Μικρές και μεγάλες ειδήσεις από την περιοχή των Σερρών το 1875

-- Με σκοπό την προστασία των κατοίκων της επαρχίας Ζίχνης από την πανσλαβιστική προπαγάνδα και τη διάδοση των ελληνικών γραμμάτων στην περιοχή, συστάθηκε στην Αλιστράτη η «Συντηρητική Αδελφότης Αμφιπόλεως». Σύμφωνα με τον κανονισμό της η αδελφότητα ανέλαβε: α) την ηθική και υλική υποστήριξη των απόρων σχολείων και β) την υποστήριξη και περίθαλψη των απόρων μαθητών του τμήματός της όσο και της Κεντρικής ελληνικής σχολής, που λειτουργούσε ήδη στην Αλιστράτη.

-- Τον Ιούλιο στην πόλη των Σερρών ιδρύθηκε η «Φιλόμουσος αδελφότης Ουρανία», αποτελούμενη από 40 μέλη και υπό τη διεύθυνση επταμελούς επιτροπής με στόχους –μεταξύ άλλων– τη σύσταση αναγνωστηρίου, την παράδοση εσπερινών μαθημάτων υπέρ των εργατικών τάξεων κλπ.

Ωστόσο, τους πρώτους τουλάχιστον μήνες, η στήριξη της αδελφότητας από τους ευπορότερους Σερραίους δεν ήταν η αναμενόμενη. Αυτό τουλάχιστον υποστήριζε δημοσίευμα της εφημερίδας Ερμής, που πάντως μετέφερε τη «βαθεία ευγνωμοσύνη» της «Ουρανίας» για τις δωρεές του Μακεδονικού Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου και του προέδρου του, Ιωάννη Θεοδωρίδη. Πόσο εντυπωσιακές όμως ήταν οι δωρεές αυτές; Ο μεν Μ.Φ.Σ. δώρισε στο σωματείο τα περιοδικά «Βύρων» και «Όμηρος», ο δε Θεοδωρίδης πρόσφερε τεύχη της εφημερίδας «Μέλλον»!

-- Στις 31 Αυγούστου/12 Σεπτεμβρίου στον πατριαρχικό ναό της Κωνσταντινούπολης χειροτονήθηκε ο νέος μητροπολίτης Σερρών, τέως αρχιμανδρίτης και διευθυντής της Μεγάλης του Γένους Σχολής στη Χάλκη, Φιλόθεος Βρυέννιος. Πρωτοσύγκελος του νέου μητροπολίτη, ο Ιγνάτιος Αριστόβουλος.

Λεπτομέρεια: ο Φιλόθεος είχε εκλεγεί μητροπολίτης, ενώ βρισκόταν στη Βόννη ως αντιπρόσωπος του πατριαρχείου στην εκεί σύνοδο των παλαιοκαθολικών. Η άφιξή του στην πόλη των Σερρών έλαβε χώρα στις 20 Δεκεμβρίου/1 Ιανουαρίου «μετά μεγίστης χαράς και εκτάκτου υποδεξιώσεως» κατά την περιγραφή του ανταποκριτή του Ανατολικού Αστέρα Κωνσταντινούπολης.

-- Τον Αύγουστο, νέος υποπρόξενος Σερρών διορίστηκε ο Γ. Ευαγγελίδης, ο οποίος έφτασε στην πόλη στα τέλη του Σεπτέμβρη. Στο ατμόπλοιο Fraissinet, που μετέφερε τον Ευαγγελίδη από τον Πειραιά στη Θεσσαλονίκη, συνταξίδευε και η νέα διευθύντρια του Παρθεναγωγείου των Σερρών, Ελισάβετ Ιωάννου.

Προκάτοχος της Ιωάννου στη διεύθυνση του Παρθεναγωγείου ήταν επί τετραετία η Ευφροσύνη Σαμαρτσίδου, η οποία παραιτήθηκε λόγω ηλικίας, ανακοίνωσε δε την παραίτησή της στα πλαίσια της καθιερωμένης ομιλίας της κατά την έναρξη των ετήσιων σχολικών εξετάσεων στις 29 Ιουνίου/11 Ιουλίου.

