε το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των επισκεπτών. Εξήντα αθλητές από Σέρρες, Δράμα και Θεσσαλονίκη δήλωσαν συμμετοχή διεκδικώντας διάφορα έπαθλα, το σημαντικότερο των οποίων ήταν ένας καλοθρεμμένος ταύρος τριών ετών. Και με το πέρας των αγώνων πάλης ολοκληρώθηκε το αθλητικό κομμάτι του διημέρου, οπότε στήθηκε δίωρος δημόσιος χορός, που επισφράγισε τις θετικές εντυπώσεις.

-- Στις 19/31 Αυγούστου η πόλη των Σερρών γιόρτασε την επέτειο αναρρήσεως στο θρόνο του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β΄. Για ακόμη μία φορά οι λαμπροί εορτασμοί έλαβαν χώρα στο στρατόπεδο λίγο έξω από την πόλη, όπου στήθηκαν ειδικές αψίδες με εορταστικές επιγραφές, έσκασαν πυροτεχνήματα, ενώ τον τόνο έδωσε η στρατιωτική μουσική.

-- Σε ζωηρούς εορταστικούς ρυθμούς παλλόταν η ζωή στην πόλη των Σερρών στις 7/19 Σεπτεμβρίου, καθώς συνέπεσαν οι γιορτές των τριών θρησκειών: η παραμονή του Μπαϊραμιού των Μουσουλμάνων, η ημέρα του Εξιλασμού των Ιουδαίων και η παραμονή της γιορτής των γενεθλίων της Θεοτόκου, κατά την οποία πλήθος χωρικών επισκεπτόταν την πόλη για το καθιερωμένο πανηγύρι.

Ο ανταποκριτής του Φάρου της Μακεδονίας μετέφερε την πολυπολιτισμική εορταστική ατμόσφαιρα[1]: «Άπαντα τα εξοχικά καφενεία, τα παρά τον χείμαρρον και την «παναγίαν» ήσαν καθ’ όλην την νύκτα και νυν έτι, πεπληρωμένα απείρου πλήθους, κόσμου, συνωστιζομένου, και ευθυμούντος, διασκεδάζοντος, και δαπανώντος! Η εορτή αύτη αφ’ ενός των χριστιανών, το παραπέσαν Σάββατον τον ιουδαίων ψες, και η παραμονή του Βαϊραμίου αφ’ ετέρου, συνετέλεσαν εις μεγαλοπρεπέστατον θέαμα! Ανακυκάται σύμπασα νυν η πόλις, και ο Διόνυσος εύρη την λατρείαν του! Ευτυχείς ημέραι! αλλά και μάταιαι συνάμα».

-- Λίγες μέρες αργότερα, ωστόσο, ο ανταποκριτής της ίδιας εφημερίδας περιέγραφε και εικόνες αποστροφής και δυσωδίας από μια πόλη, που επ’ ουδενί δεν μπορούσε να περηφανεύεται για την καθαριότητά της. Σύμφωνα με τις περιγραφές, «άθλιοι» χωρικοί έριχναν οστά κρεάτων και άλλες ακαθαρσίες μπροστά στο δημαρχείο, ενώ παρόμοια κατάσταση επικρατούσε στο Ιχθυοπωλείο των Σερρών, καθώς και στα βυρσοδεψία και τα κρεοπωλεία· στον χείμαρρο της συνοικίας του αγίου Βλασίου οι κάτοικοι έριχναν ό,τι έβρισκαν (ποντίκια, γάτες, κότες κλπ.) ολοκληρώνοντας την εικόνα μιας πόλης σε παρακμή.

-- Όμως και οικονομικά η κατάσταση εξελισσόταν πολύ άσχημα για τους Σερραίους. Σίγουρα σημαντικοί παράγοντες ήταν το πάθημα των καπνοκαλλιεργητών και οι πολεμικές προετοιμασίες, που είχαν μεταβάλλει την περιοχή σ’ ένα μεγάλο στρατόπεδο, όμως φαίνεται ότι τα προβλήματα ήταν πιο δομικά.

Σύμφωνα με τον ανταποκριτή του Φάρου, η πόλη των Σερρών είχε πάψει ν’ αποτελεί εμπορικό κέντρο και συναλλασσόταν μόνο με τα γύρω χωριά και αυτό για περιορισμένο αριθμό συναλλαγών. Από την άλλη επαρχίες όπως το Μελένικο, το Νευροκόπι, η Δράμα και η Ζίχνη είχαν πλέον στραφεί στην Καβάλα, ενώ η Νιγρίτα, το Δεμίρ Ισσάρ, η Τσουμαγιά και το Πετρίτσι συναλλάσσονταν κυρίως με τη Θεσσαλονίκη.