Η ομιλία εκείνη αξιολογήθηκε ως αρκετά σημαντική, καθώς ανέδειξε την ανάγκη της ίσης μόρφωσης των δύο φύλων, υπογραμμίζοντας την ολέθρια επίδραση που μπορεί να έχει στην κοινωνία ή και σ’ ένα ολόκληρο έθνος η αμάθεια ή ακόμη και η ημιμάθεια των γυναικών: «Εν τω θαυματουργώ τούτω λέβητι [σ.σ. το σχολείο] δέον να εισέλθη ου μόνον η άρρην αλλά και η θήλεια νεολαία, εν ω πας ρύπος ένεκα των καιρικών περιστάσεων ρυπάνας το εθνικόν σώμα θέλει εκβρασθή, και πάσα ακαθαρσία θέλει εξέλθει του οργανισμού».

-- Τον Οκτώβριο ο δημοσιογράφος Ιωάννης Καλοστύπης, μέχρι πρότινος εκδότης της πειραιώτικης εφημερίδας Ο Ερμής και παλιότερα σχολάρχης στην Κοζάνη, κλήθηκε στις Σέρρες για να διευθύνει το Γυμνάσιο της πόλης.

-- Τον Δεκέμβριο το διαμέρισμα (ναχιγέ) Πετριτσίου, που μέχρι τότε υπαγόταν στη δικαιοδοσία της Στρώμνιτσας, αναβαθμίστηκε σε τοπαρχία (καϊμακαμλίκι) και με επίσημο αυτοκρατορικό διάταγμα προσαρτήθηκε στο σαντζάκι Σερρών ύστερα από σχετικό αίτημα των κατοίκων του.

--------------------------------------------------------

Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ

- Η ετήσια γιορτή

Η ετήσια γιορτή του Μακεδονικού Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Διδασκαλείου του την Κυριακή της Πεντηκοστής (3/15 Ιουνίου), οπότε ο Ιωάννης Θεοδωρίδης, ως πρόεδρος, ανέγνωσε την έκθεση των πεπραγμένων κατά την τελευταία διετία.

Μια από τις εκπλήξεις της εκδήλωσης ήταν η απαγγελία ποιήματος αφιερωμένου στον σύλλογο από την οκτάχρονη Μαριέττα Θεοδωρίδου, ανιψιά του προέδρου, «διά φωνής καθαράς και μετ' εμφάσεως και τόνου». Τους στίχους είχε γράψει ο Χρ. Σαμαρτσίδης.

Σύλλογε, κέντρον ευαισθησίας φωτός εστία, εν δόξης γη· αυταπαρνήσεως και θυσίας η ανεξάντλητος συ πηγή.	Ω θυγατέρες της Μνημοσύνης, ρίψατε άνθη, άνθη αβρά, ή κλάδον δότε αβράς μυρσίνης ίνα τον στέψωμεν εν χαρά.
Αναμορφώσεως στρατιώτα, Σύλλογε, πνεύμα είσαι κινούν· ζωήν προχέεις, ζωήν και φώτα εις τας καρδίας και εις τον νουν.	Μάτην ο φθόνος με την μαγείαν, μάτην του μίσους τόση σπουδή… εις δακρυόεσσαν ελεγείαν δεν μεταβάλλεται η ωδή.
Έκαστον μέλος σου μία είναι της σης εστίας χρυσή ακτίς, ποθεί αι Σέρραι, ως αι Αθήναι να καταστώσι δόξης κοιτίς.	Από αθώου νηπίου χείλη ύμνον προσδεχθήτε αφελή, τον έπαινόν σου ας απαγγείλη αθώα κόρη, κόρη δειλή.
	Εμπεπνευσμένη χορεία, χαίρε! φάλαγξ αθάνατος, ευγενής, ζωηράν την μνήμην παιδίσκης φέρε, ταύτης το άσμα μη λησμονής.

 

- Ο ετήσιος απολογισμός

Με βάση την επίσημη έκθεση του Συλλόγου πληροφορούμαστε ότι κατά το έτος 1873-74 τα μέλη του έφτασαν τα 261, ενώ την επόμενη χρόνια αριθμούσαν συνολικά 276, εκ των οποίων κάτοικοι Σερρών ήταν οι 207. Η αύξηση φαίνεται μικρή (μόλις 15 μέλη περισσότερα), όμως στην πραγματικότητα  κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο είχαν εγγραφεί 64 νέα μέλη. Η διαφορά οφείλεται στο γεγονός ότι 27 είχαν διαγραφεί λόγω θανάτου, 10 είχαν αποσυρθεί, 2 είχαν διαγραφεί λόγω της συμπεριφοράς τους προς το Σύλλογο, ενώ 10 ακόμη διαγράφηκαν ως πραξικοπηματίες (απόρροια των σκληρών εσωτερικών αντιπαλοτήτων)!