Κατά τη γνώμη του, όπως συχνά πυκνά επισήμανε στις επιστολές του, η πλέον ενδεδειγμένη λύση για την αναστροφή αυτής της κατάστασης και την εμπορική επανάκαμψη των Σερρών ήταν η ολοκλήρωση της αμαξιτής οδού που θα συνέδεε την πόλη με το Στρυμονικό κόλπο, η κατασκευή γεφυρών και η μετατροπή του ποταμού Στρυμόνα σε πλωτού.

---

[1] Τα κείμενα δημοσιεύονταν ανυπόγραφα, όμως από ένα «διάφορο» στο φύλλο της 06.11.1885 μαθαίνουμε ότι ο/ένας ανταποκριτής του Φάρου της Μακεδονίας στις Σέρρες ήταν ο Γ. Αστεριάδης.

ΠΡΟΣΩΠΑ

-- Σφαίρα, 12.03.1885: «Ο εκ Σερρών της Μακεδονίας τελειόφοιτος της ιατρικής σχολής Ιωάννης Εμ. Θεοδωρίδης δους χθες τας προφορικάς αυτού εξετάσεις εν τη οικεία σχολή ηξιώθη του διδακτορικού πτυχίου μετά του βαθμού «λίαν καλώς». Συγχαίρομεν από καρδίας τον τε νεαρόν διδάκτορα διά την ευδόκιμον αυτού επίδοσιν εν τη επιστήμη, μαρτυρούσαν μελέτην ενδελεχή και ιδιοφυίαν και την έγκριτον αυτού οικογένειαν, ήτις εν τω προσώπω του νεαρού βλαστού της δύναται να συνεχίση το έργον του περιδόξου ανδρός, του ολοψύχως αφιερωθέντος εις εξυπηρέτησιν των υψίστων και ζωτικωτάτων συμφερόντων του κατά την Ανατολικήν Μακεδονίαν ελληνισμού, του αειμνήστου Ιωάννου Θεοδωρίδου».

-- Φάρος της Μακεδονίας, 20.04.1885: «Ετελέσθησαν εν Σέρραις τη 25 Μαρτίου ημέραν του Ευαγγελισμού οι αρραβώνες του εκ Καβάλλας αξιολόγου νέου κ. Λ(εωνίδα) Γ. Ευαγγελίδου, μετά της υπό πολλών χαρίτων πεπροικισμένης δεσποινίδος Μαρίκας, θυγατρός του αρχαίου ημών καλού φίλου κ. Αθανασίου Κοντού. Τους μνηστευθείσι ευχόμεθα ταχείαν την στέψιν». Για την ιστορία να σημειωθεί ότι ο γάμος των δύο νέων τελέστηκε στην Καβάλα στις 7/19 Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς.

-- Πέντε Μελενικιώτες (οι Κωνστ. Θωμά Τζήτζκου, Παναγ. Κ. Πουγουρίδη, Θωμάς Μίχου, Σωκράτης Παναγιώτου και Δημήτρ. Ε. Κουρδοπούλου) έστειλαν επιστολή στην εφημερίδα Φάρος της Μακεδονίας, η οποία και δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 11.05.1885, για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους στον χειρουργό και πρακτικό γιατρό Αντώνιο Δημητρίου με καταγωγή από την Ζάκυνθο, ο οποίος επί σαράντα ολόκληρα χρόνια πρόσφερε τις υπηρεσίες του στους κατοίκους του Μελενίκου και των γύρω χωριών, ενώ κατά το παρελθόν είχε υπάρξει και γιατρός της δημαρχίας του Μελενίκου έναντι ευτελούς μισθού.

-- Φάρος της Μακεδονίας, 14.09.1885: «Μετ’ ευχαριστήσεως είδομεν ανακριτήν τον ευγενή νέον Αχμέτ Βέην εν τω δικαστηρίω ημών διορισθέντα γόνον πατρός καλού, και επί πολλά εν τη πόλει ημών έτη υπηρετήσαντα εν τω Σ. Δικαστηρίω. Ευχόμεθα αυτώ εν πρώτοις πιστήν εκπλήρωσιν του υψηλού τούτου καθήκοντός του».

-- Μία απώλεια που λύπησε τους Σερραίους τον Σεπτέμβριο του 1885 ήταν αυτή του Μήκα Γιούρκα, ο οποίος καταγόταν από την Κοζάνη, όμως είχε διαπρέψει επί πολλά χρόνια στην πόλη των Σερρών, όπου ζούσε παντρεμένος με τη σύζυγό του, Αικατερίνη. Έπασχε από καρκίνο στο λαιμό και είχε μεταβεί στη Βιέννη, όμως ήταν πολύ αργά και οι γιατροί τον έστειλαν αμέσως πίσω, καθώς δεν υπήρχε πλέον ελπίδα θεραπείας.