Από τις πλέον συγκινητικές προσφορές Σερραίων ήταν εκείνη του Χ. Αντωνίου Δημητρίου και της συζύγου του Φωτεινής, αμφοτέρων από τη Νιγρίτα, οι οποίοι δεν είχαν αφήσει απογόνους και κληροδότησαν όλη τη μικρή τους περιουσία στο Μακεδονικό Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο.

Από τις θετικές δράσεις του Συλλόγου, όπως καταγράφηκαν στην ετήσια έκθεσή του, στεκόμαστε στην ανέγερση θεάτρου στο οικόπεδο του Ι. Παπαμαρκίδη, για το οποίο δαπανήθηκαν 150 λίρες.

Θετικά βήματα έγιναν στο εκπαιδευτικό ζήτημα. Με βάση τις εκθέσεις των δασκάλων και άλλων ανταποκριτών, η εκπαιδευτική επιτροπή του συλλόγου υπό την προεδρία του Χ. Σαμαρτσίδη συγκέντρωσε και κωδικοποίησε πληροφορίες για επτά επαρχιακά διαμερίσματα της περιοχής (Σέρρες, Μελένικο, Δεμίρ Ισσάρ, Πετρίτσι, Ζίχνη, Δράμα και Πράβι) καταγράφοντας πολύ χρήσιμες λεπτομέρειες, όπως: η πρωτεύουσα του κάθε διαμερίσματος, ο αριθμός και το όνομα των χωριών των διαμερισμάτων αυτών, η απόσταση του κάθε χωριού από το κέντρο, η γεωγραφική του θέση, ο αριθμός των οικογενειών, στοιχεία για τη θρησκεία και την ομιλούμενη γλώσσα, ο αριθμός και το είδος των σχολείων, ο αριθμός των μαθητών σε καθένα από αυτά, τα διδασκόμενα μαθήματα, η τηρούμενη διδακτική μέθοδος, τα χρησιμοποιούμενα διδακτικά βιβλία, πόσο τακτική ήταν (ή δεν ήταν και για ποιος λόγους συνέβαινε αυτό) η φοίτηση των μαθητών στα σχολεία, ο μισθός των δασκάλων, οι πηγές των οικονομικών πόρων των σχολείων κλπ.

Από τις πολύ θετικές πρωτοβουλίες του Μ.Φ.Σ. στο χώρο της εκπαίδευσης ήταν και η αναπλήρωση –με ίδια έξοδα του συλλόγου– του κενού που είχε δημιουργηθεί μετά τη διάλυση των τάξεων του ελληνικού σχολείου στο Παρθεναγωγείο των Σερρών. Τριάντα ένα κορίτσια, εκ των οποίων οι 10 ήταν υπότροφοι του συλλόγου, χωρίστηκαν σε τρεις τάξεις υπό τη διεύθυνση του Χρ. Σαμαρτσίδη και υπό την επιτήρηση της Καλλιόπης Μαράκη, η οποία διέμενε στον ίδιο χώρο με τις μαθήτριες. Τρεις δάσκαλοι και η Μαράκη δίδασκαν στα κορίτσια τα εξής μαθήματα: ελληνικά, μαθηματικά, θρησκευτικά, γεωγραφία, ιστορία, φυσική ιστορία, παιδαγωγικά, χειροτεχνήματα.

Με αφορμή αυτήν την ωραία πρωτοβουλία του Μ.Φ.Σ. για την τόνωση της γυναικεία εκπαίδευσης, αποκτούν ξεχωριστό ενδιαφέρον κάποιες παρατηρήσεις στην ετήσια απολογιστική έκθεσή του αναφορικά με τη στάση της κοινωνίας απέναντι στη μόρφωση των κοριτσιών, αλλά και τις αναφυόμενες προκλήσεις:

«Αλλ’ ο χωρικός ου μόνον περιττήν θεωρεί την εκπαίδευσιν του θήλεος φύλου, αλλ’ εν ηλικία τινί έχει ανάγκην απόλυτον και της εργασίας της χειρός του· επομένως ουδόλως σκέπτεται ν’ απασχολήση εν τω σχολείω τω κατ’ αυτόν τόπω της αργίας. Αλλά μέχρι της ηλικίας 8 ετών δεν έχει τοσαύτην αυτού ανάγκην. Ώστε μέχρι της ηλικίας 8 και 10 ετών ευκολώτερον πείθεται να αφήσει αυτό [σ.σ. το κορίτσι] εν τη σχολή αντί να περιφέρεται ένθεν κακείθεν. Εν τοιαύταις κοινότησι προκαταρκτικά σχολεία, ένθα να φοιτώσιν αναμίξ μέχρι της ηλικίας 8 και 10 ετών τα δύω φύλα, είναι αναγκαία, διότι και η γλώσσα η ελληνική, ην θα λαλώσιν εν τοις σχολείοις, τοις περιπάτοις, τοις παιγνιδίοις και μεταξύ των εν τω οίκω και ταις οδοίς, θα καταστή μικρόν κατά μικρόν η γλώσσα της οικογενείας, και το ήθος των θα μορφώσωσι και γνώσεις ικανάς και ωφελίμους θ’ αποκτήσωσι και εις έξεις [= συνήθειες] ελληνοπρεπείς θα εθισθώσι [..]».