-- Φάρος της Μακεδονίας, 09.10.1885: «Αφίκετο από τινων εκ Κωνσταντινουπόλεως ο χαριέστατος κ. Χρηστάκης Μάλαμα, όστις χάριν των εμπορικών αυτού εργασιών είχε μεταβή εκεί επί πολύ ενδιατρίψας και σπουδαίως κοσμήσας το εαυτού κατάστημα διά ποικίλων και διαφόρων πραγματειών.

[...] Επίσης αφίκετο εν τη πόλει ημών σήμερον [σ.σ. 02.10] εξ Αθηνών διά Θεσσαλονίκης ο κ. Χριστόδουλος Μαλαμίδης, προς παρηγορίαν της αξιοτίμου αδελφής αυτού Ελισάβετ, ήτις εν τη απουσία αυτού απωλέσατο τον πρεσβύτερον αδελφόν αυτών Δημήτριον Μαλαμίδην, διαπρέψαντα εν τω εμπορικώ κλάδω επί πολλά έτη. Η έλευσις του ευπαιδεύτου τούτου νέου μεγάλως επαραμύθησε την βαρυαλγούσαν ψυχήν της χαριεστάτης Ελισάβετ εχούσης την ατυχίαν ν’ απολέση προώρως τον σπουδαίον κατά πρώτον σύζυγον τον μακαρίτην Γ. Ναουστίδην ιατρόν, είτα δε και τον αδελφόν της».

-- Στις αρχές Οκτωβρίου ο γιατρός Αθανάσιος Αδαμαντίδης με καταγωγή από την Ήπειρο διορίστηκε γιατρός του δημαρχείου Σερρών.

-- Τον Δεκέμβριο, με βαιλικό διάταγμα απονεμήθηκε το παράσημο των Ταξιαρχών στον μητροπολίτη Σερρών Ναθανήλ.

-- Φάρος της Μακεδονίας, 07.12.1885: «Την εσπέραν της παρασκευής [σ.σ. 29 Νοεμβρίου] περί ώραν 3^ην τυς νυκτός ετελέσθησαν οι αρραβώνες της δεσποίνης Αθηνάς Εμμ. Θεοδωρίδου μετά του κ. Νικολάου Πέτροβιτς εμπόρου, ον συγχαίρομεν από καρδίας διά την εκλογήν οίκου παλαιού εν τη πόλει ταύτη και ευγενούς, οίος ο του μνησθέντος Εμμ. Θεοδωρίδου, μεθ’ ου στενώς συνεδέθη».

-- Στην ίδια εφημερίδα: «Προ μηνός εν τη πόλει ημών αφίκετο ο κ. Θεόδωρος Τσικόπουλος ιατρός αποπερατώσας τας εαυτού ιατρικάς σπουδάς εν Βιέννη. Ο κάλλιστος ούτος νέος ως αδάμας προστίθεται εν τη λοιπή χορεία των επιστημόνων ιατρών. Ευχομεθα δε αυτώ επιτυχίαν εν τη πόλει εν η αποκατασταθήσεται τέλειον ανοίξας Φαρμακείον εν τη κεντρική οδώ της πόλεως ημών «Αγίου Γεωργίου» υπό την διεύθυνσιν του κ. Μ. Βαλάνη, πεπειραμένου και επί 15ετίαν όλην επί τούτου ασχολουμένου».

-- Εφημερίς, 07.12.1885: «Επετράπη η προ της παρελεύσεως της υπό του αστικού Νόμου οριζομένης διετούς προθεσμίας πολιτογράφησις του εκ Σερρών ενηλίκου Ευαγγέλου Χρήστου, δηλώσαντος ενώπιον του δημάρχου Αθηναίων τοιαύτην πρόθεσιν, εγκαταστάντος εν Αθήναις και έχοντος πάλλευκον το φύλλον ποινών».

-- Φάρος της Μακεδονίας, 28.12.1885: «Εσχάτως ετελέσθησαν εν Σέρραις μεθ’ όλης της χαράς και αγαλλιάσεως οι αρραβώνες του αξιολόγου νέου κ. Κωνσταντίνου υιού του ενταύθα [σ.σ. στη Θεσσαλονίκη] συμπολίτου ημών δικηγόρου αξιοτίμου κ. Χρηστάκη Χ΄΄ Γεωργίου μετά της εκ Σερρών και πολλών χαρίτων πεπροικισμένης δεσποινίδος Ελένης Π. Πουγγορίδου (;). Τους μελλονύμφοις ευχόμεθα ταχείαν την στέψιν».

  ______________________________

* Από την έρευνα «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων», τόμος Α΄, σελίδες 233-244, 251-253 και 259-261