Από την άλλη, μια αρνητική εξέλιξη ήταν το γεγονός ότι δεν ευδοκίμησε το Μιχαήλειο διαγώνισμα για τη συγγραφή διδακτικού βιβλίου αναφορικά με την ιστορία της Μακεδονίας, καθώς είχαν σταλεί μόλις δύο χειρόγραφα, τα οποία κρίθηκαν ως ανεπαρκή από την ειδική επιτροπή (αποτελούμενη από τους Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο, Αθανάσιο Ρουσόπουλο και Μαργαρίτη Δήμιτσα, ενώ απουσίαζε το τέρτατο μέλος της επιτροπής, Α. Δημητριάδης).

- Η γεφύρωση του εσωτερικού χάσματος

Τον Αύγουστο φαίνεται ότι το χάσμα μεταξύ των μελών του Συλλόγου είχε πλέον κλείσει οριστικά. Διαβάζουμε στην εφημερίδα Ερμής, την πρώτη ελληνική εφημερίδα της Θεσσαλονίκης, στο φύλλο της 15^ης Αυγούστου 1875:

«Μανθάνομεν ότι εν Σέρραις επήλθε ποθητή σύμπνοια μεταξύ των αντιπάλων εκεί μερίδων· επιδοκιμάζομεν μετά χαράς τους γενναίους τούτους αντιπάλους, οίτινες γνωρίζουσι να θυσιάσωσι τας ιδιαιτέρας των φιλοτιμίας επί του βωμού της Πατρίδος· οι εν Σέρραις δεν ηδύνατο να εύρωσι καταλληλότερον καιρόν ομονοίας ή σήμερον, ότε απέκτησαν τον διακεκριμένον μεταξύ των Ελλήνων κληρικών Φιλόθεον Βρυέννιον ποιμενάρχην αυτών».

Παρά την ομαλοποίηση της κατάστασης στο εσωτερικό του συλλόγου, ένα πρόσωπο παρέμενε ο αγαπημένος, όσο και εύκολος στόχος επικρίσεων, ο πρωτοπόρος εκπαιδευτικός Δημήτριος Μαρούλης, ο οποίος έφερε το στίγμα του ευαγγελικού σε μια εποχή πολύ μακρινή από τη σημερινή, κατά την οποία νούμερο ένα εχθρός της Ορθοδοξίας (και με διαφορά) θεωρούνταν οι ετερόδοξοι Χριστιανοί, οι Ρωμαιοκαθολικοί και κυρίως οι Προτεστάντες. Το πρόβλημα ορισμένων με τον Μαρούλη ήταν ότι αυτός είχε απευθυνθεί σε Γερμανούς προτεστάντες για να διασφαλίσει χρήματα υπέρ του ευγενούς σκοπού του συλλόγου και επιπλέον εισήγαγε καινά δαιμόνια στα εκπαιδευτικά πράγματα του τόπου.

Η συντριπτική πλειοψηφία των δημοσιευμάτων των ελληνικών εφημερίδων, όσων τουλάχιστον έκαναν εκτενή αναφορά στον Μακεδονικό Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο, στρέφονταν κατά του Μαρούλη –είτε ευθέως είτε υπονοώντας τον– με εξαιρετικά σφοδρή γλώσσα. Κάποια ενδεικτικά παραδείγματα: α) Σε άρθρο του στην πειραϊκή εφημερίδα Τάξις, ο Ιωάννης Καλοστύπης, ήδη διευθυντής του Γυμνασίου των Σερρών, χωρίς ν’ αναφέρεται ονομαστικά στον Δημήτριο Μαρούλη τον περιέγραψε ως «επιτήδειο τυχοδιώκτη» [Οι εν Τουρκία Έλληνες, Τάξις, 09.12.1875, σελ.1-2 (2)]· β) από άρθρο της εφημερίδας Ερμής της Θεσσαλονίκης: «[..] εις και μόνος Μαρούλης ηδυνήθη να εξαπατήση ολόκληρον όμιλον νοημόνων και σοφών Γερμανών, παίζων γελοιωδεστάτην κωμωδίαν, ήτις μόνον εν σκηνή Γερμανική παρίσταται, ουχί δε και εν Ελληνική. Τούτο δε εστί το λυπηρόν διά τους εν Μακεδονία αδελφούς, ότι διά γερμανικών χρημάτων καταπολεμείται μόνον η ησυχία αυτών, άλλως προς κέντρα λακτίζει ο αμφίβιος ούτος Μαρούλης» (Αι εν Μακεδονίαι προπαγάνδαι, Ερμής, 30.09.1875, σελ.2)· γ) σχολιάζοντας την επελθείσα ομόνοια στο εσωτερικό του Συλλόγου, η αθηναϊκή Εφημερίς περιέγραφε τον Μαρούλη ως «ελεεινό δημοκόπο [..] αγυρτικώς παραστάντα και εν τω συνεδρίω της Βόνης» (Ειδήσεις εκ Μακεδονίας, Εφημερίς, 05.09.1875, σελ.3).

Μία από τις σπάνιες εξαιρέσεις ήταν ένα δημοσίευμα της κωνσταντινουπολίτικης εφημερίδας Θράκη στις 8/20 Μαΐου 1875, που σε γενικές γραμμές κρατούσε τις ισορροπίες έναντι των δύο παρατάξεων, το οποίο ωστόσο η εφημερίδα –άραγε κατόπιν πιέσεων;– θα ανέτρεπε ολοκληρωτικά την ακριβώς επόμενη μέρα!

Αρχικά, στις 8/20.05.1875, η Θράκη έγραφε μεταξύ άλλων:

«[..] Τον κύριον Μαρούλην εγνωρίσαμεν εκ των εγγύς και εγνωρίσαμεν αυτόν ως νέον, διάπυρον έχοντα το αίσθημα της φιλοπατρίας, φιλόδοξον όπως πράξη το καλόν, όπως συνεργασθή προς πνευματικήν αναγέννησιν της Μακεδονίας, όπως μεταδώση τη νεολαία αυτής αισθήματα αρρενοπρεπή, ιδέας φωτεινάς και φρόνημα ελληνικόν. Και ως τοιούτος εφάνη εφ’ ικανά έτη εν Σέρραις, συνεργαζόμενος μετά των χορηγών της πνευματικής εν Μακεδονία κινήσεως, μετά του καλού καγαθού προέδρου του Συλλόγου, του φιλοπάτριδος ιατρού κ. Θεοδωρίδου, μετά του πρώην συναδέλφου ημών κ. Σαμαρτσίδου, μετά τοσούτων άλλων ανδρών, εννοούντων να διατηρώσιν εν Μακεδονία άσβεστον το ιερόν πυρ της πνευματικής αναπτύξεως.

Δυστυχώς ο εγωισμός και αι μικραί φιλοτιμίαι ήναψαν την δάδα της διχονοίας, διήρεσαν τους ηγουμένους του πνευματικού αγώνος εις δύο στρατόπεδα, επήνεγκαν διχοστασίαν αισθημάτων και καταμελισμόν [= κατατμηση] συμπαθειών. Ο αγών από πνευματικός εγένετο προσωπικός· εννοούμεν τον πρώτον και παρείχομεν αυτώ τον θαυμασμόν ημών· ουδέποτ’ εννοήσαμεν τον δεύτερον, ουδέ θέλομεν εννοήσει αυτόν, αφού δεν πρόκειται περί αρχών.

Όταν ορχώνται τα πάθη και δεν ηγήται ο νους, το παν διαστρέφεται, παραχαράσσεται· ο κ. Μαρούλης μεταβαίνων εις Γερμανίαν προ της διχοστασίας και ποριζόμενος χρήματα υπέρ της Σχολής είναι θαυμάσιος πολίτης· ο αυτός κ. Μαρούλης μεταβαίνων εις την αυτήν Γερμανίαν επί τω αυτώ σκοπώ είναι κάκιστος πολίτης, ευαγγελικός, προτεστάντης, κακός δαίμων. Το εξημμένον του νέου και ημείς γνωρίζομεν· αλλά δεν ήτο καλλίτερον οι πρεσβύτεροι να θεραπεύσωσι τας αδυναμίας των νεωτέρων; Και πάλιν οι νεώτεροι δεν αποβαίνουσιν ενδοξότεροι, συνεργαζόμενοι και σεβόμενοι τους ανωτέρους αυτών; Δυστυχώς παρά τοις Έλλησιν ημίν δεν ενοήθη εν: η συνεργασία. Ως δόγμα πίστεως διατελεί πιστεύομεν ότι εν τη συνεργασία η μία προσωπικότης απαλείφεται όπισθεν της άλλης, ενώ ουδέποτε αι ηθικαί προσωπικότητες απόλλυνται, ουδέποτε η μεν καταστρέφεται υπό της δε. [..]».

Την αμέσως επόμενη μέρα ωστόσο, επικαλούμενη γενικά κι αόριστα «τας επιστολάς των τακτικών και λίαν αξιοχρέων εκείθεν ανταποκριτών μας», η ίδια εφημερίδα επέρριπτε την αποκλειστική ευθύνη της αναταραχής στο πρόσωπο του Μαρούλη, τον οποίο αποκαλούσε «πρωταίτιο» των ταραχών.

Μάλιστα, στο δεύτερο αυτό άρθρο της η εφημερίδα Θράκη μεμφόταν τον Μαρούλη με το ίδιο ακριβώς επιχείρημα που η ίδια είχε ειρωνευτεί μια μέρα νωρίτερα, ότι δηλαδή «εξήλθεν εις περιοδείαν, και αρχόμενος πρώτον από των Αθηνών προτίθεται να μεταβή εις Ευρώπην και εις Αμερικήν προς συλλογήν χρημάτων, δι’ ων ελπίζει να επανέλθη ισχυρότερος εν Σέρραις και ιδρύων διδασκαλείον υπό ξένων υποστηριζόμενον να καταστρέψη τα διά τοσούτων μόχθων και αγώνων κατορθωθέντα μέχρι τούδε υπό της υγιούς και πολυαρίθμου των Σερρών μερίδος»! Με άλλα λόγια, κατά τη συλλογιστική του συντάκτη, όταν μέχρι το 1873 ο Μαρούλης απευθυνόταν στους ξένους φιλέλληνες για τη συγκέντρωση χρημάτων ήταν καλός, όταν όμως έκανε ακριβώς το ίδιο πράγμα μετά το ξέσπασμα της σύγκρουσης στο εσωτερικό του συλλόγου, έγινε επικίνδυνος!

Κατάλογος συνδρομών υπέρ του Συλλόγου άνοιξε στο Λονδίνο στα τέλη της χρονιάς ύστερα από πρωτοβουλία του Μ. Νεγρεπόντη και η ελληνική παροικία της πόλης έσπευσε να συνδράμει οικονομικά με 150 λίρες. Παρότι βέβαια ο κατάλογος ήταν ανοιχτός όχι μόνο για τους ομογενείς, αλλά και για φιλέλληνες ετέρων θρησκευτικών δογμάτων, ο Νεγρεπόντης δεν κατηγορήθηκε –και πολύ λογικά– ως εχθρός του έθνους.

Τον Δεκέμβριο του 1875 ο Μαρούλης βρέθηκε στην Ελβετία, όπου συνέχισε την προσπάθειά του προσέλκυσης οικονομικών συνδρομών υπέρ της εκπαίδευσης των Σερραίων. Ένα δημοσίευμα της εφημερίδας Feuille D’ Avis de Neuchatel με ημερομηνία 27.01.1876 συνόψιζε την απήχηση της προσπάθειάς του στη χώρα των Άλπεων στα τέλη του 1875. Ορισμένα αποσπάσματα:

«Οι ομιλίες που έδωσε στην πόλη μας τον περασμένο Δεκέμβριο ο κ. Μαρούλης μας κατέστησε γνωστό το μεγάλο πατριωτικό και χριστιανικό έργο που θεμελιώθηκε πριν έξι χρόνια στην πόλη των Σερρών [..]. Απ’ όπου πέρασε ο κ. Μαρούλης αφύπνισε την προσοχή κι έπειτα τη συμπάθεια όλων των σοβαρών ανθρώπων και όλοι είναι πεπεισμένοι ότι ο μοναδικός πραγματικά αποτελεσματικός τρόπος για την αφύπνιση του ελληνικού έθνους είναι η συνδρομή στις προσπάθειές του.

Πράγματι, κατανοώντας πλήρως ότι το πρώτο, που πρέπει να γίνει για την επίτευξη αυτού του σκοπού, είναι η διάδοση μιας χριστιανικής παιδείας, αυτός ο φωτισμένος πατριώτης ίδρυσε ένα κανονικό, δωρεάν σχολείο, που σήμερα αριθμεί 70 μαθητές. [..]

Όμως ο κ. Μαρούλης κατανόησε ότι όλες οι προσπάθειές του θα έμεναν άκαρπες, εάν παραμελούσε έναν δυναμικό παράγοντα: τη γυναικεία εκπαίδευση. Παρότι η Ελληνίδα απέχει πολύ από το να μοιράζεται την ταπείνωση της Μουσουλμάνας και κατέχει μια σεβαστή θέση στην οικογένεια, η επιρροή της είναι αναγκαστικά πολύ περιορισμένη εξαιτίας της άγνοιας στην οποία την καταδικάζει η απουσία σχολείων για το φύλο της. Για να γεφυρωθεί αυτό το τεράστιο χάσμα ο κ. Μαρούλης ζητάει σήμερα την ενεργό δράση μας.

[…] Σε ποιον θα ταίριαζε το προνόμιο να χαρίσει στην Ελλάδα ένα τέτοιο ίδρυμα, αν όχι σ’ εμάς, τις γυναίκες της Δύσης, οι οποίες απολαμβάνουμε όλα τα ευεργετήματα μιας χριστιανικής παιδείας; Αυτή η ιδέα ξύπνησε τις ζωηρές συμπάθειες μεγάλου αριθμού κυριών της ρωμανικής Ελβετίας και του Νεσατέλ ειδικότερα [..]».

-------------------------------------------------------

ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΙΚΡΑ ΣΕΡΡΑΪΚΑ

-- Αργότερα από το συνηθισμένο, η εμποροπανήγυρη των Σερρών ξεκίνησε στις 16/28 Μαρτίου. Ωστόσο φαίνεται ότι δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες των εμπόρων, καθώς «πλήρης απραξία επεκράτησε και έλλειψης χρημάτων, ένεκα της ευτελούς συγκομιδής των πέριξ διαμερισμάτων». (Εποχή, 09/21.04.1875)

-- Οι εργασίες που είχαν γίνει τα προηγούμενα χρόνια στον ποταμό Στρυμόνα για την αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων αποδείχτηκε ότι δεν είχαν πραγματικό αντίκρισμα. Τον Απρίλιο του 1875 η πεδιάδα λίγο έξω από την πόλη των Σερρών μεταβλήθηκε σε «θάλασσα», ενώ σοβαρές καταστροφές προκλήθηκαν σε 10 με 12 χωριά της περιοχής. Έτσι άρχισαν να σχεδιάζονται νέες μελέτες για αποξήρανση λιμών και κατασκευή προχωμάτων στον ποταμό υπό την εποπτεία του γενικού διοικητή του νομού Θεσσαλονίκης, Ομέρ Φεβζή πασά.

-- Τον Μάιο, οικογενειακή τραγωδία σημειώθηκε στη λίμνη του Αχινού (Κερκινίτιδα). Η δωδεκαμελής οικογένεια κάποιου Ενώχ αγά είχε παρευρεθεί σε γαμήλια τελετή στο χωριό Μετόχι και μέσω της λίμνης επέστρεφε στο σπίτι της στο Ροδολίβος, όταν η βάρκα τους ανατράπηκε εξαιτίας ενός ξαφνικού ισχυρού κύματος. Οι κάτοικοι της περιοχής έσπευσαν να βοηθήσουν τους ανθρώπους, όμως κατάφεραν να σώσουν μόλις τέσσερα μέλη της άτυχης οικογένειας, ενώ από τους πνιγέντες κατέστη δυνατή η ανάσυρση μόνο των τεσσάρων.

-- Τον ίδιο μήνα οι Σερραίοι είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν παραστάσεις θεατρικών έργων από τον ελληνικό δραματικό θίασο «Αριστοφάνης».

-- Τον Ιούλιο έγινε γνωστό ότι οι κάτοικοι των Καμινικίων είχαν υποβάλει αναφορά στο μουτεσαρίφη των Σερρών κατά Βούλγαρου δασκάλου, ο οποίος είχε καλέσει σχισματικό ιερέα για την τέλεση θείας λειτουργίας και τη βάφτιση ενός παιδιού.

-- Στις 8 Αυγούστου η εφημερίδα Ερμής της Θεσσαλονίκης, έγραφε για μια πολυμελή εβραϊκή οικογένεια των Σερρών, η οποία ασπάστηκε τον ισλαμισμό.

-- Στις 20 Αυγούστου/1 Σεπτεμβρίου εκτελέστηκε ο απαγχονισμός τριών Οθωμανών, στους οποίους είχε επιβληθεί η θανατική ποινή για τη δολοφονία οθωμανικής οικογένειας σε χωριό κοντά στις Σέρρες ένα χρόνο νωρίτερα.

-- Ύστερα από αρκετά χρόνια πενιχρής σοδειάς, οι Σερραίοι αγρότες φαίνονταν ικανοποιημένοι, ειδικά στα διαμερίσματα Ζίχνης και Δεμίρ-Ισσάρ όπου η κατακυρωθείσα δεκάτη ήταν μεγαλύτερη σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά. Αυτό τουλάχιστον έγγραφε η εφημερίδα Ερμής της Θεσσαλονίκης (01.08.1875).

-- Τον Νοέμβριο, οι άνδρες της χωροφυλακής Σερρών σε συνεργασία με αξιωματικούς του σαντζακιού Σόφιας κυνήγησαν και συνέλαβαν ληστές, οι οποίοι δρούσαν στην επαρχία Μελενίκου. Ειδικός ανακριτής από τις Σέρρες μετέβη στην περιοχή κι όσους συλληφθέντες έκρινε ένοχους, τους έστειλε στην πόλη των Σερρών.

---------------------------------------------------------

Ένας Σερραίος στην Κόρινθο

Ο Κωνσταντίνος Θεοδοσιάδης δεν ήταν κάποιος μεγάλος ευεργέτης ούτε άνθρωπος των γραμμάτων. Γεννήθηκε στις Σέρρες το 1808 και σε νεαρή ηλικία μετακόμισε στη Βιέννη σ’ έναν θείο του. Δεν επέστρεψε ποτέ στην πόλη των Σερρών, αλλά μετά το 1833 πήγε στο ελεύθερο ελληνικό κράτος, όπου διορίστηκε πρώτα γραμματέας της διοικήσεως στη Φθιώτιδα, αργότερα και σε άλλα μέρη, ενώ το 1850 έγινε ειρηνοδίκης στη Σύρο. Το 1865 διορίστηκε υποθηκοφύλακας στην Κόρινθο, όπου παρέμεινε με την εξαμελή οικογένειά του μέχρι το θάνατό του στις 21 Νοεμβρίου/3 Δεκεμβρίου 1875. Ο θάνατός του λύπησε αρκετά τους Κορίνθιους, αν κρίνουμε από την εκτενή –και καθόλου διεκπεραιωτική– νεκρολογία, που δημοσιεύτηκε προς τιμήν του στην εφημερίδα Κορινθιακός Αστήρ.

Ως παράδειγμα Σερραίου, που μπορεί να μην μεγαλούργησε σε εθνικό επίπεδο, όμως με τον ευγενικό χαρακτήρα του κέρδισε το σεβασμό των συμπολιτών του στη νέα του πατρίδα, θεωρώ πρέπον όχι απλά να γίνει μια αναφορά στο πρόσωπό του, αλλά και ν’ αναπαραχθούν τα κρίσιμα σημεία αυτής της νεκρολογίας:

«[..] Πανταχού διέκρινεν αυτόν ευστάθεια μεν χαρακτήρος και φιλεργία εν τη υπηρεσία, ευτράπελον δε λίαν εν τω ιδιωτικώ βίω, διό και ως υπάλληλος και ως ιδιώτης υπό μεν του λαού ηγαπάτο, μόνον δ’ εφόδιον κατέλιπε τη οικογενεία του τη πολυμελεί καλήν μνήμην και ουδέν πλέον, διότι εις την εξαμελή οικογένειαν μόνην περιουσίαν αφήκε την ευτελεστάτην περιοριζομένην σύνταξιν και την μικράν μισθοδοσίαν του παρά τω ταμείω γραφέως υιού του. Ο θάνατός του εντεύθεν ήτο μέγα δυστύχημα διά την οικογένειάν του, διό και υπό ταύτης και υπό πάντων των αγαπησάντων αυτόν εθρηνήθη, διότι αληθώς πάντες ετίμων και εσέβοντο τον αγαθόν Θεοδοσιάδην. Έζησεν εν ησυχία και απέθανεν εν ειρήνη και πενία, όπερ προσόν του καλού χριστιανού και του τιμίου υπαλλήλου. Έστω αιωνία αυτού η μνήμη».

____________________________________________

* Από την έρευνα «Οι Σέρρες και οι Σερραίοι μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων», τόμος Α΄, σελίδες 120-130, ελαφρώς εμπλουτισμένη.